Rynek energii elektrycznej i gazu: co odbiorcy powinni wiedzieć o sprzedaży rezerwowej

W ostatnich latach obserwujemy sytuacje, kiedy sprzedawcy energii elektrycznej czy gazu kończą swoją działalność lub wypowiadają umowy klientom. Obowiązujące w Polsce rozwiązania systemowe gwarantują jednak odbiorcom, że utrata dotychczasowego sprzedawcy nie oznacza utraty ciągłości dostaw energii lub gazu. Energię elektryczną lub paliwa gazowe dostarczy w takiej sytuacji sprzedawca rezerwowy.

Co to jest sprzedaż rezerwowa?

Sprzedawca rezerwowy dostarcza do odbiorcy energię elektryczną lub paliwa gazowe w przypadku gdy:

• dotychczasowy sprzedawca zaprzestał dostarczania energii lub gazu, z przyczyn leżących po stronie tego sprzedawcy,
• wygaśnie umowa (sprzedaży lub kompleksowa) z dotychczasowym sprzedawcą, a odbiorca nie zgłosił swojemu operatorowi systemu dystrybucyjnego (OSD, do którego sieci jest przyłączony) informacji o zawarciu umowy kompleksowej lub umowy sprzedaży z innym sprzedawcą paliw gazowych lub energii w ramach procedury zmiany sprzedawcy,
• lub gdy wybrany przez odbiorcę sprzedawca nie rozpoczął sprzedaży paliw gazowych/ energii elektrycznej.

Takie rozwiązanie ma na celu zagwarantowanie odbiorcom ciągłości dostaw do czasu wybrania przez nich nowego sprzedawcy energii elektrycznej lub paliw gazowych. Warto przypomnieć, że umowa sprzedaży rezerwowej jest zawierana na czas nieokreślony i obowiązuje od dnia zaprzestania wykonywania umowy sprzedaży przez dotychczasowego sprzedawcę energii elektrycznej  lub paliwa gazowego.

Odbiorca końcowy wskazuje w umowie^[1] sprzedawcę rezerwowego i jednocześnie upoważnia operatora systemu dystrybucyjnego (OSD) do zawarcia w imieniu i na rzecz odbiorcy umowy sprzedaży rezerwowej lub umowy kompleksowej zawierającej postanowienia sprzedaży rezerwowej. Sprzedawcę rezerwowego odbiorca wybiera spośród sprzedawców oferujących sprzedaż rezerwową wskazanych na liście publikowanej na stronach internetowych dystrybutorów. Co ważne, sprzedawca oferujący sprzedaż rezerwową ma obowiązek publikowania na swojej stronie internetowej szczegółowej oferty sprzedaży rezerwowej, w tym wzoru umowy sprzedaży rezerwowej i zestawienia aktualnych cen, warunków ich stosowania i zasad rozliczeń dla takiej sprzedaży. Przekazuje też dystrybutorowi adres strony internetowej, na której zostały opublikowane oferty sprzedaży rezerwowej skierowane do odbiorców końcowych przyłączonych do sieci tego operatora.

Umowę sprzedaży rezerwowej OSD zawiera ze sprzedawcą rezerwowym w imieniu i na rzecz odbiorcy, o czym odbiorca powinien być poinformowany przez OSD w terminie 5 dni od zawarcia takiej umowy. Natomiast sprzedawca rezerwowy przekazuje odbiorcy egzemplarz takiej umowy w terminie 30 dni od dnia otrzymania od OSD oświadczenia o przyjęciu oferty oraz informuje odbiorcę o prawie do jej wypowiedzenia.

Umowa sprzedaży rezerwowej lub umowa kompleksowa zawierająca postanowienia umowy sprzedaży rezerwowej jest zawierana na czas nieokreślony i obowiązuje od dnia zaprzestania sprzedaży przez dotychczasowego sprzedawcę. Umowa ta może ulec rozwiązaniu:

w dowolnym terminie na mocy porozumienia stron lub

w drodze wypowiedzenia przez odbiorcę z zachowaniem miesięcznego okresu wypowiedzenia ze skutkiem na ostatni dzień miesiąca następujący po miesiącu, w którym nastąpiło doręczenie oświadczenia o wypowiedzeniu umowy, przy czym odbiorca może wskazać późniejszy jej termin wypowiedzenia.

