WiseEuropa zbadała wiedzę i opinie Polaków na temat technologii wychwytu, utylizacji i składowania dwutlenku węgla (CCUS) w ramach projektu „Strategia rozwoju technologii wychwytu, transportu, utylizacji i składowania CO₂ w Polsce oraz pilotaż Polskiego Klastra CCUS”.
Badanie zostało zrealizowane w dniach 14.03. – 21.03.2024 przez agencję SW RESEARCH z wykorzystaniem metody wywiadów on-line (CAWI). Ankietę przeprowadzono na reprezentatywnej próbie Polaków wieku 18+ (N=1042). Próba była kontrolowana pod względem rozkładu: płci, wieku i wielkości miejsca zamieszkania. Kwoty demograficzne zostały opracowane na podstawie danych Głównego Urzędu Statystycznego.
Zmiany klimatu – wysoka świadomość społeczna związanych z nimi wyzwań
Niemal 75% badanych zgadza się ze stwierdzeniem, że zmiany klimatyczne to poważne wyzwanie dla Polski. Ze stwierdzeniem częściej zgadzają się kobiety niż mężczyźni (77% vs 67%) oraz osoby śledzące wydarzenia związane z transformacją energetyczną (80% vs 50%).
Ponad 60% Polaków deklaruje, że śledzi informacje związane z transformacja energetyczną. Większość z nich (65%) robi to regularnie – co najmniej raz w tygodniu. Z informacjami tego typu częściej zapoznają się kobiety niż mężczyźni (71% vs 55%) oraz osoby starsze niż młodsze (średnio 67% wśród osób w wieku 50+ vs 53% wśród osób 18-29).
Najważniejsze źródła informacji na temat transformacji energetycznej to artykuły zamieszczone w Internecie – korzysta z nich 7 na 10 osób śledzących takie informacje. Zdecydowanie rzadziej komunikaty docierają do badanych przez telewizję oraz media społecznościowe (w obu przypadkach około 50%). Tylko 1/5 wśród zainteresowanych tematyką transformacji energetycznej swoją wiedzę czerpie z artykułów naukowych i prasy specjalistycznej. Im osoba starsza, tym częściej informacje czerpie z artykułów zamieszczonych w Internecie oraz telewizji – w przypadku mediów społecznościowych tendencja jest odwrotna (im młodsza osoba, tym chętniej korzysta z tego źródła informacji).
CCUS – pozytywny odzew i niska znajomość technologii wśród ankietowanych
35% Polaków twierdzi, że słyszało o technologiach wychwytu, utylizacji i składowania dwutlenku węgla – warto jednak dodać, że niemal połowa deklarujących znajomość (46%) nie jest w stanie wskazać, w jakich sektorach ta technologia mogłaby mieć zastosowanie. „Można więc założyć, że realna znajomość technologii CCUS w Polsce to 19%,” mówi Maciej Giers, analityk WiseEuropa. Znajomość zdecydowanie częściej deklarują mężczyźni niż kobiety (43% vs 29%) oraz osoby śledzące informacje o transformacji energetycznej (46% vs 21%).
Wśród Polaków przeważają pozytywne opinie na temat technologii CCUS. Warto jednak zauważyć, że temat jest nadal obcy dla większości badanych. Niezależnie od przedstawionego w pytaniu stwierdzenia dotyczącego CCUS, znaczna część respondentów nie była w stanie określić swojej opinii (od 28% aż do 47% niezdecydowanych).
Respondenci najbardziej pozytywnie odnoszą się do inwestowania w technologie wychwytu CO₂ przez Polskę (59% Polaków opowiada się za inwestowaniem). Około połowa (51%) zgadza się ze stwierdzeniem, że CCUS może pozytywnie przyczynić się do walki ze zmianami klimatycznymi. Najwięcej zastrzeżeń i niepewności dotyczy bezpieczeństwa technologii – tylko 41% badanych zgadza się ze stwierdzeniem, że CCUS jest bezpieczne.
Niezależnie od przedstawionego stwierdzenia, technologie wychwytywania CO₂ są częściej oceniane jako skuteczne, warte inwestycji oraz bezpieczne przez osoby, które śledzą informacje na temat transformacji energetycznej lub deklarują znajomość technologii.
