W III kwartale 2025 r. odnotowaliśmy pewne zmiany w kosztach ogrzewania. Rynkowe badanie cen nośników energii z września pokazało wzrost cen granulatu drzewnego (pelletu) oraz węglowego w stosunku do cen w II kwartale 2025 r. – za paliwa te trzeba obecnie zapłacić od kilku do kilkunastu procent więcej. Spadła natomiast cena gazu ziemnego, już po uwzględnieniu wzrostu kosztów dystrybucji, dzięki czemu użytkownicy kotłów gazowych mogą liczyć na niższe rachunki o ok. 10-11%.
Powody do satysfakcji mają też posiadacze pomp ciepła. Należą one do grupy rozwiązań o najniższych kosztach eksploatacyjnych, a ceny energii elektrycznej pozostają stabilne. Dodatkowo w przyszłym roku jest szansa na kilkuprocentową ich obniżkę.
To, ile obecnie wydamy na ogrzewanie – w przypadku konkretnego budynku i źródła ciepła − można sprawdzić w zaktualizowanych kalkulatorach kosztów przygotowanych przez POBE lub Polski Alarm Smogowy (PAS)[1]. Podstawą do ich aktualizacji są rynkowe badania cen nośników energii realizowane co kwartał przez Instytut Badań Rynku i Opinii Publicznej CEM[2]. Podsumowujemy je w cyklicznych analizach, pokazując zmiany cen paliw i energii oraz realne koszty zaopatrzenia w ciepło (ogrzewanie i ciepła woda) typowego budynku jednorodzinnego w Polsce.
Co porównujemy w analizie?
Przede wszystkim pokazujemy różnice w wydatkach zależnie od standardu energetycznego budynku oraz wybranego rozwiązania grzewczego. Odnosimy się zarówno do budynków istniejących, jak i nowych.
W najnowszej analizie, dla III kwartału 2025 r., podobnie jak poprzednio, przyjęliśmy cztery różne warianty standardu energetycznego domów jednorodzinnych. Dwa dotyczą budynków istniejących i są odniesione do nowych progów dofinansowań w programie „Czyste Powietrze” (rys. 1, 2). Kolejne dwa to nowe budynki: w podstawowym standardzie energetycznym, zgodnym z minimalnymi wymaganiami WT 2021 (rys. 3), oraz w standardzie podwyższonym, odpowiadającym wymaganiom programu „Moje Ciepło” (rys. 4). Koszty uwzględniają zużycie energii zarówno na ogrzewanie pomieszczeń, jak i przygotowanie ciepłej wody. Aby ułatwić ich porównanie, założyliśmy, że w każdym przypadku powierzchnia ogrzewana ma 150 m2, a z ciepłej wody na stałe korzystają 4 osoby.
Dodatkowo analizujemy koszty dla mieszkania czy lokalu wyodrębnionego w większym budynku (rys. 5). W tym przypadku są liczone wyłącznie wydatki na ogrzewanie pomieszczeń (bez przygotowania c.w.u.), a w zestawieniu, oprócz różnego typu kotłów, uwzględniliśmy ciepło sieciowe oraz pompy ciepła typu powietrze-powietrze w klasach energetycznych dla ogrzewania od A do A+++ (klimatyzatory z funkcją grzania).
Kotły na paliwa ciekłe: gaz, olej
Nowoczesne kotły gazowe (podobnie jak olejowe) to urządzenia w pełni bezobsługowe, które mogą automatycznie dostosowywać swoją pracę do warunków zewnętrznych, zapewniając wysoki komfort termiczny i użytkowy. Dla wielu osób to ważny powód do wyboru takiego rozwiązania. Kolejnym jest to, że z ogrzewania gazowego w Polsce korzysta już około 2 milionów gospodarstw domowych i mamy dobrze rozwiniętą sieć gazową – technologia jest więc powszechnie znana i dostępna.