Odbiorca nie może zostać obciążony przez sprzedawcę rezerwowego kosztami z tytułu wcześniejszego rozwiązania tej umowy.

Kiedy sprzedawca z urzędu staje się rezerwowym?

W przypadku, gdy odbiorca nie wskaże w umowie o świadczenie usług dystrybucji lub umowie kompleksowej sprzedawcy rezerwowego, albo wybrany sprzedawca rezerwowy nie będzie mógł realizować rezerwowej umowy sprzedaży/kompleksowej, OSD – działając w imieniu i na rzecz takiego odbiorcy, gdy dotychczasowy sprzedawcę zaprzestanie działalności- zawrze ze sprzedawcą z urzędu umowę kompleksową^[2] (art. 5 ab ust. 1 ustawy – Prawo energetyczne). W takiej sytuacji, jeżeli sprzedawca z urzędu nie został zwolniony z obowiązku przedłożenia taryfy do zatwierdzenia, w rozliczeniach z odbiorcą w gospodarstwie domowym stosuje tę taryfę.

Jak to wpływa na rachunki odbiorców?

Cena energii elektrycznej dla wszystkich jej odbiorców i gazu (dla odbiorców innych niż gospodarstwa domowe) w ramach sprzedaży rezerwowej może być znacząco wyższa niż średnie ceny oferowane odbiorcom na rynku. W interesie odbiorców będzie zatem jak najszybszy wybór nowego sprzedawcy.

W przypadku sprzedaży rezerwowej dla odbiorców gazu w gospodarstwach domowych oraz sprzedaży rezerwowej energii świadczonej przez sprzedawcę z urzędu, zastosowanie będą miały ceny taryfowe.

Urząd Zamówień Publicznych o sprzedaży rezerwowej dla odbiorców instytucjonalnych: tryb z wolnej ręki

W szczególnej sytuacji gdy dotychczasowy sprzedawca wypowiadał umowę byli odbiorcy instytucjonalni, którzy zobowiązani są do stosowania przepisów ustawy Prawo zamówień publicznych. Urząd Zamówień Publicznych rozwiał wątpliwości co do stosowania jej rozwiązań w obliczu tak nieprzewidywanej i wyjątkowej sytuacji, jaką jest sprzedaż rezerwowa i wyjaśnił, że możliwe jest zastosowanie przez zamawiających trybu zamówienia z wolnej ręki.

Gdzie szukać istotnych informacji?

Informacje o dostępnych na rynku ofertach sprzedawców powinny znajdować się na stronach internetowych dystrybutorów.

Bardzo istotne jest, by odbiorcy mogli w prosty sposób odnaleźć sprzedawców rezerwowych bądź sprzedawców z urzędu działających na sieci operatora, do której przyłączony jest dany odbiorca. Dlatego też, w ubiegłym miesiącu Urząd sprawdził jak dystrybutorzy wywiązują się z obowiązków zamieszczania istotnych, wymaganych prawem, informacji. Wyniki monitoringu pokazały, że nie wszystkie OSD zamieszczają tak ważne dla odbiorców informacje. W związku z tym Prezes URE wezwał firmy, u których stwierdzono nieprawidłowości, do natychmiastowego ich usunięcia.

***

• Przy Urzędzie Regulacji Energetyki działa Punkt Informacyjny dla Odbiorców Energii i Paliw Gazowych. Infolinia czynna jest od poniedziałku do piątku w godzinach 8:00-15:00, tel. 22 244 26 36.
• Na stronie internetowej www.ure.gov.pl w zakładce Konsument znajdują się przydatne informacji dla odbiorców energii i gazu w gospodarstwach domowych. Wśród nich Zbiory praw konsumenta energii elektrycznej i paliw gazowych.
• W indywidualnych sprawach, konsumentom bezpłatną pomoc prawną świadczą Miejscy lub Powiatowi Rzecznicy Konsumentów oraz organizacje konsumenckie https://www.uokik.gov.pl/rzecznicy.php

Urząd Regulacji Energetyki na bieżąco monitoruje sytuację na rynku detalicznym energii elektrycznej i gazu ze szczególnym uwzględnieniem interesów odbiorców końcowych.