Pierwsza biometanownia w Polsce została przyłączona do sieci gazowej Polskiej Spółki Gazownictwa. Instalacja w cukrowni w Strzelinie (woj. dolnośląskie) należy do firmy Südzucker – największego producenta cukru w Europie – i ze względu na swój potencjał energetyczny to inwestycja unikalna w skali Europy. Produkowany z pozostałości roślinnych z buraków cukrowych biogaz będzie wykorzystywany na potrzeby własne Cukrowni Strzelin, natomiast jego nadwyżki w postaci biometanu będą wtłaczane do sieci przez 9-kilometrowy gazociąg, którego budowę Südzucker Polska S.A. i Polska Spółka Gazownictwa sfinalizowały z początkiem roku.
W obliczu wyzwań transformacji energetycznej rośnie znaczenie biometanu, będącego stabilizatorem systemu energetycznego opartego na OZE, zwłaszcza w okresach zmiennej produkcji energii z wiatru czy słońca. W ewolucji z systemu opartego na gazie ziemnym do platformy dystrybucji gazów zielonych, kluczową rolę odgrywa istniejąca infrastruktura gazowa, stanowiąca „pomost” umożliwiający stopniowe przejście od paliw kopalnych do odnawialnych źródeł energii.
– Jesteśmy gotowi na biometan – deklaruje dr Szymon Paweł Moś, Członek Zarządu zajmujący się rozwojem tego obszaru w Polskiej Spółce Gazownictwa. – Intensywnie rozbudowujemy i modernizujemy sieć gazową w całym kraju. W tym roku inwestujemy w rozwój 3,3 mld zł, z czego ponad miliard przeznaczamy na nowe przyłączenia. W planach na kolejny rok zakładamy inwestycje na poziomie 3,5 mld zł. Zmodernizowana infrastruktura usprawni włączanie gazów odnawialnych do krajowego systemu dystrybucyjnego.
Cukrownia Strzelin realizuje zaawansowaną transformację energetyczną. W Polsce w branży cukrowniczej to projekt o bezprecedensowej skali. Pierwszym etapem całego procesu była zmiana paliwa. Węgiel zastąpiony został gazem ziemnym, dzięki czemu emisja dwutlenku węgla została zredukowana o blisko 50%, a emisja pyłów o 96%.
– Inwestycja w rozbudowę biogazowni i radykalne zwiększenie jej potencjału jest kolejnym ważnym elementem transformacji energetycznej. We wrześniu ruszy kampania buraczana, która początkowo będzie zasilana w 80% biogazem, co pozwoli osiągnąć wysoki poziom niezależności energetycznej i będąc już na ostatniej prostej do pełnej samowystarczalności. Nadwyżki zielonego gazu będą wtłaczane do sieci gazowniczej, zgodnie z jej chłonnością – wyjaśnia Mariusz Pawełek, Prezes Zarządu Südzucker Polska.
Gotowi na biometan
Olbrzymią zaletą biometanu, czyli uszlachetnionego biogazu, jest fakt, że jest odnawialnym źródłem energii, które jest w pełni niezależne od warunków pogodowych i może być produkowany przez cały rok. To również kolejny krok do budowania suwerenności energetycznej.
Polska ma olbrzymi potencjał zagospodarowywania pozostałości z rolnictwa, przemysłu i branży odpadowej. Wśród państw Unii Europejskiej dysponujemy piątym co do wielkości potencjałem wytwarzania substratu do produkcji zielonego gazu. Zanim jednak biogaz trafi do krajowej sieci dystrybucyjnej, musi zostać oczyszczony w specjalnej instalacji do postaci biometanu, który spełnia standardy jakości gazu ziemnego. Według różnych szacunków obecny potencjał produkcji biometanu w Polsce wynosi ok. 4 mld m³.
Zarząd Polskiej Spółki Gazownictwa podjął szereg inicjatyw radykalnie przyspieszających prace w tym obszarze. Inwestorów w procesie przyłączania biometanowni do sieci wspierają doradcy, działający w ramach Departamentu Transformacji.
– Aby ułatwić rozwój tego rynku, opublikowaliśmy również bardzo dobrze przyjętą przez rynek Mapę Chłonności – narzędzie wspierające producentów biometanu, które może znacząco usprawnić analizę lokalizacji przyszłych instalacji. Widzimy, że nasze działania przyspieszają proces inwestycyjny. Obecnie mamy już 970 wydanych decyzji w zakresie przyłączenia biometanowni – zarówno warunków, jak i oświadczeń o możliwości przyłączenia do naszej sieci – oraz 12 zawartych umów – mówi Szymon Paweł Moś.
PSG cały czas z uwagą obserwuje rynek i bierze aktywny udział w spotkaniach branżowych, a także organizuje własne, wsłuchując się w oczekiwania inwestorów. Spółka kończy prace nad nowymi rozwiązaniami i funkcjami w Mapie Chłonności, powstała także strona internetowa gotowinabiometan.pl.
Nowoczesna biogazownia domyka obieg w Cukrowni Strzelin
Transformacja energetyczna w Cukrowni Strzelin to wieloetapowa inwestycja, której zasadniczym elementem jest nowoczesna biogazownia o mocy 45 MW, produkująca energię z wysłodków buraczanych powstających podczas produkcji cukru.
– To dzięki tej infrastrukturze możliwe jest domknięcie obiegu zamkniętego w strzelińskim zakładzie produkcyjnym – wyjaśnia Mariusz Pawełek. – Cukier produkujemy z polskich buraków cukrowych troszcząc się o najwyższe standardy zrównoważonego rozwoju. Zgodnie ze strategią realizowaną w ramach Grupy Südzucker, której częścią jest Südzucker Polska S.A., przewidujemy, że do 2030 r. zredukujemy emisję dwutlenku węgla w Grupie o 50,4% (zakres 1 i 2). Cukrownia Strzelin jest pionierem tych zmian. Dążymy do produkcji pierwszego w Polsce cukru neutralnego pod względem emisji CO₂ – podkreśla Prezes Zarządu Südzucker Polska.
W cukrowni w Strzelinie biogazownię uruchomiono już w 2012 r., a jej moc wynosiła 4 MW. Celem obecnej inwestycji było zwiększenie potencjału biogazowni. Nowa infrastruktura energetyczna ma moc 45 MW i może produkować ponad 9 tys. m³ biogazu na godzinę. Tworzą ją 4 fermentory po 10 tys. m³ i 2 postfermentory oraz zaawansowana technologicznie instalacja do oczyszczania dygestatu (osadu pofermentacyjnego), przetwarzanego do czystej wody i nawozu. Produkcja energii elektrycznej i cieplnej z biomasy odbywa się w procesie beztlenowej fermentacji metanowej w komorach fermentacyjnych.
Częścią biogazowni jest stacja uzdatniania biogazu do biometanu oraz instalacja umożliwiająca jego wtłoczenie do krajowej sieci dystrybucyjnej.
Z kolei poferment – pozostały z produkcji biogazu, jest cenionym nawozem organicznym wykorzystywanym przez rolników do nawożenia gleby. To domyka obieg – w produkcji cukru i uprawie buraków cukrowych nic się nie marnuje.
Źródło: Polska Spółka Gazownictwa sp. z o.o.
