Nowy rok gazowy z dużymi podwyżkami
1 października 2021 r. rozpoczął się nowy rok gazowy, w który weszliśmy z bardzo dynamiczną i dotychczas nieobserwowaną sytuacją na europejskim rynku gazu. Skutkiem był znaczący wzrost cen paliwa gazowego dla odbiorców.
Aby zapobiec nadmiernym i skokowym wzrostom rachunków dla odbiorców gazu z grup, które powinny być szczególnie chronione, ustawodawca podjął działania mające na celu z jednej strony zminimalizowanie jednorazowych podwyżek, a z drugiej – rozszerzenie grup odbiorców, dla których ceny będą podlegać urzędowej kontroli w postaci zatwierdzania taryf przez Prezesa Urzędu Regulacji Energetyki.
Podwyżki zostały rozłożone na raty
10 grudnia 2021 r. weszła w życie nowelizacja ustawy – Prawo energetyczne[1]. Zmiany wprowadzone w części dotyczącej zasad kalkulacji taryf, miały złagodzić skutki jednej, skumulowanej podwyżki cen gazu w 2022 r dla odbiorców korzystających z taryf zatwierdzonych przez Prezesa URE i jednocześnie zapewnić sprzedawcom tego paliwa możliwość odzyskania kosztów poniesionych w związku z zakupem gazu na potrzeby swoich klientów w dłuższym horyzoncie czasowym.
Mechanizm ten jest rozwiązaniem szczególnym, wynikającym z aktualnej sytuacji na krajowym i europejskim rynku gazu. W efekcie wzrost cen gazu dla odbiorców korzystających z taryf regulowanych może być jednorazowo niższy, ale odzyskiwanie przychodów będzie następowało w kolejnych latach poprzez stosowanie cen uwzględniających odroczone w ten sposób koszty. Oznacza to jednocześnie, że w kolejnych latach ceny gazu dla odbiorców końcowych, rozliczanych na podstawie taryf na sprzedaż paliw gazowych zatwierdzanych przez Prezesa URE będą wyższe od wynikających z bieżących kosztów zakupu tego paliwa, w celu jego dostarczania do odbiorców końcowych, także gdy ceny hurtowe gazu wrócą do niższych poziomów.
Ceny taryfowe na 2022 r. zostały „zamrożone”
Kolejnym działaniem osłonowym było wprowadzenie na okres od 1 stycznia do 31 grudnia 2022 r. dla odbiorców objętych ochroną taryfową mechanizmu zamrożenia cen paliw gazowych na poziomie cen zawartych w taryfie sprzedawcy z urzędu, tj. PGNiG Obrót Detaliczny[2]. Cena ta jest jednocześnie ceną maksymalną, co oznacza, że wobec odbiorców, którzy wcześniej zawarli umowę z dostawcą, przewidującą niższą cenę, stosuje się tę niższą cenę do czasu wygaśnięcia umowy. Również w przypadku, gdyby w trakcie 2022 roku doszło do obniżek cen i przedsiębiorcy zaczęliby oferować ceny niższe niż w taryfie sprzedawcy z urzędu, to zastosowanie będą miały te niższe ceny. Przyjęte rozwiązania wykluczają możliwość podwyższenia cen i stawek taryfowych paliwa gazowego w 2022 r. Sprzedawcy gazu, którzy nie zastosują się do obowiązku stosowania zamrożonych cen i stawek, będą podlegać karze pieniężnej.
Rozszerzenie grup podmiotów, które będą korzystać z taryf kontrolowanych przez Prezesa URE
W styczniu br. wprowadzono kolejne regulacje, które mają na celu złagodzenie skutków historycznie wysokich cen gazu ziemnego. Mowa tu o ustawie z dnia 26 stycznia 2022 r. o szczególnych rozwiązaniach służących ochronie odbiorców paliw gazowych w związku z sytuacją na rynku gazu[3].
W celu ochrony wybranych grup odbiorców paliw gazowych po raz kolejny znowelizowano ustawę – Prawo energetyczne[4]: rozszerzono katalog podmiotów objętych ochroną taryfową oraz potwierdzono i doprecyzowano przepisy dotyczące ochrony taryfowej odbiorców gazu ziemnego w budynkach wielolokalowych.
