Od 9.02.2020 na terenie Polski działa mechanizm Multi-NEMO. Umożliwia on operacyjny udział wielu giełd w rynku dnia następnego i dostawę energii kupionej na paryskiej giełdzie EPEX SPOT oraz norweskiej Nord Pool z lub do Polski.
– Mechanizm Multi-NEMO pozwoli na rozwijanie konkurencji wśród Nominowanych Operatorów Rynku Energii Elektrycznej na rynkach europejskich. Będzie także wspierał tworzenie zintegrowanego wewnętrznego rynku energii elektrycznej, przyczyniając się jednocześnie do promowania konkurencji w wytwarzaniu i obrocie energią – mówi Rafał Gawin, Prezes URE.
Polska jest od dziś trzecią główną strefą geograficzną w Europie, po Europie Środkowo-Zachodniej (w 2019 r.) i regionie skandynawskim (w 2020 r.), która wdrożyła mechanizm Multi-NEMO[1] Arrangements (MNA[2]) w ramach rynku dnia następnego, zgodnie z wytycznymi Komisji Europejskiej dotyczącymi alokacji zdolności przesyłowych i zarządzania ograniczeniami przesyłowymi (rozporządzenie CACM[3]).
Uczestnikami projektu Multi-NEMO w ramach łączenia rynków na rynku dnia następnego w Polsce są Polskie Sieci Elektroenergetyczne (PSE) oraz trzej wyznaczeni do tego Nominowani Operatorzy Rynku Energii Elektrycznej (Nominated Electricity Market Operator, NEMO), tj. EPEX SPOT[4], Nord Pool[5] i Towarowa Giełda Energii (TGE).
Wdrożenie Multi-NEMO Arrangements umożliwi nominowanym operatorom oferowanie usług obrotu energią elektryczną na rynku dnia następnego z dostawą z lub do Polski. W tym celu wszystkie oferty składane przez uczestników rynku w polskim obszarze rynkowym (PL BZ) są:
- kojarzone w ramach jednego procesu rynkowego,
- rozliczane w oparciu o jednolitą cenę obowiązującą w całym obszarze PL BZ, niezależnie od tego, który NEMO został przez danego uczestnika rynku wybrany do świadczenia usług obrotu.
Realizacja Multi NEMO Arrangements zagwarantowana została poprzez przyjęcie koncepcji „multi-hub”, zgodnie z którą każdy NEMO działa w ramach jednego węzła (hub), a pomiędzy węzłami poszczególnych NEMO zlokalizowanymi w polskim obszarze rynkowym istnieją nieograniczone zdolności przesyłowe. W konsekwencji braku ograniczeń wymiany energii między NEMO, wszystkie zlecenia traktowane są przez operatora łączenia rynków (Market Coupling Operator, MCO), jako złożone w tym samym obszarze rynkowym. W ramach procesu łączenia rynków dnia następnego, operator łączenia rynków wyznacza jedną wspólną cenę dla wszystkich węzłów w danym obszarze.
Co oznacza wdrożenie Multi NEMO Arrangements (MNA)?
- Możliwe będzie efektywne działanie wielu NEMO w polskim obszarze rynkowym bez zakłócania procesów wyznaczania i alokacji zdolności przesyłowych.
- Zasady MNA zapewniają wszystkim Operatorom równoprawny dostęp do międzyobszarowych zdolności przesyłowych, dzięki czemu alokacji podlegają najbardziej efektywne oferty z polskiego obszaru rynkowego, niezależnie od tego, na który hub zostały złożone. Funkcjonowanie wielu NEMO w PL BZ nie będzie miało przy tym wpływu na proces wyznaczania międzyobszarowych zdolności przesyłowych.
- MNA zapewnia, że wszelkie informacje związane z jednolitym mechanizmem łączenia rynków dnia następnego lub dnia bieżącego, w tym zdolności przesyłowe oraz ograniczenia alokacji, są transparentne i dostępne w sposób niedyskryminacyjny dla wszystkich uczestników rynku.
- MNA jest powiązane z pełnioną przez NEMO funkcją operatora łączenia rynków (MCO). Jednym z głównych zadań MCO jest wyznaczanie cen energii w każdym obszarze rynkowym oraz wolumenów wymiany handlowej na połączeniach międzyobszarowych. W związku z tym, MNA przewidują, że w normalnych warunkach, dla polskiego obszaru rynkowego wyznaczona zostanie jednolita cena rozliczeniowa na rynku dnia następnego.
- MNA przewiduje również rozwiązania rezerwowe w przypadku wystąpienia trudności w procesie łączenia rynków tak, by funkcjonowanie rynku było stabilne i gwarantowało skuteczne kształtowanie cen.
[1] NEMO – Nominated Electricity Market Operator (Nominowany Operator Rynku Energii Elektrycznej) – to podmiot wyznaczony przez regulatora do wykonywania zadań związanych z jednolitym łączeniem rynków dnia następnego lub dnia bieżącego; NEMO wyznacza się na okres czterech lat.
[2] MNA zostały zatwierdzone decyzją Prezesa URE z 5 czerwca 2017 r. Inne decyzje, informacje, sprawozdania opublikowane w 2017 r. – Inne decyzje, informacje, sprawozdania – BIP – Urząd Regulacji Energetyki (ure.gov.pl)
[3] Rozporządzenie Komisji (UE) 2015/1222 CACM z dnia 24 lipca 2015 r. ustanawiające wytyczne dotyczące alokacji zdolności przesyłowych i zarządzania ograniczeniami przesyłowymi. Celem rozporządzenia CACM jest wprowadzenie przepisów dotyczących docelowego jednolitego łączenia rynków dnia następnego i dnia bieżącego, a w konsekwencji zapewnienia przejrzystych ram prawnych dla efektywnego i nowoczesnego systemu alokacji zdolności przesyłowych i zarządzania ograniczeniami przesyłowymi. Działania te mają doprowadzić do ułatwienia obrotu energią elektryczną w całej Unii, umożliwić wydajniejsze użytkowanie sieci oraz zwiększyć konkurencję z korzyścią dla konsumentów.
[4] Giełda energii elektrycznej z siedziba w Paryżu, działająca w Austrii, Belgii, Danii, Finlandii, Francji, Niemczech, Wielkiej Brytanii, Luksemburgu, Holandii, Norwegii, Szwecji i Szwajcarii.
[5] Pierwsza międzynarodowa giełda energii elektrycznej. Założona została w 1993 r. Uczestniczą w niej kraje skandynawskie.
Źródło: Urząd Regulacji Energetyki
