36% przedstawicieli organizacji z branży energetycznej jest przekonanych, że odnawialne źródła energii zastąpią paliwa kopalne do 2050 r., jednocześnie tyle samo ankietowanych przeczuwa, że może to być niemożliwe lub trudne do osiągnięcia – wynika z raportu KPMG International. Publikacja przedstawia wyniki badania przeprowadzonego wśród 100 przedstawicieli sektora energetycznego, w tym inwestorów, ekspertów i innych interesariuszy, oraz identyfikuje główne wyzwania związane z wdrażaniem odnawialnych źródeł energii w tempie niezbędnym do osiągnięcia globalnych celów klimatycznych.
Ponad 80% respondentów badania KPMG uważa, że znaczne przyspieszenie wdrażania odnawialnych źródeł energii jest najpilniejszą kwestią, niezbędną do realizacji założeń Porozumienia paryskiego. Jednocześnie aż 84% ankietowanych przyznało, że bariery wynikające z uwarunkowań gospodarczych, prawnych i finansowych stanowią realną przeszkodę w realizacji globalnych celów klimatycznych, a niekiedy hamują rozwój projektów związanych z OZE. Co ciekawe, 36% badanych organizacji z branży energetycznej jest przekonanych, że odnawialne źródła energii zastąpią paliwa kopalne do 2050 r., jednocześnie tyle samo ankietowanych przeczuwa, że może to być niemożliwe lub trudne do osiągnięcia. Ponadto 76% badanych przyznało, że brak nowych inwestycji w sieci przesyłowe stanowi barierę rozwoju odnawialnych źródeł energii.
– Aby spełnienie celów Porozumienia paryskiego stało się faktem, moc odnawialnych źródeł energii do 2030 r. musi potroić się w stosunku do poziomu z 2022 r., zgodnie z szacunkami Międzynarodowej Agencji Energetycznej. Tymczasem obecnie więcej niż 60% energii na świecie – w tym także w Polsce – wciąż wytwarza się z paliw kopalnych. W Polsce, pomimo coraz większego zainteresowania transformacją energetyczną, nadal istnieją istotne bariery prawne, takie jak częste zmiany przepisów i skomplikowany system regulacji, które często zniechęcają potencjalnych inwestorów i ograniczają dynamikę pozytywnych zmian w tym sektorze. Ważne jest, aby procedury administracyjne były przejrzyste i efektywne, a wsparcie państwa dla sektora – spójne i konsekwentne. Podmiotom prywatnym potrzebne jest natomiast elastyczne wsparcie merytoryczne, dostosowane do etapu transformacji i poziomu jej zaawansowania – mówi Anna Szczodra, Partner współzarządzający w KPMG Law, Radca Prawny, Lider doradztwa dla branży energetycznej w Polsce i EMA.
– Zarówno przedsiębiorcy, jak i konsumenci w Polsce, coraz częściej mierzą się z wyzwaniami związanymi z przestarzałymi sieciami dystrybucyjnymi, hamującymi wzrost udziału OZE w rynku energii. Oczekiwania skierowane są na zapowiadaną liberalizację wymogów w zakresie odległości lądowej energetyki wiatrowej od zabudowań. Przewidziane na najbliższe lata inwestycje w dekarbonizację polskiej energetyki pozwolą na zmniejszenie śladu węglowego działających w Polsce firm. Może im to pomóc w utrzymaniu konkurencyjności w obliczu rosnących oczekiwań regulacyjnych m.in. w zakresie zrównoważonego rozwoju, związanego z wejściem w życie unijnej dyrektywy CSRD. Istotne jest, aby rozwój OZE wspierał szersze cele w zakresie ESG i nie odbywał się kosztem bioróżnorodności czy potrzeb lokalnych społeczności – komentuje Justyna Wysocka-Golec, Partner Associate, Liderka Zespołu ESG, Dekarbonizacji i Bioróżnorodności w KPMG w Polsce.
– Nowe instalacje OZE, począwszy od fotowoltaiki, poprzez elektrownie wiatrowe lądowe i morskie, nie będą w stanie całkowicie zastąpić energii z paliw kopalnych, dopóki nie zostaną zrealizowane inwestycje stabilizujące system i wyrównujące profil energetyczny, oraz te zapewniające skuteczny przesył i efektywne wykorzystanie energii. Nowoczesny system energetyczny powinien opierać się zarówno na wydajnej sieci elektroenergetycznej, jak i na efektywnej infrastrukturze magazynowania energii. Celem transformacji tego sektora powinno być nie tylko koncentrowanie się na czystym wytwarzaniu, ale także efektywnym dystrybuowaniu i wykorzystywaniu energii elektrycznej – dodaje Bartosz Węgrowski, Dyrektor, Deal Advisory, Szef Zespołu M&A Energy Green Transition w KPMG w Polsce.
Raport KPMG pt. Turning the tide in scaling renewables zarysowuje dziesięć globalnych wyzwań na drodze do neutralności klimatycznej, w oparciu o opinie ekspertów z sektora energetycznego. Są to:
- Struktury rynkowe
Wsparcie potrzebne do znaczącego rozwoju źródeł energii odnawialnej jest udzielane tylko przez wybrane struktury rynkowe. Większość rynków energii faworyzuje konwencjonalne metody jej wytwarzania, nie przykładając większej wagi do rozwiązań ekologicznych.
