W ramach konsultacji publicznych Krajowy Ośrodek Bilansowania i Zarządzania Emisjami (KOBiZE, Polska) przedstawiło swoje stanowisko w konsultacjach publicznych dotyczące nowelizacji Europejskiego Prawa o Klimacie w celu uwzględnienia celu klimatycznego na 2040 r., który miałby jednoznacznie ukierunkować Unię Europejską na osiągnięcie neutralności klimatycznej do 2050 r.
The National Centre for Emission Management (KOBiZE), Poland Feedback on the EC proposal for a European Climate Law (ECL) from July 2025 (1,1 MiB, 5 hits)
Działając na podstawie artykułu 4 ust. 3 Europejskiego Prawa o klimacie, Komisja Europejska przedstawiła propozycję wprowadzenia wiążącego celu redukcji emisji netto o 90% do 2040 r. (w porównaniu do poziomu z 1990 r.). Cel ten ma stanowić etap pośredni na drodze do osiągnięcia neutralności klimatycznej do 2050 r. i będzie stanowił podstawę dla nowego krajowego wkładu UE (NDC) na COP30 w 2025 r. Propozycja Komisji Europejskiej opiera się na najbardziej ambitnym scenariuszu (S3) przedstawionym w ocenie skutków (ang. Impact Assessment). Zdaniem Komisji Europejskiej ten scenariusz przynosi największe korzyści ekonomiczne i środowiskowe, wymaga najmniejszego wysiłku po 2040 r., jest zgodny z zobowiązaniami międzynarodowymi oraz zapewnia większą przewidywalność inwestycyjną.
Stanowisko KOBiZE odnosi się zarówno do Europejskiego Prawa Klimatycznego, jak i do oceny skutków przedstawionej przez Komisję Europejską.
Osiągnięcie 90% redukcji emisji do 2040 r. zależy od technologii, które znajdują się obecnie na etapie przedkomercyjnym, takich jak:
e-paliwa (e-fuels),technologie wychwytywania CO₂ bezpośrednio z powietrza i jego składowania (ang. Direct Air Capture and Storage). Technologie te charakteryzują się niepewnymi kosztami i harmonogramami wdrożenia, co powoduje ryzyko, że realizacja celu może okazać się niemożliwa bez ich masowego zastosowania. Analizy KOBiZE wskazują, że możliwa jest redukcja emisji o 83% do 2040 r. przy użyciu przewidywalnych, dostępnych obecnie technologii i kosztów. Taki poziom redukcji stanowi realistyczny, ale wciąż ambitny krok milowy w kierunku osiągniecia celu neutralności klimatycznej na 2050 r.
W tym kontekście elastyczność staje się kluczowym elementem. KOBiZE proponuje:
- umożliwienie wykorzystania wysokiej jakości międzynarodowych jednostek kompensacyjnych (offsetów) do poziomu 10% unijnych emisji netto z 1990 r.,
- które mogłyby kompensować emisje pozostające zarówno w sektorze objętym EU ETS, jak i w sektorach objętych rozporządzenia w sprawie wspólnego wysiłku redukcyjnego (Effort Sharing Regulation).
- Jednostki te powinny być dostępne od 2031 r., aby wspierać wczesny rozwój zrównoważonego rynku offsetów.
W celu zapewnienia przejrzystości i stabilności, KOBiZE zaleca utworzenie Europejskiego Centralnego Banku Węglowego (European Carbon Central Bank – ECCB), który kupowałby spełniające wymogi i kryteria jednostki (offsets), przechowywałby je w rezerwie, a następnie stopniowo byłyby wprowadzane na rynek. ECCB mógłby również nadzorować włączenie trwałego usuwania CO₂ (tzw. removals) do systemu EU ETS, pod warunkiem spełnienia rygorystycznych kryteriów jakości. KOBiZE popiera podejście etapowe: początkowo system ETS mógłby obejmować wyłącznie trwałe usuwanie CO₂, a dopiero później – po ocenie dostępności, jakości jednostek oraz skuteczności metod monitorowania, raportowania i weryfikacji (MRV) – możliwe byłoby rozszerzenie systemu na inne typy jednostek, takie jak jednostki pochodzące z rolnictwa węglowego (ang. carbon farming).
KOBIZE proponuje również, aby w celu zachowania konkurencyjności i stabilności rynku rozważyć również dodatkowe instrumenty, takie jak przejrzysty mechanizm ograniczający cenę emisji CO₂ (ang. CO2 price cap mechanism), powiązany z krańcowymi kosztami redukcji emisji (ang. marginal abatement costs) w celu zapewnienia stabilności rynku.
KOBIZE popiera również, aby cele krajowe dla sektorów non-ETS po 2030 r. nadal ustalane były według obecnie obowiązującej metodologii, co zapewni sprawiedliwość, ciągłość polityczną i uwzględnienie potrzeb związanych z odpornością i bezpieczeństwem energetycznym.
KOBIZe podkreśla również konieczność przestrzegania zasady „efektywność energetyczna przede wszystkim”, jak również wsparcia dla MŚP, sektorów energochłonnych i systemów ciepłowniczych, co będzie miało kluczowe znaczenie dla realizacji i osiągnięcia długoterminowych celów klimatycznych Unii Europejskiej.
Źródło: Krajowy Ośrodek Bilansowania i Zarządzania Emisjami
