Od stycznia za prąd zapłacimy o 21 zł więcej

W ostatnim kwartale każdego roku w URE prowadzone są postępowania mające na celu zatwierdzenie taryf za energię elektryczną na kolejny rok dla spółek dystrybucyjnych i tzw. sprzedawców z urzędu (z grup PGE, Tauron, Enea i Energa), świadczących usługi dla przeważającej większości odbiorców w kraju.

Zarówno sprzedawcy (spółki obrotu), jak i spółki dystrybucyjne, kalkulują swoje koszty, a następnie przekładają je na ceny energii oraz stawki za jej dostarczenie do odbiorców końcowych. Tak skalkulowane taryfy przedkładają regulatorowi do zatwierdzenia. Prezes URE prowadzi postępowania taryfowe badając, czy wnioskowane przez przedsiębiorców taryfy spełniają wymagania określone prawem i przedstawiają jedynie uzasadnione koszty przedsiębiorców. Tak długo, jak regulator nie będzie przekonany, że dany poziom taryfy równoważy interesy przedsiębiorstw energetycznych i odbiorców, uwzględniając aktualne warunki funkcjonowania rynku i sytuację ekonomiczną przedsiębiorstw, taryfy nie mogą zostać zatwierdzone.

Wysokie hurtowe ceny energii oraz koszty zakupu praw do emisji CO₂ głównymi przyczynami wzrostu naszych rachunków

Rosną koszty zakupu energii elektrycznej na rynku hurtowym. Kontrakty zawierane na Towarowej Giełdzie Energii (TGE) pokazują, że w ostatnim roku cena energii – zarówno z dostawą na rok 2022, jak i na kolejne lata – gwałtownie rośnie. Zmiany średnich cen energii elektrycznej na rynku hurtowym obrazuje rys.1. Jeszcze w listopadzie 2020 r. cena energii w kontraktach terminowych oscylowała na poziomie 242 zł/MWh, by w listopadzie br. osiągnąć poziom 470 zł/MWh. Ceny te obecnie nadal rosną.

Rys. 1 Średnie ceny energii elektrycznej na Towarowej Giełdzie Energii w kontraktach terminowych na 2022 r. [zł/MWh]w okresie od maja 2019 r. do listopada 2021 r.

Opracowanie własne URE na podstawie notowań giełdowych na TGE

Drugim  czynnikiem znacząco przekładającym się  na ceny energii w Polsce, są koszty zakupu uprawnień do emisji dwutlenku węgla (CO₂). Nasza energetyka w większości oparta jest bowiem na tym paliwie: 80 proc. wyprodukowanej w tym roku w kraju energii elektrycznej pochodziło właśnie z węgla^[1]. Koszty uprawnień w okresie od maja 2019 r. do listopada br. wzrosły od 100 do 310 zł za tonę i obecnie nadal rosną.

Rys. 2. Zmiany cen uprawnień do emisji CO₂

Opracowanie własne na podstawie notowań ICE EUA Futures

Dystrybutorzy inwestują

Stawki nowych taryf dystrybutorów energii wzrosną średnio (dla wszystkich grup odbiorców) o 8 proc. i wynika to głównie ze wzrostu kosztów prowadzonej działalności operacyjnej i koniecznych inwestycji. Operatorzy ponoszą także koszty zakupu energii na pokrycie strat podczas dystrybucji.

W taryfach dystrybucyjnych uwzględnione są także opłaty wynikające z przepisów prawa, które nie trafiają do dystrybutorów, tj.:

• stawka opłaty kogeneracyjnej^[2], która wzrosła z 0 zł/MWh do 4,06 zł/MWh. Opłata ta związana jest z systemem wsparcia dla energii produkowanej w procesie kogeneracji,
• stawka opłaty mocowej – wzrost o ok. 30%,
• opłata OZE – spadek z 2,2 zł/MWh do 0,9 zł/MWh.

W 2022 r. rachunki za energię wzrosną około 21 zł netto miesięcznie^[3]

Na całkowity koszt rachunku za energię elektryczną składają się koszty zakupu energii oraz koszty jej dystrybucji (transportu). Prezes URE zatwierdza taryfy zarówno dla sprzedaży (tylko dla odbiorców w gospodarstwach domowych korzystających z taryf tzw. sprzedawców z urzędu), jak i usługi jej dystrybucji (dla wszystkich grup odbiorców).

Rys. 3. Rachunki za prąd odbiorców w gospodarstwach domowych w 2022 r. (grupa G11). Stawki netto.