W konsekwencji ceny taryfowe zatwierdzane przez Prezesa URE obejmują obecnie nie tylko odbiorców w gospodarstwach domowych i będą mogły z nich korzystać również:
- wspólnoty i spółdzielnie mieszkaniowe – są one objęte ochroną taryfową z mocy ustawy nawet, jeśli nie złożyły stosownego, wymaganego ustawą oświadczenia. Niedochowanie obowiązku złożenia oświadczenia nie będzie miało negatywnych konsekwencji dla mieszkańców, a jedynie dla osób odpowiedzialnych za zaniechanie wykonania tego obowiązku.
- podmioty, które z mocy ustawy, umowy lub innego tytułu prawnego są uprawnione lub zobowiązane do zapewnienia paliwa gazowego w lokalach mieszkalnych na potrzeby zużycia przez gospodarstwa domowe, w lokalach podmiotów, o których mowa niżej (w punktach 3-19), w zakresie, w jakim zużywają paliwo gazowe na potrzeby określone w tym przepisie lub do lokalnej produkcji ciepła zużywanego w gospodarstwach domowych znajdujących się w budynkach wielolokalowych lub w lokalach podmiotów wymienionych niżej.
UWAGA: Aby skorzystać z taryfy regulowanej wyżej wymienione podmioty muszą złożyć oświadczenie, o którym mowa w art. 62ba ustawy – Prawo energetyczne.
Co zrobić, by móc korzystać z taryf regulowanych przez Prezesa URE
Podmioty użyteczności publicznej, wymienione poniżej (1-17), aby korzystać z taryf zatwierdzanych przez Prezesa URE muszą złożyć oświadczenie, o którym mowa w art. 62bb ustawy – Prawo energetyczne.
Przypominamy zatem osobom odpowiedzialnym za zarządzanie zasobami mieszkaniowymi oraz wskazanymi niżej podmiotami użyteczności publicznej, o konieczności złożenia w ustawowych terminach odpowiednich oświadczeń. Jest to warunek objęcia uprawnionych odbiorców ochroną taryfową.
- podmioty udzielające świadczeń opieki zdrowotnej finansowane ze środków publicznych,
- jednostki organizacyjne pomocy społecznej,
- noclegownie i ogrzewalnie,
- jednostki wspierania rodziny i systemu pieczy zastępczej,
- podmioty systemu oświaty,
- uczelnie wyższe,
- podmioty prowadzące żłobki i kluby dziecięce,
- kościoły i inne związki wyznaniowe,
- podmioty prowadzące działalność kulturalną i archiwalną,
- ochotnicze straże pożarne,
- placówki zapewniające całodobową opiekę osobom niepełnosprawnym, przewlekle chorym lub osobom w podeszłym wieku,
- rodzinne domy pomocy,
- centra integracji społecznej
- kluby integracji społecznej
- warsztaty terapii zajęciowej,
- organizacje pozarządowe,
- spółdzielnie socjalne.
Wzory oświadczeń zostały opublikowane w dzienniku ustaw w ROZPORZĄDZENIU MINISTRA KLIMATU I ŚRODOWISKA z dnia 28 stycznia 2022 r. w sprawie wzorów oświadczeń składanych przez odbiorców paliw gazowych o przeznaczeniu paliwa gazowego w celu skorzystania ze szczególnych rozwiązań w związku z sytuacją na rynku gazu[5].
Oświadczenia takie należy złożyć przed zawarciem ze sprzedawcą paliw gazowych umowy sprzedaży paliwa gazowego lub umowy kompleksowej. Natomiast w stosunku do umów obowiązujących w dniu wejścia w życie ustawy, tj. 29 stycznia 2022 r., przewidziano 45-dniowy termin na złożenie oświadczenia w celu uzyskania ceny odpowiadającej taryfie z mocą od 1 stycznia 2022 r.
***
Ministerstwo Aktywów Państwowych opublikowało w swoim serwisie internetowym najczęściej pojawiające się pytania i odpowiedzi dotyczące ustawy o szczególnych rozwiązaniach służących ochronie odbiorców paliw gazowych w związku z sytuacją na rynku gazu.
[1] Dz.U. 2021, poz. 2271.
[2] Taryfa dostępna na stronie internetowej PGNiG OD oraz stronie regulatora: www.ure.gov.pl
[3] Dz.U. 2022, poz. 202.
[4] art. 62b ust. 1 pkt 2 ustawy
[5] Dz.U. 2022, poz. 212.
Źródło: Urząd Regulacji Energetyki
