W 2021 r. 16,9% energii elektrycznej w Polsce wyprodukowano ze źródeł odnawialnych (30,4 TWh). Największym producentem OZE jest od wielu lat w Polsce energetyka wiatrowa, odpowiedzialna za produkcję ponad 15 TWh rocznie. Udział węgla w miksie energetycznym zmalał w 2021 roku do 70,8% (co oznacza produkcję około 127 TWh) – informują analitycy Agencji Rynku Energii.
Międzynarodowe zobowiązania oraz świadoma i odpowiedzialna polityka energetyczna powodują, że krajowy miks energetyczny w ostatniej dekadzie uległ znaczącej zmianie. W 2010 r. 81,8% mocy zainstalowanej (z 36,2 GW) w kraju było mocami węglowymi. OZE odpowiadało za zaledwie 6,1% mocy zainstalowanej. System zielonych certyfikatów funkcjonował już od kilku lat, jednak dopiero kolejne kilka lat przyniosło przyspieszenie w rozwoju OZE, głównie w obszarze energetyki wiatrowej. Do 2015 r. powstało już 4 922 MW mocy w elektrowniach wiatrowych. Niestety w 2016 r. uchwalona została tzw. ustawa odległościowa, która zmniejszyła dynamikę rozwoju tego segmentu OZE. Innym segmentem OZE którego nie widać tak dobrze w strukturze mocy, jest biomasa, która przez pierwsze lata rozwoju OZE była w Polsce głównie współspalana z węglem. Oznacza to, że moce węglowe mogły w praktyce wytwarzać zieloną energię poprzez dosypywanie biomasy do kotła.
Patrząc na ostatnie trzy lata możemy zobaczyć ogrom postępu jaki poczyniono w obszarze transformacji energetycznej. Źródła odnawialne stanowią w 2021 roku już 30,3% mocy zainstalowanych (z 55,96 GW). Moce odnawialne to głównie energetyka wiatrowa (7,1 GW) oraz fotowoltaika (7,7 GW). Udział mocy węglowych w krajowym miksie spadł do 58,5% (pomimo wzrostu nominalnych mocy zainstalowanych z 29,6 do 32,7 GW). Szczególnie warty zauważenia jest gwałtowny rozwój wspomnianej już fotowoltaiki, która to w ciągu ostatnich trzech lat, głównie za sprawą instalacji prosumenckich, wzrosła z 1 551 MW w 2019 do 7 670 MW mocy zainstalowanej w 2021 r.
Rys. 1. Struktura mocy zainstalowanej w Polsce
Ze względu na charakter pracy niektórych źródeł wytwórczych konieczne jest przedstawienie również miksu wyprodukowanej energii elektrycznej. Dopiero takie spojrzenie pozwala rozpatrywać skuteczność działań na rzecz odejścia od paliw kopalnych. W 2010 r., z 157,7 TWh wyprodukowanych w krajowych elektrowniach, aż 86,6% pochodziło z węgla. OZE odpowiadało za zaledwie 6,9% produkcji. Największą różnicę pomiędzy udziałem w mocy zainstalowanej a produkcji energii widać jednak w przypadku biomasy i biogazu. W 2010 roku źródła te odpowiadały za zaledwie 0,4% mocy zainstalowanej, jednak aż za 4% energii wyprodukowanej. Było to oczywiście wynikiem produkcji energii ze współspalania tych paliw z węglem. Wg danych za 2015 r. widzimy już postępujący rozwój OZE – 13,7% energii wyprodukowano ze źródeł odnawialnych.
W 2021 r. wyprodukowano już 16,9% energii ze źródeł odnawialnych (30,4 TWh). Największym producentem OZE jest od wielu lat w Polsce energetyka wiatrowa, odpowiedzialna za produkcję ponad 15 TWh rocznie. Udział węgla w miksie energetycznym zmalał w tym czasie do 70,8% w 2021 r. (co oznacza produkcję około 127 TWh). Należy jednak pamiętać o wyjątkowej sytuacji na rynku energii w 2021 r., kiedy to elektrownie produkowały tak dużo energii (w dużym stopniu z uwagi na wzrost eksportu), że zaczynało im brakować węgla.
Rys. 2. Struktura produkcji energii elektrycznej brutto w Polsce
Postępująca transformacja krajowej energetyki przekłada się na emisje CO2 na jednostkę energii. Na poniższym wykresie zaprezentowana została szacunkowa emisyjność energii elektrycznej wyprodukowanej w Polsce, z uwzględnieniem energetyki odnawialnej (ze względu na charakter gromadzonych w ARE danych, szacunki nie uwzględniały energetyki przemysłowej). Jest jeszcze za wcześnie aby przedstawić dane o emisji za 2021 r., jednak trend wieloletni jest widoczny – emisyjność krajowej energetyki spada. Od 2010 r. emisja CO2 z wyprodukowanej MWh spadła o 16,6%.
Rys. 3. Szacowana jednostkowa emisyjność energii elektrycznej wyprodukowanej w Polsce
Podsumowując, transformacja krajowej energetyki jest procesem długotrwałym, lecz postępującym. Udział zielonej energii w krajowym miksie systematycznie, choć powoli, rośnie. Ze względów systemowych i finansowych, nie jest możliwe szybkie zastąpienie węglowego parku wytwórczego. Jednak transformacji energetycznej nie można zatrzymać. Będzie ona dalej realizowana za sprawą zarówno decyzji politycznych zapadających na szczeblu krajowym jak i europejskim, jak i za sprawą czynników rynkowych.
W związku z coraz lepszym poznaniem wpływu działalności człowieka na klimat i środowisko, transformacji uległo również spojrzenie na zaspokajanie potrzeb społeczeństwa. Dostęp do energii elektrycznej jest jednym z podstawowych czynników umożliwiających rozwój gospodarczy, a to w jaki sposób ta energia jest wytwarzana stanowi istotny element aktualnej debaty publicznej.
Źródło: Agencja Rynku Energii S.A.
