10 lipca 2025 r. w Mikołowie odbył się briefing prasowy poświęcony realizowanym i planowanym działaniom adaptacyjnym do zmian klimatu. Gmina Mikołów, jako jeden z krajowych liderów w tej dziedzinie, zaprezentowała dotychczasowe osiągnięcia oraz przedstawiła plany kolejnych ambitnych inicjatyw wpisujących się w długofalową strategię rozwoju. Spotkanie zostało zorganizowane w ramach prac nad Regionalnym Planem Adaptacji (RPA) dla Województwa Śląskiego. Jest to pierwszy tego typu dokument strategiczny na poziomie regionalnym w Polsce.
Gmina Mikołów, jako jedna z pierwszych jednostek samorządu terytorialnego w województwie śląskim, nie tylko dostrzega zagrożenia płynące z globalnego ocieplenia, ale podejmuje konkretne i systemowe działania, aby skutecznie im przeciwdziałać. Scenariusze klimatyczne dla regionu wskazują na stały wzrost średniej temperatury – o około 1,0°C do 1,31°C w kolejnych dekadach. Zmiany klimatu wiążą się dla miasta z rosnącą intensywnością ekstremalnych zjawisk pogodowych, takich jak fale upałów, ulewne deszcze czy okresowe podtopienia.
– W Mikołowie doskonale zdajemy sobie sprawę z wyzwań, jakie niesie zmieniający się klimat. Dlatego konsekwentnie podejmujemy działania na rzecz ochrony środowiska i poprawy jakości życia mieszkańców. Adaptacja do zmian klimatu to dla nas istotna sprawa – inwestujemy w błękitno-zieloną infrastrukturę, zwracamy uwagę na aspekt klimatyczny w procesach inwestycyjnych, a także edukujemy lokalną społeczność. Wierzymy, że dzięki tym działaniom budujemy bezpieczną i zrównoważoną przyszłość Mikołowa. Choć projekt „Mikołów dla Klimatu” formalnie dobiegł końca, klimat dla klimatu trwa – i będzie trwał nadal – powiedziała Aneta Esnekier, Zastępczyni Burmistrza Mikołowa.
Błękitno-zielona infrastruktura – fundament odporności i harmonii miasta
W ostatnich latach zrealizowano wiele inwestycji służących wzmocnieniu błękitno-zielonej infrastruktury. Do najważniejszych należą: rewitalizacja Parku Planty, utworzenie wielopokoleniowego Parku Trzech Pokoleń, zacienienie Rynku – nasadzenie 17 drzew oraz rewitalizacja stawu w Parku w Mokrem, przywracająca jego retencyjne i przyrodnicze funkcje. Dzięki tym projektom gmina nie tylko poprawia jakość środowiska, ale też wzmacnia miejską odporność na zmiany klimatu.
– Hasło „Mikołów – Ogród Życia” doskonale oddaje naszą wizję miasta, które harmonijnie łączy rozwój z troską o środowisko. Kluczowym elementem tej strategii jest błękitno-zielona infrastruktura, która pełni niezwykle istotną rolę w adaptacji do zmian klimatu. Zieleń miejska, parki, tereny retencyjne i systemy wodne nie tylko poprawiają jakość powietrza i mikroklimat, ale również skutecznie przeciwdziałają skutkom ekstremalnych zjawisk pogodowych, takim jak powodzie czy fale upałów. Dzięki temu Mikołów staje się miejscem bardziej odpornym na zmiany klimatu, a jednocześnie przyjaznym do życia. Dbając o naszą błękitno-zieloną sieć, tworzymy przestrzeń, w której mieszkańcy mogą czuć się bezpiecznie i komfortowo, a miasto rozwija się w sposób zrównoważony i odpowiedzialny – powiedziała podczas spaceru po inwestycjach – powiedziała Monika Zielińska, Zastępczyni Kierownika Zakładu Usług Komunalnych, pełniąca również funkcję ogrodniczki miejskiej w Mikołowie.
Kolejnym filarem działań adaptacyjnych jest edukacja klimatyczna mieszkańców. W ramach programu „Mikołów dla klimatu” gmina organizowała warsztaty, wykłady, pikniki ekologiczne i kampanie informacyjne skierowane do dzieci, młodzieży, seniorów oraz lokalnych przedsiębiorców. Ideą tych działań było nie tylko informowanie, ale też budowanie postaw i kompetencji potrzebnych do współodpowiedzialności za lokalne środowisko.
Szacuje się, że z działań edukacyjnych skorzystało ponad 40 000 osób, co pokazuje skalę zaangażowania społecznego i efektywność prowadzonych działań.