W wyniku zatwierdzenia nowych taryfy na obrót (sprzedaż) energią elektryczną odbiorcy w grupie G11^[4], dla których sprzedawcą z urzędu są firmy Enea, Energa, PGE i Tauron, zapłacą za energię ok. 17 zł netto miesięcznie więcej (37%). Natomiast wzrost stawek dystrybucji dla tych odbiorców wyniesie średnio 9 proc. – nominalnie część dystrybucyjna rachunku w grupie G11 może wzrosnąć od 3,70 zł do 4,50 zł netto miesięcznie.

Oznacza to, że od 1 stycznia 2022 r. łączny średni wzrost rachunku statystycznego gospodarstwa domowego rozliczanego kompleksowo (sprzedaż i dystrybucja w grupie G11) wyniesie ok. 24% w stosunku do 2021 r., co oznacza wzrost o ok. 21 zł netto miesięcznie^[5].

Rys. 4. Tabela zawiera zestawienie zmian płatności netto rachunku za dystrybucję dla odbiorców.

Szacunkowe wartości zmian na rachunkach obliczono dla odbiorców w gospodarstwach domowych dla grup G11 i G12 – dla średniego zużycia w kraju w 2020 r. W przybliżeniu zestawienie odpowiada rocznemu zużyciu energii w tych grupach przez przeciętną 3 osobową rodzinę, przy najczęściej stosowanym okresie rozliczeniowym (G11 – 1,8 MWh rocznie; G12 – 3,28 MWh rocznie).

UWAGA: wszystkie ceny i stawki i ich zmiany podawane przez URE są stawkami netto.

* Wyższe wzrosty w procentach stawki dystrybucyjnej w grupach taryfowych G wynikają ze zmiany wysokości opłaty mocowej – wzrost do 2 zł miesięcznie.

**Dla statystycznego odbiorcy danego dystrybutora dla najczęściej stosowanego okresu rozliczeniowego

Rys. 5. Zmiany rachunków w gospodarstwach domowych w latach 2016 -2022. Ceny netto, obliczone dla 1 MWh, obejmują sprzedaż i dystrybucję. Średnio dla wszystkich odbiorców w grupach taryfowych G.

Wykres przedstawia łącznie cenę energii wraz ze stawką opłat za dystrybucję. Jest to średnia ważona dla wszystkich grup G. Ceny energii z  lat 2016-2018 i 2020-2022 pochodzą z taryf zatwierdzonych przez Prezesa URE. Cena na 2019 r. została obliczona na podstawie rozporządzenia wykonawczego do ustawy cenowej[6]. Przeciętne gospodarstwo domowe zużywa ok. 2 MWh rocznie.

***

• Taryfy zatwierdzane przez Regulatora czterem tzw. sprzedawcom z urzędu mają zastosowanie dla 9,8 mln odbiorców w gospodarstwach domowych (czyli 63% z 15,6 mln wszystkich klientów w grupie gospodarstw domowych).
• Z ofert wolnorynkowych, czyli niepodlegających zatwierdzeniu przez Prezesa URE, korzysta już ponad 37 proc. odbiorców w gospodarstwach domowych w naszym kraju (ponad 5,8 mln).
• Wszystkie ceny zatwierdzane i podawane przez Regulatora są cenami netto. Stawka VAT nie wpływa zatem na poziom taryfy zatwierdzanej przez Prezesa URE.
• Zatwierdzone przez Prezesa URE 17 grudnia br. stawki taryf wyliczone zostały na podstawie przepisów obowiązujących w dniu zatwierdzenia taryfy, zgodnie z którymi akcyza wynosi 5 zł za MWh energii.
• W ramach tzw. tarczy antyinflacyjnej ustawodawca przewidział obniżenie w pierwszym kwartale 2022 r. stawki podatku VAT na sprzedaż energii z 23 do 5% oraz zwolnienie gospodarstw domowych z akcyzy na energię do końca maja 2022 r. Znaczna grupa odbiorców będzie również mogła w 2022 r. skorzystać z dodatków osłonowych.
• Obniżona stawka podatku VAT przełoży się na końcowy rachunek konsumentów – odbiorców energii elektrycznej. Oznacza to, że realna zmiana płatności odbiorców może być inna niż wskazana w niniejszej informacji.
• Z obniżonej stawki VAT i dodatku osłonowego skorzystają odbiorcy prądu niezależnie od tego, czy korzystają z taryfy regulowanej czy oferty wolnorynkowej swojego sprzedawcy. Więcej na temat dodatków osłonowych na stronie ministerstwa klimatu i środowiska.
• Statystyki pokazujące ceny energii w krajach UE publikuje Eurostat.
• Taryfy zatwierdzone przez Prezesa URE są publikowane w Biuletynach Branżowych Energia elektryczna.