W ostatnim czasie zmieniają się jednak uwarunkowania ekonomiczne i regulacyjne dotyczące kotłów gazowych. Odchodzimy od spalania paliw kopalnych, od ich importu, zwiększając bezpieczeństwo energetyczne i udział OZE. W tym roku skończyło się dofinansowywanie inwestycji w kotły na paliwa kopalne, a więc także kotły gazowe, w „Czystym Powietrzu”. Kolejnym krokiem będzie obciążenie ceny paliw kopalnych zużywanych w gospodarstwach domowych podatkiem od emisji dwutlenku węgla w ramach ETS2, czyli systemu opłat za emisje w sektorze budynków i transportu, prawdopodobnie już od 2027 r. Spowoduje to wzrost rachunków o kilkanaście, a docelowo nawet kilkadziesiąt procent. Eksperci wskazują, że w przyszłości wzrost kosztów eksploatacji może ograniczyć opłacalność ogrzewania gazowego, a nawet spowodować konieczność wymiany niedawno instalowanych urządzeń.
Dziś widzimy, że koszty ogrzewania domu gazem spadły w porównaniu do poprzedniego kwartału – obniżka cen gazu ziemnego (z dystrybucją) wyniosła około 10-11%. Przeciętne roczne koszty ogrzewania tym paliwem istniejącego budynku po termomodernizacji (rys. 1), o zapotrzebowaniu na energię użytkową 80 kWh/(m2 ·rok), wynoszą obecnie 6300 zł przy ogrzewaniu podłogowym lub 6500 zł przy grzejnikach. Natomiast w przypadku nowego budynku w podstawowym standardzie energetycznym WT 2021 (rys. 3), o zapotrzebowaniu na energię użytkową 55 kWh/(m2 · rok) – koszty te to odpowiednio około 4900 zł oraz 5100 zł. Pomimo spadku cen wciąż są one jednak wyższe o co najmniej 30% niż dla elektrycznych pomp ciepła, które podobnie jak kotły na gaz czy olej zapewniają pełną bezobsługowość.
Warto przy tym zwrócić uwagę, jak duże znaczenie dla wysokości wydatków na ogrzewanie ma poprawa standardu energetycznego budynku (dodatkowa izolacja cieplna). W budynkach jednorodzinnych przed termomodernizacją, źle zaizolowanych (rys. 2), roczny koszt ogrzewania gazem ziemnym to przykładowo 9900 zł (grzejniki), czyli o ponad 50% więcej niż po wykonaniu termomodernizacji (rys. 1) do wymaganego minimalnego standardu energetycznego w „Czystym Powietrzu”. Zwiększenie izolacyjności budynku powinno być więc podstawowym krokiem do zredukowania kosztów, zgodnie z zasadą, że najtańsza jest ta energia, która nie jest zużywana.
Kotły na paliwa stałe
Mamy wśród nich zarówno urządzenia na węgiel, jak i drewno czy pellet. Wszystkie wymagają regularnej obsługi przez użytkownika, nie pozwalając np. na kilkudniową nieobecność w domu w czasie sezonu grzewczego. Potrzebują także odpowiedniego pomieszczenia kotłowni oraz pilnowania jakości paliwa (choćby z uwagi na żywotność urządzeń grzewczych). Za ich wyborem zwykle przemawia przywiązanie właścicieli domów do tradycyjnych sposobów ogrzewania oraz przekonanie o powszechnej dostępności opału. Często też w obiegowych opiniach kotły na paliwa stałe są uznawane za najtańsze w eksploatacji rozwiązanie grzewcze − dodatkowo na te spalające drewno lub pellet można uzyskać dofinansowanie w „Czystym Powietrzu”. Jednak opiniom, że zapewniają najniższe koszty ogrzewania wyraźnie przeczą analizy porównawcze.
Najniższe koszty w tej grupie urządzeń generują kotły węglowe. Węgiel wciąż jest relatywnie tani, choć ten w postaci granulatu w ostatnim kwartale podrożał o 8%. W budynku jednorodzinnym po termomodernizacji (rys. 1) roczne koszty ogrzewania węglem to obecnie 4000 zł lub 5200 zł (zależnie od poziomu sprawności kotła). Dla porównania: w takim samym budynku ogrzewanie pompą ciepła może kosztować za cały rok od 3400 zł do 5100 zł (zależnie od rodzaju pompy i instalacji grzewczej). Dodatkowo ceny węgla dla gospodarstw domowych, podobnie jak innych paliw kopalnych, w najbliższych latach mogą istotnie rosnąć począwszy od 2027 r. w związku z wprowadzeniem ETS2 (system opłat za emisje w sektorze budynków i transportu).
