Prezes Urzędu Regulacji Energetyki opublikował Sprawozdanie z działalności w 2024 r. Jak co roku, zawiera ono zestawienie najważniejszych informacji i danych na temat kondycji polskiego rynku energii elektrycznej, ciepła, gazu oraz paliw ciekłych.
– Rok 2024, tak jak lata poprzednie, charakteryzował się dużą dynamiką zdarzeń. Mimo względnej stabilizacji cen surowców energetycznych i energii elektrycznej, nie brakowało wyzwań związanych z przyspieszającą transformacją polskiej elektroenergetyki i ciepłownictwa. Jednocześnie zmienna sytuacja geopolityczna w różnych regionach świata, a także sygnały dochodzące z samej Unii Europejskiej, w dalszym ciągu każą stawiać pytania o pożądane kierunki, czy tempo tego procesu – podkreśla Prezes URE, Rafał Gawin.
Powołanie Wiceprezesa URE
W związku ze stale rosnącą liczbą zadań realizowanych przez Regulatora pojawiła się potrzeba wzmocnienia składu kierownictwa URE. 30 października 2024 r. na stanowisko Wiceprezesa Urzędu Regulacji Energetyki powołana została Renata Mroczek. Nastąpiło to po ponad dekadzie przerwy w obsadzeniu tego stanowiska.
Do bezpośrednich kompetencji Wiceprezesa URE należą zadania związane m.in. z rynkiem ciepła, rynkiem paliw ciekłych, odnawialnymi źródłami energii, efektywnością energetyczną oraz opłatami koncesyjnymi.
W 2024 r. po raz kolejny znacząco wzrósł zakres kompetencji i obowiązków nałożonych na Prezesa Urzędu Regulacji Energetyki. Formalnie zaczęły funkcjonować nowe rejestry i wykazy prowadzone przez Regulatora, takie jak Rejestr Klastrów Energii, Wykaz agregatorów, a także Wykaz obywatelskich społeczności energetycznych.
W ubiegłym roku ukazały się też, opracowane przez URE zgodnie z nowymi obowiązkami, raporty dotyczące rozwoju polskiego rynku magazynowania energii, oceny potencjału dwukierunkowego ładowania pojazdów elektrycznych i jego wpływu na sieci, a także skali zjawiska redysponowania w KSE.
Pod koniec lipca 2024 r. Prezes URE, także po raz pierwszy, wydał wytyczne odnośnie kierunku rozwoju sieci i realizacji inwestycji priorytetowych dla operatorów systemów dystrybucyjnych, które powinny zostać uwzględnione w planach rozwoju tych przedsiębiorstw.
Miniony rok był też czasem intensywnych prac legislacyjnych. Prezes URE uczestniczył w opiniowaniu 97 projektów aktów prawa krajowego i europejskiego.
Według szacunków Urzędu, realizacja nowych obowiązków wynikających tylko z trzech najbardziej istotnych ustaw wprowadzonych w latach 2023-2024 [1], wymaga utworzenia ponad 100 etatów, na co jednak ustawodawca nie przyznał finansowania.
W tym kontekście warto również przytoczyć wprowadzoną w grudniu 2024 r. zmianę kodu CN dla czystego oleju napędowego, która będzie skutkowała koniecznością wydania przez Prezesa URE ok. 3500 decyzji zmieniających koncesje dla przedsiębiorców z rynku paliw ciekłych.
Wsparcia finansowego wymagają także procesy budowy nowych oraz modernizacji istniejących narzędzi teleinformatycznych niezbędnych dla prawidłowej pracy Urzędu.
Rekordowe wpływy do budżetu Państwa i pomoc dla przedsiębiorstw energetycznych
W 2024 r. URE po raz kolejny zapewnił rekordowe wpływy do budżetu państwa, które osiągnęły blisko 310 mln zł i stanowiły 121 proc. założonego planu. Jednocześnie wydatki wyniosły niespełna 90 mln zł i były blisko trzyipółkrotnie niższe od wpływów zagwarantowanych budżetowi.
Rys. 1. Dochód odprowadzony przez URE do budżetu państwa w latach 2020-2024
W kontekście wyzwań związanych z transformacją polskiej gospodarki należy też wspomnieć o 18,8 mld zł pomocy przyznanej przez Prezesa URE w 2024 roku, w ramach rynku mocy, kontraktów długoterminowych, a także wsparcia sektorów energochłonnych oraz wytwórców energii ze źródeł odnawialnych.
Rys. 2. Pomoc URE dla przedsiębiorstw w 2024 r.
W ramach postępowań taryfowych Regulator zapewnił też spółkom – zajmującym się przesyłem, dystrybucją oraz obrotem energią elektryczną, gazem ziemnym i ciepłem – przychody regulowane w łącznej wysokości blisko 128,9 mld zł.
Jednocześnie Regulator dołożył najwyższej staranności do realizacji obowiązku ochrony interesów odbiorców przed nieuzasadnionym poziomem cen i stawek. Dzięki temu odbiorcy energii elektrycznej, ciepła i paliw gazowych zapłacili mniej o blisko 13,85 mld zł niż wynikało z taryf przedstawionych Prezesowi URE do zatwierdzenia.