- Dostęp do kapitału
Finansowanie transformacji energetycznej wymaga znacznych nakładów kapitału. Wysokie poziomy stóp procentowych oraz problemy, jakie dotknęły łańcuchy dostaw w ostatnich latach, utrudniły pozyskiwanie środków na inwestycje w transformację energetyczną.
- Inwestycje w infrastrukturę sieciową
76% uczestników badania KPMG przyznało, że brak nowych inwestycji w sieci przesyłowe stanowi barierę rozwoju odnawialnych źródeł energii. Sieć oparta w coraz większym stopniu o odnawialne źródła energii będzie wymagała wdrożenia inteligentnych rozwiązań technologicznych, by umożliwić ciągłość w równowadze pomiędzy podażą i popytem. Konieczność maksymalizacji wydajności takiej sieci spowoduje ogromne zmiany w kształcie infrastruktury energetycznej.
- Planowanie i procedury
Transformacja energetyczna jest prawdopodobnie jednym z najbardziej ambitnych i złożonych projektów rozwojowych na świecie. Przeszkodą dla jego realizacji jest to, że projekty inwestycyjne związane z energią odnawialną oraz infrastrukturą wspierającą trwają zbyt długo, a procedury formalne są skomplikowane. Trzy główne bolączki w tym obszarze to: brak długoterminowej spójności w polityce i regulacjach, brak podstawowej wiedzy na temat działania i wpływu technologii, niewystarczający system zachęt społecznych w kierunku wdrażania projektów OZE.
- Magazynowanie energii
Skuteczne magazynowanie energii jest niezbędne by wypełnić luki w dostawach energii i zapewnić ciągłość tego procesu. Technologie magazynowania muszą być dostosowane do rosnącego zapotrzebowania wynikającego z rozwoju OZE. Istotnym wyzwaniem będzie osiągnięcie opłacalności finansowej w magazynowaniu energii. Do wyzwań hamujących rozwój magazynów energii zaliczono ograniczenia łańcucha dostaw, dostęp do sieci i niedobór talentów na rynku.
- Łańcuch dostaw
61% interesariuszy z branży energii odnawialnej ankietowanych przez KPMG International wymieniło ryzyko związane z ciągłością łańcucha dostaw jako istotną przeszkodę w skalowaniu odnawialnych źródeł energii. Wzrost cen oraz brak dostępu do niezbędnych zasobów opóźniły lub zatrzymały wiele planowanych projektów OZE. Zapewnienie niezawodności łańcuchów dostaw stanowi jeden z fundamentów ich szybkiej realizacji. Problemem jest zbyt duża koncentracja geograficzna dostawców surowców krytycznych i producentów sprzętu.
- Dostęp do surowców krytycznych
Zwiększanie udziału odnawialnych źródeł energii wymaga konkurencyjnego cenowo dostępu do ogromnej ilości surowców, takich jak kobalt, nikiel, grafit, miedź i lit. Międzynarodowa Agencja Energetyczna szacuje, że – aby możliwe było osiągnięcie celów Porozumienia paryskiego – zapotrzebowanie na surowce dla zielonej energii wzrośnie czterokrotnie do 2040 r. Według analizy KPMG International, wyprodukowanie ilości litu wymaganej do wycofania paliw kopalnych na poziomie produkcji z 2019 r. zajęłoby prawie 10 000 lat.
- Środowisko i bioróżnorodność
Podczas gdy różnorodność biologiczna zależy od klimatu i rozwoju technologii, takich jak odnawialne źródła energii, należy również uwzględnić potencjalny negatywny wpływ rozwoju OZE na środowisko oraz podjąć kroki w celu ich przewidywania i łagodzenia lub uniknięcia. 60% respondentów zgodziło się ze stwierdzeniem, że badanie wpływu zielonej energii na przyrodę i różnorodność biologiczną jest niezbędne w procesie rozwoju odnawialnych źródeł energii.
- Społeczna akceptacja działań
Inwestorzy uzyskują pozwolenia formalne na realizację projektów skoncentrowanych na energii odnawialnej, ale wraz z intensyfikacją tych działań będą musieli także zdobywać społeczną akceptację planów inwestycyjnych wśród ogółu interesariuszy. Wczesna partycypacja społeczna na etapie początkowym projektu może przyspieszać jego realizację.
- Sytuacja na rynkach rozwijających się
Zdolność światowych decydentów do osiągnięcia celów klimatycznych Porozumienia paryskiego, indywidualnych zobowiązań dotyczących zerowej emisji netto, a w ostateczności uniezależnienia się od paliw kopalnych, w dużym stopniu zależy od szybkiego wdrożenia projektów OZE na rynkach wschodzących.
Zwiększanie mocy odnawialnych źródeł energii ma kluczowe znaczenie nie tylko dla realizacji unijnych celów klimatycznych, ale także dla zmian proporcji tzw. koszyka energetycznego, w którym tradycyjne paliwa kopalne nadal odgrywają główną rolę w zapewnianiu stabilności i niezawodności energetycznej. W Unii Europejskiej udział OZE w koszyku energetycznym w 2022 r. wynosił blisko 25%. Globalnie w analizowanym okresie energia z wiatru i słońca składały się na 12% produkcji energii w ogólnym miksie energetycznym.
Raport Turning the tide in scaling renewables (w języku angielskim) jest dostępny do pobrania na stronie internetowej KPMG.
Źródło: KPMG
