Od 24 sierpnia 2024 r. odbiorcy indywidualni i mikroprzedsiębiorcy mogą korzystać z ofert sprzedaży energii elektrycznej z ceną dynamiczną. Regulator przygotował raport z monitorowania zawierania i stosowania nowego typu umów.
Badanie objęło okres od początku funkcjonowania umów z ceną dynamiczną do końca grudnia 2024 r. Objęto nim dziewięć spółek obrotu energią elektryczną, które w 2024 r. dokonywały sprzedaży energii elektrycznej do gospodarstw domowych w oparciu o ten rodzaj umów.
W raporcie zawarto wnioski z monitorowania dostępnych na rynku ofert na sprzedaż energii z ceną dynamiczną, skali zawierania i stosowania umów tego rodzaju oraz ich wpływu na ceny i stawki opłat dla odbiorców w gospodarstwach domowych. W publikacji podsumowano również korzyści i ryzyka związane z korzystaniem z umów z ceną dynamiczną, a także przedstawiono działania informacyjne poświęcone temu obszarowi podjęte przez Regulatora oraz przedsiębiorstwa energetyczne.
Czym są umowy z ceną dynamiczną?
Umowa z ceną dynamiczną jest wolnorynkową umową na sprzedaż energii, w której cena odzwierciedla wahania cen na rynku energii elektrycznej, w szczególności na rynkach dnia następnego i dnia bieżącego, w odstępach równych co najmniej okresowi rozliczania niezbilansowania (wynoszącemu 15 min.)[1].
Obowiązek oferowania umów z ceną dynamiczną mają wszyscy sprzedawcy energii obsługujący co najmniej 200 tys. odbiorców końcowych. Prawo do posiadania takiej oferty mają również mniejsi sprzedawcy. Na koniec 2024 r. w Polsce funkcjonowało 256 spółek sprzedających energię elektryczną odbiorcom końcowym.
Cechą charakterystyczną umów z ceną dynamiczną jest fakt, że cena wyznaczana jest odrębnie za każdą godzinę z niewielkim wyprzedzeniem. W przypadku ceny dynamicznej powiązanej z cenami na Rynku Dnia Następnego Towarowej Giełdy Energii S.A. (RDN TGE), ceny obowiązujące w dniu „n” publikowane są w dniu „n-1” o godzinie 14:00 (np. ceny na poniedziałek publikowane są w niedzielę po południu). W związku z tym, odbiorca nie wie ile zapłaci za prąd w danym tygodniu, nawet jeśli dokładnie zaplanuje swoje zużycie w każdej godzinie na cały tydzień z góry.
Należy także pamiętać, że w 2024 r. umowy z ceną dynamiczną nie były objęte mechanizmem ochrony odbiorców w postaci ceny maksymalnej na poziomie 500 zł/MWh (0,5 zł/kWh) netto, która w okresie objętym badaniem Prezesa URE przysługiwała odbiorcom w gospodarstwach domowych[2].
Licznik zdalnego odczytu niezbędny do korzystania z umów z ceną dynamiczną
Jednym z warunków korzystania z umowy z ceną dynamiczną jest posiadanie inteligentnego systemu pomiarowo-rozliczeniowego umożliwiającego automatyczne zbieranie, przesyłanie i rozliczanie danych pomiarowych.
Na operatorach systemów dystrybucyjnych ciąży obowiązek instalacji do 31 grudnia 2028 r. liczników zdalnego odczytu (LZO), skomunikowanych z systemem zdalnego odczytu w punktach poboru energii, stanowiących co najmniej 80 proc. łącznej liczby punktów poboru energii u odbiorców końcowych, w tym stanowiących co najmniej 80 proc. łącznej liczby punktów poboru energii.
Według stanu na 31 grudnia 2024 r. na 19 299 212 punktów poboru energii w Polsce 7 383 824 posiadały liczniki zdalnego odczytu, co daje 38,26 proc. punktów wyposażonych w LZO.
Tab. 1. Liczba liczników zdalnego odczytu w poszczególnych grupach taryfowych
Oferty z ceną dynamiczną dostępne na rynku
W dniu, w którym zaczęły obowiązywać przepisy dotyczące obowiązku oferowania umów z ceną dynamiczną przez przedsiębiorstwa obsługujące co najmniej 200 tys. odbiorców końcowych (czyli 24 sierpnia 2024 r.), oferty takich umów dla gospodarstw domowych przedstawiało siedem przedsiębiorstw.
Z kolei według stanu na 31 grudnia 2024 r. oferty sprzedaży energii elektrycznej dla odbiorców indywidualnych w umowie z ceną dynamiczną posiadało: dziewięć przedsiębiorstw.
