Rynek energii elektrycznej: od początku roku sprzedawcę prądu zmieniło blisko 20 tys. odbiorców

Zgodnie z obowiązującym prawem (tzw. zasadą TPA: Third Party Access^[1]), od 2007 r. odbiorcy końcowi mają swobodę wyboru sprzedawcy energii elektrycznej i gazu. Prezes URE prowadzi monitoring zmian sprzedawców energii elektrycznej w dwóch grupach odbiorców: klientów indywidualnych (grupy G) i biznesowych (A, B, C). Od końca 2007 r. sprzedawcę zmieniło łącznie 926 tys. odbiorców: 705 tys. w grupach taryfowych G i 221 tys. w grupach taryfowych A, B i C.

Wykres 1. Łączna liczba zmian sprzedawcy energii elektrycznej w ujęciu miesięcznym od maja 2020 r. do maja 2021 r.

Na swobodę wyboru sprzedawcy wpływa kilka istotnych czynników, m.in.: stopień świadomości klientów i ich motywacja do zmiany sprzedawcy, a także łatwość dokonania zmiany czy dostępność konkurencyjnych ofert na rynku.

Masz wybór. Wybieraj świadomie

Prawo do zmiany sprzedawcy jest jednym z podstawowych praw konsumenta, a zarazem ważnym elementem wzmacniania konkurencji na rynku. Jednak wraz z rosnącą liczbą sprzedawców i ofert, pojawiają się podmioty, które stosują nieuczciwe praktyki rynkowe. Dlatego Urząd Regulacji Energetyki przypomina o konieczności uważnego i dokładnego zapoznania się z ofertą i umową, zanim złożymy swój podpis pod dokumentami przedłożonymi przez przedsiębiorcę. Oprócz ceny usługi, należy zwracać uwagę m.in. na następujące kwestie:

• na jaki okres zawierany jest kontrakt,
• czy jest automatycznie przedłużany,
• czy nie ma zapisów np. o dodatkowych opłatach lub karach (np. za wcześniejsze odstąpienie od umowy).

Należy również pamiętać, że od każdej umowy zawartej poza lokalem przedsiębiorcy można odstąpić. Konsument ma na to 14 dni od dnia jej zawarcia i może to zrobić bez podawania przyczyny takiej decyzji.

Nie wahaj się zapytać sprzedawcy o takie kwestie jak:

• wysokość opłat stałych (np. opłaty abonamentowej lub handlowej),
• dodatkowe opłaty czy inne płatne usługi (np. dodatkowe ubezpieczenie) i kary umowne Wszystkie te pozycje mogą wpłynąć na wysokość Twojego rachunku.

Zanim zawrzesz umowę z nowym sprzedawcą ZAWSZE:

• zastanów się, czy ta oferta jest dla Ciebie korzystna;
• dokładnie przeanalizuj wszystkie dokumenty, w tym umowę, jakie zostaną Ci przekazane do podpisu;
• upewnij się czy na przedstawionych dokumentach, ofertach lub umowach widnieją dane firmy, której przedstawicielem jest sprzedawca;
• daj sobie czas na dokładne przeczytanie dokumentów (w tym umowy) – nie musisz ich podpisywać od razu. Zawsze możesz poprosić o ich pozostawienie i umówić się na ewentualne podpisanie nowej umowy dopiero po przeanalizowaniu jej treści.

Twoje prawa:

• przyszły sprzedawca powinien poinformować Cię na piśmie o prawie odstąpienia od umowy i wręczyć Ci wzór tego oświadczenia,
• możesz odstąpić od umowy zawartej poza lokalem sprzedawcy lub na odległość, tj. podpisanej u Ciebie w domu lub zawartej przez telefon, w terminie 14 dni od jej podpisania bez podawania przyczyn i bez ponoszenia żadnych kosztów z tego tytułu,
• odstąpienie od umowy może nastąpić:

• poprzez wysłanie listu poleconego z oświadczeniem o odstąpieniu od umowy,
• osobiście bezpośrednio w lokalu sprzedawcy

