Od wielu lat obserwujemy intensywne i nasilające się zmiany, jakie zachodzą w sektorze energetyki i górnictwa. Spowodowane są m.in. polityką klimatyczną Komisji Europejskiej. Elementem tej polityki jest konieczność przebudowy rynku w kierunku ekologicznych źródeł nieskoemisyjnych. Nie jest to jedyne wyzwanie. Gospodarka dotknięta epidemią znacząco zmniejszyła zapotrzebowanie na energię elektryczną, a tym samym paliwa. Coraz poważniejszym problemem jest pozyskanie finansowania na inwestycje. Kolejne instytucje finansowe eliminują w swych strategiach możliwość finansowania inwestycji węglowych, a nawet odmawiają udzielania kredytów podmiotom zaangażowanym w aktywa węglowe.
Od momentu powstania Ministerstwo Aktywów Państwowych prowadzi intensywne prace nad strategią zmierzającą do transformacji sektora energetycznego i wydobywczego. Z jednej strony zapewni ona bezpieczeństwo energetyczne, z drugiej da branży długoterminową stabilność w zmieniających się warunkach zewnętrznych. Czynnikiem obciążającym, którego nikt nie był w stanie wcześniej przewidzieć stała się pandemia koronawirusa. Zachwiała ona całym rynkiem energetycznym, zmniejszając zapotrzebowanie na energię elektryczną o 10 proc. Wszystko to doprowadziło w branży wydobywczej do bardzo poważnego kryzysu. Dzięki szybkiej i zdecydowanej reakcji Rządu epidemię w kopalniach udało się opanować. Sytuacja finansowa wymaga jednak zdecydowanych działań.
Ministerstwo Aktywów Państwowych prowadzi intensywne prace koncepcyjne, analityczne i nadzorcze, zmierzające do zapewnienia bezpieczeństwa funkcjonowania sektora górniczo-energetycznego w Polsce. Prace te prowadzone są wspólnie z zarządami spółek górniczych, energetycznych i jednostkami naukowo-badawczymi. Działania podejmowane przez Ministerstwo toczą się na dwóch płaszczyznach. Pierwsza to bieżące reagowanie na sytuację w branży, druga – dużo szersze prace strategiczne. Obu tym obszarom poświęcone są liczne analizy oraz spotkania z przedstawicielami sektora górniczego i energetycznego, ale także konsultacje z instytucjami finansowymi.
Dzięki wspomnianym wyżej działaniom Polska Grupa Górnicza wciąż funkcjonuje na rynku. Na skutek tych działań Agencja Rezerw Materiałowych utworzy rezerwę strategiczną węgla kamiennego na cele energetyczne. Szacowana wartość węgla na potrzeby utworzenia tej rezerwy wynosi ok. 130 mln zł netto. Dodatkowo toczyły się rozmowy ze spółkami sektora energetycznego, które dotyczyły odbiorów zakontraktowanego węgla. W wyniku tych rozmów Prezesi spółek energetycznych potwierdzili w ostatnich dniach wolę zakupu zakontraktowanego węgla od Polskiej Grupy Górniczej.
Ministerstwo Aktywów Państwowych koordynowało także działania w obszarze ograniczenia importu węgla kamiennego do Polski. To na skutek tych działań w okresie styczeń-maj 2020 r. import węgla kamiennego do polski zmniejszył się o prawie 2,8 mln ton w porównaniu do analogicznego okresu 2019 r. Import węgla energetycznego zmniejszył się w tym samym okresie o ponad 2,3 mln ton. Zmniejszenie importu nie wynika z sytuacji rynkowej, ale jest efektem działań, które Rząd podjął m.in. w zakresie zintensyfikowania kontroli na granicach, a także przyjęcia przez spółki energetyczne zasady, zgodnie z którą wykorzystywany w energetyce zawodowej jest wyłącznie węgiel krajowy.
Trudno się w tej sytuacji zgodzić z przywoływanymi przez stronę związkową zarzutami o wielomiesięczną bezczynność Ministerstwa Aktywów Państwowych i brak realnych kroków na rzecz uzdrowienia sytuacji w polskim górnictwie. Trudno się też zgodzić z zarzutem o brak dialogu.
Niezależnie od tych działań doraźnych Ministerstwo Aktywów Państwowych już kilka miesięcy temu zażądało od Zarządu Polskiej Grupy Górniczej przygotowania planu naprawczego. Taki plan został przygotowany przez Zarząd spółki. Spełnia on kilka kluczowych przesłanek: jest realny, gwarantuje funkcjonowanie rentownych jednostek w dłuższym horyzoncie czasowym oraz zapewnia racjonalność ekonomiczną działania spółki. Ważnym elementem planu jest dążenie do zapewnienia bezpieczeństwa ekonomicznego zatrudnionych pracowników. Jego prezentacja i dyskusja ze związkami zawodowymi zaplanowana jest na najbliższy czwartek, tj. 23 lipca br. W tym celu skierowano stosowne zaproszenia do reprezentatywnych związków zawodowych działających w Polskiej Grupie Górniczej.
Obok wskazanych powyżej działań, Rząd przygotowuje strategię transformacji sektora energetycznego. Cele są wspólne zarówno dla strony społecznej, jak i przedstawicieli Rządu. Nadrzędna jest ochrona miejsc pracy przy jednoczesnym zagwarantowaniu stabilnego funkcjonowania energetyki i górnictwa na najbliższe dziesięciolecia. Strategia transformacji energetyki zostanie przedstawiona niebawem, a ważnym jej elementem będą nie tylko konsultacje społeczne, ale również ustalenia z Komisją Europejską oraz przeprowadzenie procesu legislacyjnego.
Przyjęcie strategii określi nie tylko model energetyki na najbliższe dziesięciolecia, ale stworzy perspektywę funkcjonowania górnictwa węgla kamiennego i brunatnego.
Niezależnie od tego, że kontakty zarządów spółek górniczych i energetycznych ze stroną społeczną są intensywne, również Ministerstwo Aktywów Państwowych deklaruje pełne wsparcie i zaangażowanie w dialog społeczny. Najważniejsze jest wypracowanie rozwiązań, które będą brały pod uwagę realia ekonomiczne i będą cieszyły się wsparciem wszystkich stron dialogu. komisja europejska.
Źródło: Ministerstwo Aktywów Państwowych
