Województwo Śląskie będzie wspierać finansowo ze środków regionalnych gminy woj. śląskiego, które chcą uczestniczyć w finansowanym z budżetu państwa programie StopSmog. Natomiast gmina Skawina jako pierwsza podpisze porozumienie dotyczące tego programu i dostanie na ten cel ponad 11 mln zł dotacji. Takie są założenia porozumień podpisanych dziś w MPiT.
Cele programu StopSmog to ograniczenie emisji zanieczyszczeń powietrza z domów jednorodzinnych dzięki wymianie przestarzałych kotłów i pieców oraz jednoczesna poprawa ich efektywności energetycznej poprzez termomodernizację. Program nakierowany jest na wsparcie osób dotkniętych ubóstwem energetycznym, czyli tych, które nie są w stanie same sfinansować wydatków na te cele. Wsparciem objęte są szczególnie gospodarstwa domowe z mniejszych miast – do 100 000 mieszkańców – o najgorszym powietrzu.
– Program StopSmog ma za zadanie wspierać mieszkańców ośrodków o najbardziej zanieczyszczonym powietrzu w Polsce. To pierwszy krok w walce o czyste powietrze. Bardzo się cieszę, że podpisane dziś porozumienia ułatwią realizację programu przez miasta na Śląsku oraz w gminie Skawina, która jest pionierem w walce z zanieczyszczeniami powietrza w naszym kraju. Na podstawie doświadczeń tej współpracy chcemy stworzyć system, który umożliwi podobne przedsięwzięcia na różnych szczeblach (centralnym, regionalnym, lokalnym). Chodzi nam o to, by dotrzeć z pomocą do wszystkich rodzin, które potrzebują wsparcia – mówi Wiceszef MPiT Marcin Ociepa. I dodaje: – Dzięki obu porozumieniom stawiamy kolejny krok w naszej konsekwentnej walce o czyste powietrze, poprzez redukcję tzw. niskiej emisji, która w większości odpowiada za smog w Polsce.
O porozumieniu z Województwem Śląskim tak mówi jego sygnatariuszka, Wiceminister Inwestycji i Rozwoju Małgorzata Zielińska: – Podpisane porozumienie to realizacja hasła “wszystkie ręce na pokład” w praktyce. Rząd i samorząd muszą iść ramię w ramię do walki ze smogiem. A to, że potrzeby samorządów są ogromne, widzimy chociażby po zakończonym w środę konkursie o unijne dofinansowanie dla walki ze smogiem na Śląsku. Wcześniej o fundusze unijne z Programu Infrastruktura i Środowisko na termomodernizację mogły starać się tylko wspólnoty i spółdzielnie mieszkaniowe. Zmieniliśmy zasady i w tym konkursie mogły wystartować też samorządy, których zgłosiło się aż 53 na 98 wszystkich wniosków. Kwota wnioskowanego dofinansowania prawie dwukrotnie przekroczyła dostępne środki.
Z kolei pełnomocnik Premiera ds. Realizacji programu Czyste Powietrze, Piotr Woźny wskazuje: Oba porozumienia mają charakter precedensowy. Porozumienie z województwem śląskim będzie dla nas wzorcem przy współpracy na rzecz walki ze smogiem w kolejnych regionach. Doświadczenie to weźmiemy także pod uwagę przy realizowaniu programu Czyste Powietrze z wykorzystaniem pieniędzy z następnej perspektywy finansowej UE. Jak zaznacza: – Nasza filozofia zakłada, że dotacje będą wypłacane bezpośrednio do gmin, które będą identyfikować gospodarstwa domowe dotknięte ubóstwem energetycznym. Następnym ich zadaniem będzie realizacja inwestycji termomodernizacyjnych na rzecz tych gospodarstw. W ten sposób powierzamy gminom odpowiedzialność, wraz z odpowiednimi środkami.
Porozumienie ze Śląskiem
Porozumienie o współpracy zawarli: Minister Przedsiębiorczości i Technologii, Minister Inwestycji i Rozwoju, Zarząd Województwa Śląskiego i Pełnomocnik Premiera ds. Programu Czyste Powietrze.
– Problem niskiej emisji dotyczy całych obszarów naszych regionów, miast i gmin. Ponosimy wysokie koszty społeczne i ekonomiczne związane z pogarszaniem się jakości życia, zdrowia i szkodliwością dla środowiska. Szansą powodzenia jest ścisłe powiązanie realizacji uchwał antysmogowych, programów finansowania poprawy jakości powietrza realizowanych na szczeblu gmin, województw i centralnym. Ważne jest to, że dzięki rządowemu programowi StopSmog, w szczególności do gmin województwa śląskiego, znajdujących się na listach najbardziej zanieczyszonych miast UE, trafią znaczne środki z budżetu państwa. Poprzez przygotowywany przez MPiT i urząd marszałkowski montaż ze środkami finansowymi, które są w dyspozycji marszałka, przyczynią one się do znacznej poprawy jakości powietrza – mówi Marszałek Województwa Śląskiego, Jakub Chełstowski.