Duża niepewność w kwestii składowania dwutlenku węgla w sąsiedztwie
Niemal 64% respondentów mieszkających w pobliżu dużych zakładów przemysłowych lub elektrowni chciałaby, aby te obiekty były wyposażone w instalację wychwytu CO₂.
Badani przez WiseEuropa Polacy są równo podzieleni w kwestii lokalizacji podziemnych składowisk CO₂ w swoim miejscu zamieszkania (32% przeciw i 31% za).
– Co ważne ponad 1/3 (36%) nie jest w stanie opowiedzieć się ani za ani przeciw mimo zapoznania się wcześniej z definicją technologii jak i konceptem samych składowisk – mówi Maciej Giers.
Przeciwne są częściej osoby najmłodsze (18-29 lat 42%) i osoby nieśledzące informacji o transformacji energetycznej (45%). Za częściej opowiadają się mężczyźni (37%), osoby mieszkające w miastach o wielkości powyżej 50 tys. mieszkańców (średnio 38%), deklarujący znajomość CCUS (43%) oraz mieszkający w pobliżu zakładów przemysłowych i elektrowni (39%).
Rozkład opinii w zakresie akceptacji technologii CCUS różni się w zależności od województwa. Najwyższe poparcie odnotowane zostało w województwach łódzkim (40%), lubelskim i świętokrzyskim (39%). Porównywalnie wysokie poparcie występuje w województwach małopolskim i śląskim. Warto zwrócić uwagę, że są to obszary, na których prowadzona jest działalność wydobywcza zarówno węgla, jak i węglowodorów. Z kolei najniższe poparcie dla podziemnego składowania zmierzono w województwie zachodnio-pomorskim (18%) i mazowieckim (24%).
Przeciwnicy lokalizacji składowiska CO₂ w miejscu zamieszkania jako powód najczęściej wpisują niebezpieczeństwo (ogółem – bez określenia z czego mogłoby wynikać). W dalszej kolejności pojawiają się wpisy bardziej precyzyjne sugerujące obawę przed wyciekiem CO₂ ze składowiska do atmosfery oraz skażenie gleby w wybranej lokalizacji. Równie ważną blokadą jest brak informacji – przeciwnicy uznają technologię za niesprawdzoną i mało upowszechnioną. Niemal 1/3 przeciwników (32%) nie jest w stanie spontanicznie przywołać powodów swojej postawy.
Poproszeni o wybór jednego powodu z listy przeciwnicy lokalizacji składowiska zdecydowanie najczęściej wskazują na obawę przed wyciekiem składowanego CO₂ do atmosfery (39%). W dalszej kolejności pojawia się obawa przed ewentualnym pożarem / wybuchem CO₂ (22%) oraz potencjalne zanieczyszczenie gleby (19%). Pozostałe powody (zwiększony ruch, hałas, negatywny wpływ na krajobraz i wywłaszczenie ziemi pod instalację) są wymieniane zdecydowanie rzadziej.
Z badań WiseEuropa wynika, że niezależnie od wskazanego powodu, zdecydowana większość przeciwników lokalizacji składowiska CO₂ w miejscu swojego zamieszkania nie jest skłonna do zmiany swojej opinii po zapoznaniu się z komunikatami mającymi na celu poprawę wizerunku CCUS. Najwyższy odsetek konwersji występuje w przypadku powodów, które były deklarowane rzadko jako najważniejsze, czyli negatywnego wpływu na krajobraz (zmiana zdania 24%) oraz hałasu (zmiana zdania 20%). Najtrudniej przekonać osoby przeciwne z powodu ewentualnego wywłaszczenia terenu (nikt nie zmienił zdania) oraz obawy przed zanieczyszczeniem gleby (zmiana zdania 3%).
Projekt współfinansowany ze środków Narodowego Centrum Badań i Rozwoju w ramach programu badań naukowych i prac rozwojowych.
Nazwa programu: Społeczny i gospodarczy rozwój Polski w warunkach globalizujących się rynków – GOSPOSTRATEG edycja III.
Źródło: WiseEuropa