Przyjrzyjmy się też kotłom na pellet. Cena tego opału w III kwartale wzrosła o 11%. Roczny koszt ogrzewania pelletem budynku po termomodernizacji (rys. 1) będzie obecnie wynosić 5700 zł. Z kolei w przypadku nowego domu, w standardzie zgodnym z minimum wymogów WT 2021 (rys. 3), roczne wydatki na ogrzewanie spadają do kwoty 4200 zł. Jest to jednak wyraźnie więcej (powyżej 30%) niż przy pompie ciepła, nawet bez zastosowanej instalacji fotowoltaicznej.
Elektryczne pompy ciepła
Podobnie jak kotły na pellet i drewno są dofinansowywane z „Czystego Powietrza”, ale także z programu „Moje Ciepło” – w nowych budynkach, o odpowiednio podwyższonym standardzie energetycznym. Pompy ciepła zapewniają wysoki komfort użytkowy i cieplny oraz nie powodują emisji zanieczyszczeń powietrza w miejscu ich zastosowania. Charakteryzują się również pełną automatyzacją pracy i jednymi z najniższych kosztów eksploatacji spośród analizowanych technologii grzewczych. W najbliższych latach ich wykorzystanie może wzrastać, czemu będzie sprzyjać zarówno wysoka efektywność energetyczna tych urządzeń, jak i przewidywane zmiany kosztów paliw i energii.
Bardzo ważnym argumentem za pompami ciepła są opinie ich obecnych użytkowników. A ci generalnie oceniają te urządzenia bardzo wysoko – satysfakcja jest wyższa niż przy kotłach gazowych czy pelletowych. W badaniu zrealizowanym przez SW Research w sierpniu 2025 r. na reprezentatywnej grupie 1000 właścicieli domów jednorodzinnych w Polsce ogrzewanych pompami ciepła, 80% respondentów było zadowolonych z tej formy ogrzewania, w tym 44% bardzo zadowolonych. Użytkownicy szczególnie doceniają wygodę obsługi, komfort cieplny czy bezawaryjność. 62% jest zadowolonych z kosztów ogrzewania, a tylko 12% nie − to pokazuje, że pomimo relatywnie wysokich cen energii elektrycznej w naszym kraju, zdecydowana większość instalacji z pompą ciepła pracuje bardzo efektywnie, dając powody również do satysfakcji finansowej.
Zgodnie z analizą kosztów POBE, elektryczne pompy ciepła to grupa najtańszych w eksploatacji rozwiązań grzewczych. W nowych budynkach jednorodzinnych z ogrzewaniem podłogowym (rys. 3 i 4) roczne koszty takiego ogrzewania wraz z przygotowaniem ciepłej wody mogą się mieścić w granicach 2100-3000 zł, a z dodatkiem instalacji fotowoltaicznej spadną nawet poniżej 2000 zł. Również w istniejących budynkach (rys. 1 i 2) zwykle są niższe niż dla innych źródeł ciepła.
Podobnie jest w przypadku ogrzewania mieszkań przy wykorzystaniu pomp ciepła typu powietrze-powietrze, czyli klimatyzatorów z funkcją grzania (rys. 5). Dla mieszkania o powierzchni 50 m2 w budynku wielorodzinnym o średniej izolacyjności wydatki sięgną zaledwie 900-1300 zł rocznie. Koszty ogrzewania dla innych typów pomp ciepła są zbliżone i zależą od osiąganych wartości SCOP (rocznego współczynnika efektywności).
Tak dobry wynik to zasługa wysokiej efektywności pomp ciepła, która − w zależności od ich klasy energetycznej dla ogrzewania − jest trzy-, cztero-, a nawet pięciokrotnie wyższa niż kotłów grzewczych. Właśnie to pozwala zniwelować wpływ wciąż relatywnie wysokich cen energii elektrycznej, oczywiście przy założeniu prawidłowego doboru i montażu pompy. Dodatkowo w przyszłym roku ceny energii elektrycznej prawdopodobnie spadną. Jak niedawno zapowiedział minister energii Miłosz Motyka, rząd zrobi wszystko, aby od nowego roku taryfy zatwierdzane przez prezesa Urzędu Regulacji Energetyki były niższe niż obecna cena wynikająca z mrożenia na poziomie 500 zł/MWh. Jest również szansa na wdrożenie specjalnych, preferencyjnych taryf za energię dla użytkowników pomp ciepła po nowelizacji ustawy Prawo energetyczne. Prace nad nowelizacją już trwają.
