Efektywność energetyczna to jeden z kluczowych filarów polityki energetyczno-klimatycznej Polski. Jej poprawa nie tylko ogranicza emisję gazów cieplarnianych, lecz przede wszystkim wzmacnia bezpieczeństwo energetyczne kraju, zmniejsza zależność od importu surowców i zwiększa odporność na kryzysy. Co ważniejsze – podnosi również konkurencyjność polskiej gospodarki.
Efektywność energetyczna to mądre gospodarowanie energią – zużywanie jej w sposób bardziej oszczędny i skuteczny. Dotyczy to zarówno dużych inwestycji infrastrukturalnych, jak i codziennych nawyków każdego z nas. W dobie rosnącego zapotrzebowania na energię, działania na rzecz jej oszczędzania stają się jednym z najważniejszych elementów transformacji energetycznej w Unii Europejskiej – w tym również w Polsce.
Proces poprawy efektywności energetycznej obejmuje wszystkie sektory gospodarki: przemysł, transport, usługi, rolnictwo i mieszkalnictwo. Największe oszczędności energii finalnej nadal odnotowuje się w przemyśle oraz budownictwie mieszkaniowym, gdzie wciąż tkwi ogromny potencjał do dalszych działań.
– Efektywność energetyczna to nie tylko kwestia oszczędności, ale również odpowiedzialności i racjonalności. Inwestowanie w nowoczesne technologie i zrównoważone rozwiązania pozwala nam zapewnić bezpieczeństwo energetyczne, stabilność gospodarczą i ogranicza negatywny wpływ na środowisko. To kluczowy element transformacji, który musi być priorytetem dla każdego z nas – podkreśla Wiceministra Klimatu i Środowiska Urszula Zielińska.
Jak wspieramy efektywność energetyczną?
W Polsce działania na rzecz poprawy efektywności energetycznej wspierane są przez szereg instrumentów finansowych i programów publicznych. Do najważniejszych należą:
- system świadectw efektywności energetycznej (tzw. system białych certyfikatów), działający od 2013 roku,
- programy i instrumenty finansowe skierowane do odbiorców końcowych – gospodarstw domowych, przedsiębiorstw i instytucji publicznych.
Obecnie funkcjonuje w Polsce ponad 100 programów i instrumentów finansowych, obejmujących m.in.:
- termomodernizację budynków,
- modernizację procesów produkcyjnych,
- odzysk ciepła,
- wymianę lub modernizację napędów, oświetlenia, sieci ciepłowniczych oraz taboru komunikacji miejskiej.
Wymierne efekty działań
Informacje o finansowaniu oraz uzyskanych oszczędnościach energii są gromadzone w Centralnym Rejestrze Oszczędności Energii Finalnej (CROEF), który działa od 1 stycznia 2022 r. W ciągu zaledwie trzech lat aż 89 instytucji zgłosiło tam ponad 300 tys. projektów poprawiających efektywność energetyczną.
- Łączna kwota przeznaczona na te działania w latach 2021-2024 wyniosła ponad 31 mld zł!
- Efektem jest oszczędność energii finalnej na poziomie ponad 16 800 GWh.
Zapotrzebowanie na energię pierwotną w Polsce w latach 2021-2023
Co to oznacza w praktyce?
To ilość energii odpowiadająca:
- całkowitemu rocznemu zużyciu energii przez miasto liczące 500 tys. mieszkańców lub
- zużyciu energii w ciągu roku przez 700 tys. gospodarstw domowych.
Co równie istotne – nie tylko ograniczyliśmy zużycie energii finalnej, ale również spadło zapotrzebowanie na energię pierwotną – zawartą w surowcach takich jak węgiel, ropa czy gaz ziemny.
Mniej importu, więcej bezpieczeństwa
Dzięki poprawie efektywności energetycznej w latach 2021–2024 Polska:
- zużyła mniej (a tym samym mniej zaimportowała) o 358 mln m³ gazu ziemnego,
- ograniczyła zużycie ropy naftowej o 21 tys. ton,
- zużyła o 1,39 mln ton mniej węgla.
To realne zwiększenie bezpieczeństwa energetycznego kraju i mniejsze obciążenie dla środowiska.\
Polska w czołówce UE
W latach 2021-2023 zapotrzebowanie Polski na energię pierwotną spadło o 10,2%, co plasuje nas w czołówce krajów Unii Europejskiej pod względem osiągniętych oszczędności.
Na mapie poniżej przedstawiono wkład poszczególnych województw w uzyskane oszczędności energii finalnej. Największe efekty osiągnięto w województwach: mazowieckim, śląskim i małopolskim.
Efektywne wykorzystanie energii i ograniczanie jej zużycia przynoszą korzyści ekonomiczne, środowiskowe i społeczne. Bo oszczędność energii naprawdę się opłaca!
Źródło: Ministerstwo Klimatu i Środowiska
