Obowiązek udostępniania przez europejskich operatorów minimum 70% zdolności przesyłowych na połączeniach transgranicznych wszedł w życie 1 stycznia 2020 r., zgodnie z rozporządzeniem w sprawie rynku wewnętrznego[1].
W przypadku, gdy nie jest możliwe udostępnienie przez operatora 70% tych zdolności, państwo członkowskie, po spełnieniu wcześniejszych przesłanek, przygotowuje Plan działania, we współpracy z krajowym organem regulacyjnym. Ponadto możliwe jest przyznanie odstępstwa od obowiązku osiągnięcia minimalnych poziomów zdolności dostępnych do obrotu międzystrefowego, gdy jest to konieczne do utrzymania bezpieczeństwa operacyjnego.
Bezpieczeństwo systemu wartością nadrzędną
Prezes URE wydając decyzję derogacyjną kierował się potrzebą zapewnienia bezpieczeństwa pracy polskiego systemu przesyłowego. Chodzi o ograniczenie ryzyka wystąpienia sytuacji, w której operator może być zmuszony do udostępniania niewykonalnych, ze względu na sytuację w systemie, zdolności przesyłowych, a co za tym idzie – przyjęcia do realizacji takich grafików wymiany transgranicznej, które zagrażają bezpieczeństwu pracy krajowego oraz europejskiego systemu elektroenergetycznego.
Operator sieci przesyłowej w swoim wniosku wskazał przyczynę uzasadniającą konieczność przyznania odstępstwa, a jednocześnie kluczową dla utrzymania bezpieczeństwa operacyjnego. Jest nią brak wpływu na poziom przepływów kołowych z sąsiednich systemów.
Wniosek dotyczy wyłącznie polskich krytycznych elementów sieci i skojarzonych z nimi zdarzeń losowych uwzględnianych w procesie wyznaczania zdolności przesyłowych dnia następnego, przypisanych do regionu Core[2] (obejmującego granice Niemcy-Polska, Czechy-Polska, Polska-Słowacja), ale zakres konsultacji tego wniosku nie ograniczał się do organów regulacyjnych z regionów wyznaczania zdolności przesyłowych, do których przynależą granice polskiego obszaru rynkowego. Wniosek PSE został przekazany przedstawicielom wszystkich organów regulacyjnych Unii Europejskiej. Żaden z nich nie wniósł sprzeciwu.
Udostępnianie przepustowości narzędziem do budowania wspólnego rynku energii
We wspomnianym rozporządzeniu dotyczącym rynku wewnętrznego ustawodawca wskazał warunki udostępniania przepustowości połączeń transgranicznych. Operatorzy systemów przesyłowych na terenie Unii Europejskiej są zobowiązani do udostępniania zdolności połączeń transgranicznych w wielkościach maksymalnych, ale jednocześnie takich, które zapewniają bezpieczne warunki pracy sieci.
Zgodnie z ww. rozporządzeniem, od 1 stycznia 2020 r. wprowadzony został wymóg udostępniania nie mniej niż 70% technicznej przepustowości połączeń dla realizacji wymiany transgranicznej. Kraje, które nie są w stanie wypełnić tego obowiązku, w określonych okolicznościach mają prawo do jego czasowego odroczenia lub przygotowania Planu działania. PSE skorzystały z tego prawa i skierowały do Prezesa URE wniosek o przyznanie odstępstwa od obowiązku udostępniania minimalnych poziomów międzystrefowych zdolności przesyłowych na jeden rok. Regulator przychylił się do wniosku operatora.
***
- Kraje wdrażające plan działania są zobowiązane, by do 31 grudnia 2025 r. osiągnąć wymagane minimalne wartości udostępnianych zdolności przesyłowych i do tego czasu muszą corocznie zwiększać dostępne zdolności zgodnie z tzw. liniową trajektorią.
- Polska, na podstawie Planu działania opracowanego przez ministra właściwego ds. energii[3] we współpracy z Prezesem URE, który został przyjęty 17 grudnia 2019 r. przez Komitet do Spraw Europejskich, uzyskała prawo do stopniowego osiągania celu 70% udostępnianych zdolności przesyłowych. Dzięki temu cel ten jest osiągany według liniowej trajektorii, która corocznie wzrasta do docelowych min. 70% do końca 2025 r.
Decyzja o przyznaniu PSE S.A. odstępstwa od obowiązku wdrożenia minimalnego poziomu zdolności dostępnych do obrotu międzystrefowego jest dostępna na stronie www.ure.gov.pl.
[1] Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2019/943 z dnia 5 czerwca 2019 r. w sprawie rynku wewnętrznego energii elektrycznej (Dz. Urz. UE z 14 czerwca 2019 r., L 158, s. 54, z późn. zm.).
[2] Region wyznaczania zdolności CORE – obejmuje 15 operatorów systemów przesyłowych Europy Środkowo-Zachodniej i Środkowo-Wschodniej.
[3] Gdy przygotowywano plan było to Ministerstwo Aktywów Państwowych.
Źródło: Urząd Regulacji Energetyki