Kontynuacja współpracy z OSD w ramach Karty Efektywnej Transformacji
W 2024 r. kontynuowane były prace zainicjowanego przez Prezesa URE porozumienia Karty Efektywnej Transformacji Sieci Dystrybucyjnych Polskiej Energetyki (KET). Zorganizowano pięć spotkań Komitetu Sterującego KET, które dotyczyły m.in. elektromobilności, cyfryzacji sieci, a także kluczowej w kontekście powodzenia transformacji energetycznej współpracy sektora elektroenergetyki z ciepłownictwem systemowym.
W ramach otwartej formuły projektu w 2024 r. do porozumienia KET dołączyło kolejnych 18 operatorów sieci dystrybucyjnych, tym samym liczba sygnatariuszy Karty na koniec 2024 r. wyniosła 28 podmiotów. Obecnie uczestnikami KET są nie tylko OSD, ale też przedstawiciele branży magazynowania energii, sektora e-mobility, klastrów energii oraz organizacji pracodawców.
Działania na rzecz optymalizacji procesu przyłączania do sieci
W 2024 r. ponownie odnotowaliśmy wzrost (o blisko 5 proc.) liczby odmów określenia warunków przyłączenia do sieci elektroenergetycznej. Jednocześnie nastąpił znaczący spadek sumarycznej mocy wszystkich wydanych odmów, która wyniosła niespełna 73,6 GW i była o 12 proc. niższa niż w 2023 r.
Dla odnawialnych źródeł energii odnotowano w ubiegłym roku 6259 przypadków odmów wydania warunków przyłączenia do sieci elektroenergetycznej, o łącznej wielkości mocy na poziomie niespełna 42,4 GW.
Należy jednak podkreślić, że podane w Sprawozdaniu wartości 73,6 GW dla wszystkich źródeł oraz 42,4 GW dla OZE, są sumą mocy ze wszystkich wniosków o przyłączenie, które zostały złożone do operatorów sieci dystrybucyjnej oraz przesyłowej w 2024 r. i które rozpatrzono odmownie. Jednocześnie nie musi to być realna wielkość mocy, dla której nie uzyskano przyłączeń w minionym roku. Wynika to z faktu, że niejednokrotnie dany przedsiębiorca mógł kilka razy składać te same wnioski. W konsekwencji łączna wielkość mocy we wnioskach, które rozpatrzono odmownie, może być wyższa od tej, dla której nie wydano warunków przyłączenia.
Rys. 3. Odmowy przyłączenia do sieci w latach 2020-2024
W marcu 2024 r. opublikowana została Informacja Prezesa URE nr 15/2024, która wskazywała możliwości wykorzystania przyłączeń do sieci w trybie komercyjnym, a także wykorzystania nowych rozwiązań, takich jak np. cable pooling.
W tym samym miesiącu w Urzędzie odbyło się spotkanie z interesariuszami rynku energii poświęcone tematyce przyłączeń, którego efektem było zainicjowanie pracy zespołów eksperckich zajmujących się optymalizacją procesu przyłączeniowego.
Prezes URE, mimo braku inicjatywy ustawodawczej, kilkukrotnie przedstawiał też stronie rządowej konkretne propozycje zmian legislacyjnych, dotyczące m.in. artykułów 7 i 8 ustawy Prawo energetyczne.
Działania URE na rzecz konsumentów
Biorąc pod uwagę różnorodność ofert adresowanych od odbiorców energii elektrycznej oraz fakt, że od blisko 20 lat istnieje w naszym kraju możliwość zmiany sprzedawcy prądu, ważnym działaniem Regulatora było udostępnienie na stronach URE stale aktualizowanej porównywarki ofert dostępnych na rynku ofert na sprzedaż energii elektrycznej.
Istotnym działaniem z tego obszaru była również przeprowadzona w ubiegłym roku przez Urząd ogólnopolska kampania informacyjna dotycząca wprowadzonych w sierpniu 2024 r. umów na sprzedaż energii z ceną dynamiczną. Obok tradycyjnej współpracy z mediami, nawiązaliśmy również współpracę z 2511 urzędami miast i gmin, 374 miejskimi i powiatowymi rzecznikami konsumentów, 150 uniwersytetami III wieku. Materiały graficzne pojawiały się również na infoscreenach w komunikacji miejskiej.
***
Przedstawione informacje stanowią zaledwie wycinek zestawienia poświęconego krajowej i międzynarodowej aktywności Prezesa Urzędu Regulacji Energetyki w 2024 r. Jak w szczegółach wyglądała działalność URE w tym okresie? Tego można dowiedzieć się z najnowszego Sprawozdania z działalności Prezesa URE.
[1] Ustawy z 28 lipca 2023 r. o zmianie ustawy Prawo energetyczne (Dz. U. z 2023 r. poz. 1681 z późn. zm.), ustawy z 17 sierpnia 2023 r. o zmianie ustawy o odnawialnych źródłach energii (Dz. U. z 2023 r. poz. 1762 z późn. zm.) i kolejnej nowelizacji ustawy OZE z 27 listopada 2024 r. (Dz. U. z 2024 r. poz. 1847).
Źródło: Urząd Regulacji Energetyki