W przypadku pomp ciepła warto też zwrócić uwagę na możliwość wykorzystania funkcji chłodzenia w okresie letnim. Chłodzenie pomieszczeń przestaje być traktowane jak luksus – staje się standardową cechą nowoczesnych instalacji grzewczo-chłodzących, poprawiającą komfort użytkowy i efektywność energetyczną budynków, szczególnie w połączeniu z fotowoltaiką.
Wnioski z analizy kosztów:
- Standard energetyczny budynku ma kluczowy wpływ na koszty ogrzewania – poprawa izolacyjności może obniżyć rachunki nawet o ponad połowę. Termomodernizacja powinna być więc pierwszym rozważanym krokiem przed wyborem dowolnego źródła ciepła. To najlepsza ochrona przed wzrostem rachunków niezależnie od zastosowanego urządzenia grzewczego.
- Wybierając źródło ciepła do budynku, patrzmy perspektywicznie na koszty jego eksploatacji. Ceny paliw i energii będą ulegać zmianom. Paliwa kopalne, jak węgiel czy gaz, podrożeją w najbliższych latach (m.in. przez wprowadzenie podatku ETS2), natomiast w przypadku energii elektrycznej sytuacja będzie odwrotna. Energia ta – w przeciwieństwie do paliw kopalnych stosowanych w budynkach − od lat jest już obciążona podatkiem od emisji (ETS). Obciążenie to będzie maleć, ponieważ coraz mniej energii elektrycznej wytwarza się z paliw kopalnych (węgla, gazu) – obecnie w Polsce około 70%, a coraz więcej ze źródeł odnawialnych i bezemisyjnych. Według projektu Krajowego Planu w dziedzinie Energii i Klimatu, w 2030 r. udział odnawialnych źródeł energii w krajowej produkcji energii elektrycznej ma wzrosnąć do ponad 50%.
- Elektryczne pompy ciepła już teraz są w grupie najtańszych w eksploatacji rozwiązań grzewczych. Wciąż są one wyraźnie droższe w zakupie niż kotły, jednak nakłady inwestycyjne można znacząco zredukować korzystając z dotacji z „Czystego Powietrza”, „Mojego Ciepła” oraz podatkowej ulgi termomodernizacyjnej. Dodatkowo urządzenia te tanieją i będą taniały dzięki ich upowszechnieniu i masowej produkcji.
- Z dotacji w „Czystym Powietrzu” i ulgi termomodernizacyjnej można też skorzystać przy instalacji kotła na pellet lub na drewno. Taki kocioł to niewątpliwie dobra opcja dla osób, które mają własny opał lub mogą go pozyskać lokalnie, w atrakcyjnej cenie. Ceny pelletu i drewna na składach będą bowiem w najbliższych latach rosnąć m.in. w związku z ograniczoną dostępnością surowca czy normami jakościowymi.
Dane dotyczące cen nośników energii
Dane dotyczące cen paliw stałych wykorzystane przy aktualizacji kalkulatora kosztów ogrzewania POBE pochodzą z raportu Polskiego Alarmu Smogowego (PAS) z września 2025 r., przygotowanego przez Instytut Badań Rynku i Opinii Publicznej CEM. Badanie cen zostało przeprowadzone z wykorzystaniem techniki typu „mystery calling” – osoby dzwoniące do składów opału podawały się za klientów planujących zakup. Kontroli poddano po dwa składy z każdego województwa – w całej Polsce 32 składy opału zlokalizowane w różnych miejscowościach. Analizując ceny węgla sprawdzano dwa gatunki – orzech oraz granulat węglowy („groszek”). W przypadku pelletu brano pod uwagę najtańsze w ofercie danego dystrybutora certyfikowane paliwo w klasie A1.
Ceny energii elektrycznej i gazu przyjęte do analizy kosztów ogrzewania budynków POBE zostały uśrednione. W przypadku domów jednorodzinnych, dla energii elektrycznej uwzględniono popularną dwustrefową i weekendową taryfę energetyczną G12w, przyjmując średnią cenę dla różnych dostawców. Z kolei w przypadku mieszkań wykorzystano ceny dla najbardziej powszechnej taryfy płaskiej G11. W analizie nie wzięto pod uwagę kosztów obsługi urządzeń grzewczych − mają one znaczenie zwłaszcza przy eksploatacji kotłów na paliwo stałe.
