Bezpieczeństwo energetyczne Polski i Litwy było głównym tematem polsko-litewskich konsultacji międzyrządowych, które odbyły się 16 września 2022 r. w Wilnie, pod przewodnictwem Prezesa Rady Ministrów Mateusza Morawieckiego. W spotkaniu uczestniczyła również Anna Moskwa, Minister Klimatu i Środowiska.
– Współpraca pomiędzy Polską a Litwą w obszarze energetyki jest wyjątkowo mocna i modelowa. Świadczy o tym m. in. projekt infrastrukturalny GIPL, który został uruchomiony w dobrym momencie i przynosi obopólne korzyści zaangażowanym stronom – powiedziała Anna Moskwa, Minister Klimatu i Środowiska RP.
Rząd Rzeczypospolitej, jak i polskie spółki doceniają wzajemną współpracę energetyczną, przede wszystkim w zakresie wykorzystywania możliwości oferowanych przez terminal FSRU w Kłajpedzie.
Podczas spotkania omówiono także kwestie dotyczące synchronizacji systemów elektroenergetycznych krajów bałtyckich z systemem Europy kontynentalnej. Dla Polski synchronizacja z systemem Europy kontynentalnej i ich desynchronizacja z systemem kontrolowanym przez Rosję ma strategiczne znaczenie. Zakończenie członkostwa państw bałtyckich w systemie, który nadal dzielą z Rosją i Białorusią oraz członkostwo Litwy, Łotwy i Estonii w tym samym systemie, co państwa UE jest ważnym elementem tego strategicznego kierunku, jaką kraje Europy Środkowej realizowały przez ostatnie 30 lat. Barbarzyńska napaść Rosji na Ukrainę powoduje konieczność znacznego przyśpieszenia działań w tym zakresie, które Polska będzie skutecznie wspierać.
Spotkanie zdominowały kwestie dotyczące cen energii elektrycznej i gazu. Strony zgodziły się, że wojna na Ukrainie i wynikające z niej wyzwanie związane z bezpieczeństwem energetycznym oraz wysokie ceny uprawnień w systemie EU ETS powodują wiele negatywnych efektów w postaci nadmiernych wzrostów cen energii elektrycznej i gazu w całej UE. Dlatego powinniśmy podjąć się pilnego i skutecznego wdrożenia środków ogólnoeuropejskich, które będą uzupełniać środki krajowe.
Polska nie zgadza się jednak na jakiekolwiek redukcje i ograniczenia zużycia energii na poziomie europejskim, bowiem są to niepodważalne kompetencje państw członkowskich.
Polska zaproponowała na ostatnim nadzwyczajnym posiedzeniu ministrów UE ds. energii (9 września 2022 r.) rozwiązania, które powinny być przyjęte na poziomie unijnym dot. ograniczenia cen w ETS, ograniczenia cen importowanego gazu oraz obniżenia cen energii elektrycznej.
– Przed nami ważne zadanie, aby przekonać Komisję Europejską do stanowczych działań na rzecz obniżenia cen energii i gazu. Polska podejmie wszystkie możliwe działania, aby ceny energii dla mieszkańców i przedsiębiorców były możliwie niskie. Potwierdziliśmy dzisiaj wspólne podejście w tym temacie. Litwa i Polska kroczą tutaj razem i mają wspólny cel – zaznaczyła Minister Klimatu i Środowiska.
W przypadku Polski, jak również niektórych innych państw, również wysokie ceny uprawnień do emisji w ETS bardzo mocno wpływają na kształtowanie cen energii, a tym samym zarówno na podmioty gospodarcze, jak i gospodarstwa domowe.
Dlatego za konieczne uważamy wprowadzenie odpowiednich rozwiązań zmniejszających koszty wynikające z obecności w systemie ETS. Jednocześnie konsekwentnie postulujemy zawieszenie ETS do czasu stabilizacji na rynkach paliw. Cieszę się, że Litwa wspiera nas w tej sprawie – zaznaczyła minister Anna Moskwa.
Podczas konsultacji międzyrządowych omówiono także sprawy dotyczące stanu środowiska oraz wyzwań, jakie przed sektorem leśnictwa stawia rozporządzenie LULUCF w ramach unijnego pakietu „Fit for 55”. Obecnie zaproponowany podział celów LULUCF nie jest sprawiedliwy i nie odzwierciedla rzeczywistych możliwości państw członkowskich w zakresie pochłaniania dwutlenku węgla, czego przykładem mogą być zbyt duże rozbieżności pomiędzy wzrostami i spadkami celów krajowych dla państw członkowskich.
– Zaproponowany dla Polski cel krajowy nadmiernie obciąża nasz kraj, a przede wszystkim jest nierealny do osiągnięcia – poinformowała Minister Anna Moskwa.
W takcie spotkania wymieniono także informacje na temat wsparcia dla Ukrainy w obliczu rosyjskiej napaści. Minister Anna Moskwa zaznaczyła, że Polska deklaruje pełne wsparcie i pomoc w szacowaniu szkód środowiskowych jakie powstały na skutek rosyjskiej agresji.
Powinna nastąpić pełna egzekucja rekompensat wobec zbrodniczego reżimu rosyjskiego – stwierdziła minister klimatu i środowiska RP.
Źródło: Ministerstwo Klimatu i Środowiska