– Gmina Mikołów doskonale pokazuje, jak hasło ‘myśl globalnie, działaj lokalnie’ można wcielać w życie na każdym kroku. Prace nad Regionalnym Planem Adaptacji (RPA) województwa śląskiego nabierają realnego wymiaru właśnie dzięki takim gminom jak Mikołów, które stają się wzorem dla całego regionu i kraju. Ich zaangażowanie i konsekwencja w realizacji działań adaptacyjnych pokazują, że skuteczne przeciwdziałanie skutkom zmian klimatu jest możliwe na poziomie lokalnym, a jednocześnie ma znaczący wpływ na kształtowanie strategii regionalnych i krajowych – zauważyła Joanna Bojczuk, Członek Zarządu Województwa Śląskiego.
Zrównoważony rozwój w Mikołowie to również transformacja energetyczna. Gmina wspiera lokalne przedsiębiorstwa i mieszkańców w korzystaniu z odnawialnych źródeł energii, m.in. poprzez doradztwo, preferencyjne finansowanie i ułatwienia administracyjne. Coraz więcej budynków publicznych korzysta z energii słonecznej – instalacje fotowoltaiczne zasilają szkoły, urzędy i obiekty sportowe, a mieszkańcy chętnie korzystają z programów wspierających montaż instalacji OZE.
— Prace nad Regionalnym Planem Adaptacji to proces budowania odporności regionu na skutki zmian klimatu, w którym samorządy mogą uczyć się i wspierać nawzajem. Gmina Mikołów jest doskonałym przykładem, jak lokalne inicjatywy mogą być skutecznie zintegrowane z działaniami na poziomie regionalnym. To właśnie realizacji takich konkretnych działań w całym województwie służy RPA, w którym zaplanowano wspólne i parasolowe projekty adaptacyjne do realizacji zarówno na poziomie lokalnym, jak i regionalnym. Współpraca z samorządami, które traktują kwestie klimatyczne priorytetowo, jest dla nas niezwykle cenna i pomaga tworzyć strategie dostosowane do rzeczywistych potrzeb społeczności – skomentowała dr Agnieszka Kuśmierz z IOŚ-PIB, kierująca procesem opracowania RPA dla województwa śląskiego.
Wszystkie te działania są spójne z przyjętą Strategią Rozwoju Gminy Mikołów na lata 2020–2030, której misją jest podnoszenie jakości życia mieszkańców w oparciu o zrównoważony rozwój, lokalne zasoby i innowacyjne podejście do wyzwań współczesności.
– Adaptacja do zmian klimatu wymaga kompleksowego podejścia, które łączy naukę z praktyką. Błękitno-zielona infrastruktura, czyli integrowane systemy wodne i zielone przestrzenie miejskie, to uzasadniony badaniami naukowymi sposób łagodzenia skutków ekstremalnych zjawisk pogodowych. Dzięki takim rozwiązaniom miasta, jak Mikołów, odpowiadają w praktyce na skutki zmian klimatu oraz spadek różnorodności biologicznej – dwa największe współcześnie zagrożenia na Ziemi, o których alarmują naukowcy – zauważyła Agnieszka Sobol z IOŚ-PIB.
Mikołów – dzięki determinacji samorządu i aktywności mieszkańców – staje się przykładem nowoczesnej, zielonej gminy, gotowej na przyszłość.
Instytut Ochrony Środowiska – Państwowy Instytut Badawczy na zlecenie Urzędu Marszałkowskiego Województwa Śląskiego opracowuje Regionalny Plan Adaptacji do zmian klimatu, w którym przeprowadzona będzie diagnoza dot. skutków zmian klimatu dla Województwa. Jest to pierwsze opracowanie tego typu na poziomie regionalnym w Polsce. W Planie tym znajdą się działania, które pomogą miastom i gminom naszego województwa w radzeniu sobie ze skutkami zmian klimatu. Zgodnie z założeniami, gotowy dokument ma zostać opracowany do września 2025 r.
W ramach opracowania Regionalnego Planu Adaptacji do zmian klimatu Urząd Marszałkowski Województwa Śląskiego uruchomi proces szerokiej partycypacji społecznej, który będzie miał na celu włączenie jak największej liczby interesariuszy, instytucji oraz grup społecznych. Działania te będą realizowane między innymi poprzez warsztaty oraz spotkania prowadzone w formie stacjonarnej we wszystkich czterech subregionach województwa, a także m.in. spotkania on-line czy ankietyzację.
Aby dowiedzieć się więcej o Regionalnym Planie Adaptacji, zachęcamy do śledzenia strony https://powietrze.slaskie.pl/, gdzie będą publikowane wyniki kolejnych prac nad dokumentem.
Źródło: Instytut Ochrony Środowiska – Państwowy Instytut Badawczy