- Istniejące budynki – standard energetyczny po termomodernizacji z programu „Czyste Powietrze”, EU= 80 kWh/(m2 ·rok)
Rys. 1. Przykładowe roczne koszty ogrzewania budynku jednorodzinnego o powierzchni 150 m2, poddanego termomodernizacji do standardu WT 2017 (EU 80 kWh/(m2 ·rok)), wraz z kosztem przygotowania ciepłej wody użytkowej dla 4-osobowej rodziny. Dane uwzględniają koszty energii w III kw. 2025 r.
2. Istniejące budynki – standard energetyczny przed termomodernizacją z programu „Czyste Powietrze”, EU=140 kWh/(m2·rok)
Rys. 2. Przykładowe roczne koszty ogrzewania budynku jednorodzinnego o powierzchni 150 m2 przed termomodernizacją (EU 140 kWh/(m2 · rok)), wraz z kosztem przygotowania ciepłej wody użytkowej dla 4-osobowej rodziny. Dane uwzględniają koszty energii w III kw. 2025 r.
3. Nowe budynki – minimalny standard energetyczny z Warunków Technicznych 2021, EU=55 kWh/(m2·rok)
Rys. 3. Przykładowe roczne koszty ogrzewania nowego budynku jednorodzinnego o powierzchni 150 m2, zrealizowanego zgodnie z minimum wymogów Warunków Technicznych 2021 (EU = 55 kWh/(m2 · rok)), wraz z kosztem przygotowania ciepłej wody użytkowej dla 4-osobowej rodziny. Dane uwzględniają koszty energii w III kwartale 2025 r.
4. Nowe budynki – standard energetyczny z programu „Moje Ciepło”, EU=40 kWh/(m2·rok)
Rys. 4. Przykładowe roczne koszty ogrzewania nowego budynku jednorodzinnego o powierzchni 150 m2, zrealizowanego w standardzie programu „Moje Ciepło” (EU = 40 kWh/(m2 · rok)), wraz z kosztem przygotowania ciepłej wody użytkowej dla 4-osobowej rodziny. Dane uwzględniają koszty energii w III kwartale 2025 r.
5. Mieszkania w istniejącym budynku, EU=80 kWh/(m2·rok)
Rys. 5. Przykładowe roczne koszty ogrzewania mieszkania o powierzchni 50 m2, w budynku o standardzie EU = 80 kWh/(m2 ·rok). W zestawieniu ujęto różne typy kotłów, ciepło systemowe oraz pompy ciepła typu powietrze-powietrze w klasach energetycznych dla ogrzewania od A do A+++. Dane uwzględniają koszty energii w III kwartale 2025 r.
Arkusz kalkulacyjny jest dostępny na stronie internetowej POBE:
https://pobe.pl/materialy-i-poradniki/
Uproszczona wersja kalkulatora POBE, przygotowana przez Polski Alarm Smogowy, jest dostępna na stronie internetowej:
https://polskialarmsmogowy.pl/kalkulator-kosztow-ogrzewania/ oraz https://pobe.pl/uproszczony-kalkulator-pobe-przez-polski-alarm-smogowy/Raport Krakowskiego Alarmu Smogowego dotyczący cen paliw stałych jest dostępny na stronie: https://krakowskialarmsmogowy.pl/wp-content/uploads/2025/09/Raport-Ceny-paliw-stalych-wrzesien-2025.pdf
[1] Kalkulator jest dostępny na stronach:
https://polskialarmsmogowy.pl/kalkulator-kosztow-ogrzewania/ oraz https://pobe.pl/uproszczony-kalkulator-pobe-przez-polski-alarm-smogowy/
[2] Raport dotyczący cen paliw stałych jest dostępny na stronie Krakowskiego Alarmu Smogowego:https://krakowskialarmsmogowy.pl/wp-content/uploads/2025/09/Raport-Ceny-paliw-stalych-wrzesien-2025.pdf
Źródło: Porozumienie Branżowe na Rzecz Efektywności Energetycznej POBE