Niemal wszystkie te oferty dostępne były dla odbiorców z terenu całego kraju. Wyjątkiem była oferta E.ON, która została ograniczona do odbiorców przyłączonych do sieci dystrybucyjnej Stoen Operator Sp. z o.o.
Jakie są koszty umów z ceną dynamiczną?
Mimo stosowania różnych zapisów wzorów na średnią cenę, niemal wszyscy sprzedawcy stosują bardzo zbliżone metody jej obliczania. Polegają one na pomnożeniu detalicznej godzinowej ceny sprzedaży energii (wyznaczanej zwykle jako kurs z Fixingu I na Rynku Dnia Następnego TGE), powiększonej o współczynnik kosztowy oraz ewentualnie marżę, przez wolumen energii pobranej w danej godzinie.
Poza powiększeniem ceny hurtowej o czynniki kosztowe i marżę, większość sprzedawców nalicza również miesięczne opłaty stałe (abonamentowe). W analizowanym okresie wysokość narzutu na cenę hurtową wahała się od 0,0999 zł/kWh do 0,149 zł/kWh. Z kolei stawka opłaty abonamentowej wynosiła od 0 zł do 49,9 zł.
Wykres 2. Średnie ceny miesięczne uzyskiwane przez odbiorców w gospodarstwach domowych korzystających z umów z ceną dynamiczną (zł/kWh)
Średnie miesięczne ceny dla wszystkich odbiorców korzystających z umów z ceną dynamiczną były znacząco wyższe od średnich cen hurtowych z RDN TGE. Jednak w przypadku niektórych sprzedawców, przeciętnemu odbiorcy udało się uzyskać średnią cenę niższą od średniej ceny hurtowej (minimalna średnia poniżej ceny średniej RDN TGE).
Średnia ważona cena dynamiczna dla wszystkich odbiorców w każdym z czterech miesięcy objętych raportem, przekraczała 0,5 zł/kWh. Z tego względu można założyć, że większość z nich zapłaciła za energię elektryczną w tym okresie więcej, niż zapłaciłaby w ramach innych rodzajów umów objętych ceną maksymalną.
Co więcej, ponieważ średnia cena u co najmniej jednego ze sprzedawców w każdym miesiącu przekraczała 0,7 zł/kWh, niektórzy odbiorcy płacili za energię więcej, niż płaciliby w umowach opartych o aktualnie obowiązującą taryfę Prezesa URE[3], bez uwzględnienia mrożenia cen.
Ilu odbiorców korzysta z umów z ceną dynamiczną?
W okresie wrzesień-grudzień 2024 r. umowy z ceną dynamiczną nie cieszyły się dużym zainteresowaniem odbiorców w gospodarstwach domowych.
Niska popularność może wiązać się z faktem, że najbardziej świadomą grupą odbiorców wyposażonych w LZO są prosumenci, którzy nie są zainteresowani takimi umowami. Na zmniejszenie zainteresowania nowym typem umów wpłynęło również mrożenie cen energii.
Zdaniem Regulatora największy potencjał do odniesienia korzyści ze stosowania umów z ceną dynamiczną mają odbiorcy o dużym zużyciu energii np. ogrzewający domy energią elektryczną lub posiadający klimatyzację.
Łączna liczba odbiorców korzystających z umów z ceną dynamiczną, według stanu na koniec grudnia 2024 r., wyniosła 135. Natomiast wolumen energii elektrycznej sprzedanej w ramach umów tego typu rósł z miesiąca na miesiąc i w grudniu osiągnął 117 MWh.
***
- Raport z monitorowania zawierania i stosowania umów z cenami dynamicznymi jest dostępny na stronie internetowej Urzędu Regulacji Energetyki.
- Kolejne edycje raportu będą przygotowywane przez Prezesa URE do 31 maja każdego roku.
- Porównanie aktualnych ofert na sprzedaż energii elektrycznej dla gospodarstw domowych i mikroprzedsiębiorców jest dostępne na stronie Masz wybór.
[1] Zgodnie z art. 3 ust. 6d ustawy z 10 kwietnia 1997 r. Prawo energetyczne (Dz. U. z 2024 r. poz. 266 t. j. ze zm.).
[2] Na podstawie art. 23 ustawy z dnia 23 maja 2024 r. o bonie energetycznym oraz o zmianie niektórych ustaw w celu ograniczenia cen energii elektrycznej, gazu ziemnego i ciepła systemowego (Dz. U. z 2024 r. poz. 859).
[3] W analizowanym okresie w obowiązujących taryfach zatwierdzonych przez Prezesa URE dla pięciu największych sprzedawców z urzędu, cena energii elektrycznej dla grupy G11 wynosiła między 0,6245 a 0,6288 zł/kWh netto.
Źródło: Urząd Regulacji Energetyki