• jeżeli minęło więcej niż 14 dni od daty podpisania umowy, a zostałeś wprowadzony w błąd przez przedstawiciela sprzedawcy, pamiętaj, że masz możliwość uchylenia się od skutków zawarcia umowy, składając (listem poleconym lub osobiście) sprzedawcy  oświadczenie wraz ze wskazaniem wszystkich okoliczności, które świadczą o błędzie. W swoim oświadczeniu opisz dokładnie całą sytuację oraz wskaż argumenty podane przez przedstawiciela, które nie były zgodne z prawdą, a które spowodowały podjęcie przez Ciebie decyzji o podpisaniu umowy,
• zawsze możesz skontaktować się ze swoim dotychczasowym sprzedawcą energii elektrycznej czy gazu, jeśli coś wzbudzi Twoje zastrzeżenia lub pytania.

Szczególną ostrożność zachowaj zawsze, gdy:

• przedstawiciel wzbrania się przed zostawieniem egzemplarza podpisanej umowy,
• na dokumentach niewidoczne są dane firmy, którą reprezentuje,
• nie jesteś w stanie zweryfikować jaką firmę reprezentuje przedstawiciel handlowy,
• jesteś namawiany do szybkiego podpisania umowy, np. pod pretekstem promocji,
• sprzedawca obiecuje ci niższą stawkę opłaty za energię/gaz, ale nie informuje o innych dodatkowych opłatach i karach oraz dodatkowo płatnych usługach (np. dodatkowym ubezpieczeniu),
• jesteś proszony o pokazanie ostatniego rachunku za energię/gaz (na rachunku można sprawdzić informacje o rodzajach usług i opłatach za te usługi) i dano Ci do podpisania kilka lub kilkanaście dokumentów.

Świadomy Klient sprawdza, czyta, pyta

Nieuczciwe praktyki rynkowe dotyczą nie tylko rynków energii czy gazu. Urząd Ochrony Konkurencji i Konsumentów przygotował kampanię społeczną ostrzegającą przed nieuczciwymi praktykami rynkowymi i oszustwami. Zachęcamy do obejrzenia spotów, a także do zapoznania się z nową kampanią informacyjną Towarzystwa Obrotu Energią pod patronatem URE „Poradnik świadomego Klienta”.

Sprawdzaj ostrzeżenia konsumenckie na stronie URE. Regulator zamieszcza tam informacje istotne dla konsumentów m.in. o firmach, które straciły koncesje lub upadły.

***

• Informacje i statystyki dotyczące zmian sprzedawcy energii są systematycznie zamieszczane na stronie internetowej URE.
• Dane dotyczące zmian sprzedawcy pochodzą z przeprowadzanej przez URE „Ankiety dot. informacji o odbiorcach, którzy zmienili sprzedawcę oraz postępach prac nad Generalnymi Umowami Dystrybucyjnymi (GUD) oraz Generalnymi Umowami Dystrybucyjnymi dla Usługi Kompleksowej (GUD-K)”.
• W Polsce mamy ok. 17,8 mln odbiorców końcowych energii elektrycznej, z czego ponad 15,4 mln to odbiorcy z grup taryfowych G (gospodarstwa domowe).
• Grupy A i B stanowią odbiorcy zasilani z sieci wysokiego i średniego napięcia i są to tzw. odbiorcy przemysłowi, natomiast do grupy C należą odbiorcy przyłączeni do sieci niskiego napięcia, pobierający energię elektryczną dla celów prowadzonej działalności gospodarczej, tzw. odbiorcy biznesowi.
• Całkowita ilość energii elektrycznej dostarczonej w 2020 r. odbiorcom końcowym na warunkach rynkowych, tzn. po skorzystaniu z zasady TPA wyniosła ponad 71 TWh, tj. ponad 51% energii dostarczonej odbiorcom końcowym ogółem. W porównaniu z 2019 r. udział energii dostarczonej odbiorcom korzystającym z prawa wyboru sprzedawcy w sumie energii dostarczonej odbiorcom wzrósł o 1,76 punktu procentowego (w 2019 r. wynosił on 49,5%).