Porozumienie jest odpowiedzią na problem, który wielokrotnie sygnalizowały Najwyższa Izba Kontroli czy Bank Światowy. Instytucje te w swoich raportach wskazywały, że walkę ze smogiem w Polsce utrudnia m.in. brak koordynacji działań administracji publicznej i rozproszenie środków wydawanych na ten cel.
Dzięki porozumieniu gminy z woj. śląskiego będą mogły w olbrzymiej części ze środków zewnętrznych – znajdujących w Funduszu Termomodernizacji i Remontów (FTiR) oraz w Regionalnym Programie Operacyjnym dla Śląska na lata 2014-2020 – finansować poprawę efektywności energetycznej domów jednorodzinnych i wymianę przestarzałych urządzeń grzewczych osób dotkniętych ubóstwem energetycznym.
Porozumienie ze Skawiną
– Zawarta umowa to bardzo ważny krok w kierunku czystego powietrza w Skawinie i, co nas cieszy, jesteśmy pierwszą gminą, która zdecydowała się na wykorzystanie środków, jakie stwarza program Stop Smog. Jest to dla nas bardzo ważne, ponieważ dzięki środkom przekazywanym w ramach porozumienia z Ministerstwem Przedsiębiorczości i Technologii będziemy w stanie pomóc osobom najuboższym w spełnieniu wymogów Uchwały Antysmogowej. Oznacza to, że – przy wsparciu Ministerstwa i Gminy – będą one mogły zmodernizować i wymienić przestarzałe urządzenia. Pierwsze porozumienie podpisywane przez Skawinę obejmie 300 gospodarstw domowych zamieszkujących domy jednorodzinne. Jesteśmy wdzięczni Pani Minister Jadwidze Emilewicz i Panu Ministrowi Piotrowi Woźnemu za zrozumienie i stworzenie warunków finansowych, dzięki którym nastąpi znaczna redukcja ubóstwa energetycznego w Gminie Skawina – mówi Zastępca Burmistrza Miasta i Gminy Skawina, Tomasz Ożóg.
Porozumienie MPiT ze Skawiną (miastem z listy WHO najbardziej zanieczyszczonych miast w UE) to pierwsza umowa zawierana na podstawie nowelizacji ustawy o wspieraniu termomodernizacji i remontów, która weszła w życie w lutym br. Porozumienie jest efektem ponad rocznej współpracy władz gminy Skawina i administracji rządowej. Skawina złożyła wniosek o przyznanie wsparcia w kwietniu tego roku.
Na podstawie porozumienia z MPiT, gmina dostanie wsparcie na realizację inwestycji, które mają na celu poprawę efektywności energetycznej i wymianę kotłów i pieców w 300 domach jednorodzinnych na jej terenie. Łączna wartość inwestycji, które będą zrealizowane na podstawie tego porozumienia, to 15,9 mln zł, z czego Minister Przedsiębiorczości i Technologii przekaże 70%, czyli ponad 11,1 mln zł z Funduszu Termomodernizacji i Remontów. Na mocy porozumienia Skawina ma 3 lata na wykonanie tych inwestycji oraz rozliczenia wsparcia.
Program StopSmog
Program StopSmog ogłosił Premier Mateusz Morawiecki 22 lutego 2018 r. na konferencji prasowej w KPRM. Omawiano wówczas wyrok Trybunału Sprawiedliwości UE stwierdzający naruszenie przez Polskę unijnych regulacji prawnych dotyczących jakości powietrza. Program ten formalnie wdrożyła nowela o wspieraniu termomodernizacji i remontów.
Ma on na celu dotarcie z pomocą finansową w wymianie kotłów i termomodernizacji do najmniej zamożnych gospodarstw domowych, które znajdują się w polskich miastach o najgorszym powietrzu. Miasta z najbardziej zanieczyszczonym powietrzem w Europie wymienia WHO na liście opublikowanej w 2016 i 2018 r. W 2016 r. na liście były to 33 polskie miasta, a w 2018 r. – 36.
Program będzie realizowany do 2024 r. przy wykorzystaniu pieniędzy z Funduszu Termomodernizacji i Remontów, prowadzonego przez Bank Gospodarstwa Krajowego. Łączny budżet programu to ponad 1,2 mld zł. Beneficjenci programu mogą liczyć nawet na sfinansowanie w ich domach wymiany kotłów i pieców oraz termomodernizacji w 100%, ze środków budżetu państwa, gminy czy województwa.
Źródło: Ministerstwo Przedsiębiorczości i Technologii
