Projekt ustawy o zmianie ustawy o odnawialnych źródłach energii oraz niektórych innych ustaw (dalej: „Projekt UC118”) wprowadza szereg istotnych rozwiązań wspierających rozwój odnawialnych źródeł energii, magazynowania energii oraz modernizacji infrastruktury energetycznej. Poniżej przedstawiamy trzy najważniejsze obszary, które mogą znacząco wpłynąć na tempo i jakość transformacji energetycznej w Polsce.
Specjalne obszary infrastruktury dla projektów sieciowych i magazynowania energii
Projekt UC118, zgodnie z dyrektywą 2023/2413 z dnia 18 października 2023 r. zmieniającą dyrektywę Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2018/2001 z dnia 11 grudnia 2018 r. w sprawie promowania stosowania energii ze źródeł odnawialnych, rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2018/1999 i dyrektywę 98/70/WE Parlamentu Europejskiego i Rady w odniesieniu do promowania energii ze źródeł odnawialnych oraz uchylającą dyrektywę Rady (UE) 2015/652 (dalej: „dyrektywa 2023/2413”), umożliwia fakultatywne wyznaczanie specjalnych obszarów infrastruktury dla projektów sieciowych i magazynowania energii. Ich głównym celem jest wsparcie integracji energii odnawialnej z systemem elektroenergetycznym oraz uzupełnienie obszarów przyspieszonego rozwoju OZE.
Na tych obszarach możliwe będzie wprowadzenie odstępstw od standardowych procedur inwestycyjnych, w tym uproszczeń w zakresie oceny oddziaływania na środowisko (OOŚ). Warunkiem jest brak znaczącego wpływu na środowisko lub możliwość jego skutecznego złagodzenia bądź rekompensaty. Dzięki temu możliwe będzie szybsze przyłączenie użytkowników do sieci oraz sprawniejsza realizacja inwestycji.
Plany specjalnych obszarów infrastruktury będą przyjmowane przez sejmiki wojewódzkie, a ich opracowanie będzie koordynowane przez marszałków województw we współpracy z lokalnymi samorządami, operatorami systemów elektroenergetycznych oraz regionalnymi dyrektorami ochrony środowiska. Kluczowym uproszczeniem jest zniesienie obowiązku każdorazowego uzyskiwania decyzji środowiskowej dla projektów realizowanych w tych obszarach – ocena wpływu na środowisko będzie przeprowadzana na poziomie planu.
Dyrektywa przewiduje również procedurę kontroli projektów zlokalizowanych w specjalnych obszarach, mającą na celu wykrycie ewentualnych nieprzewidzianych negatywnych skutków środowiskowych. W związku z tym nowe obowiązki zostaną nałożone na organy ochrony środowiska, a za niezgodne z planem działania przewidziano administracyjne kary.
Uproszczenie procedur inwestycyjnych dla OZE
Projekt UC118, zgodnie z dyrektywą 2023/2413, wprowadza istotne zmiany w zakresie procedur inwestycyjnych dla instalacji OZE realizowanych poza obszarami przyspieszonego rozwoju, dla instalacji modernizowanych oraz dla fotowoltaiki i pomp ciepła.
Dyrektywa wskazuje, że całkowity czas trwania procedury inwestycyjnej dla nowych instalacji OZE nie powinien przekraczać 2 lat, a dla instalacji modernizowanych – 3 miesięcy, jeśli zwiększenie mocy nie przekracza 15% mocy wyjściowej. W tym celu dopuszcza się uproszczenia w zakresie procedury OOŚ, szczególnie dla instalacji fotowoltaicznych, których modernizacja nie zwiększa zajmowanej powierzchni.
Dodatkowe uproszczenia przewidziano dla instalacji słonecznych zintegrowanych z budynkami oraz magazynów energii zlokalizowanych na tym samym obszarze. Jeśli są one montowane na istniejących lub planowanych sztucznych konstrukcjach (z wyjątkiem sztucznych obszarów wodnych), a ich głównym przeznaczeniem nie jest produkcja lub magazynowanie energii, procedura nie powinna trwać dłużej niż 3 miesiące.
- instalacje PV o mocy do 100 kW,
- prosumentów indywidualnych,
- społeczności energetyczne.
Celem tych zmian jest nie tylko skrócenie czasu oczekiwania na decyzje administracyjne, ale także zwiększenie dostępności i opłacalności inwestycji w OZE dla obywateli i lokalnych społeczności.
Zmiany w szkoleniu i certyfikacji instalatorów OZE
Projekt UC118 uwzględnia zmiany wynikające z dyrektywy 2023/2413, które znacząco rozszerzają zakres szkolenia i certyfikacji instalatorów odnawialnych źródeł energii. Dotychczasowe regulacje koncentrowały się głównie na aspekcie technicznym montażu instalacji, natomiast nowe przepisy obejmują również projektowanie systemów OZE.
Co istotne, planowane jest rozszerzenie zakresu przedmiotowego szkoleń i certyfikacji o:
- systemy magazynowania energii,
- punkty ładowania (np. dla pojazdów elektrycznych).
W związku z tym konieczne są zmiany w ustawie o odnawialnych źródłach energii oraz w rozporządzeniu dotyczącym warunków akredytacji organizatorów szkoleń i egzaminów. Nowe regulacje będą musiały zostać odwzorowane w programach szkoleniowych, tak aby odpowiadały wymaganiom unijnym i realiom rynku energetycznego.
Celem tych zmian jest nie tylko podniesienie kompetencji instalatorów, ale także zapewnienie wysokiej jakości usług w zakresie projektowania, montażu i obsługi nowoczesnych systemów energetycznych, co ma kluczowe znaczenie dla dalszego rozwoju OZE w Polsce.
Harmonogram i dalsze kroki
Projekt ustawy UC118 ma zostać przyjęty przez Radę Ministrów w I kwartale 2026 r. Nowe przepisy będą stanowić istotny krok w kierunku przyspieszenia transformacji energetycznej Polski, opartej na odnawialnych źródłach energii, nowoczesnej infrastrukturze sieciowej oraz profesjonalizacji kadr sektora OZE.
Źródło: Ministerstwo Klimatu i Środowiska
