Na koniec 2024 r. liczba zarejestrowanych w całym kraju mikroinstalacji wykorzystujących odnawialne źródła energii przekroczyła 1,5 mln. Najmniejsze OZE mają już łączną moc przekraczającą 12,7 GW. Kolejny rok z rzędu obserwujemy natomiast coraz wolniejszy przyrost liczby i mocy mikroinstalacji. Nadal zdecydowana większość energii oddanej do sieci z mikroinstalacji (99,7%) pochodzi z fotowoltaiki, a ponad 98% mikroinstalacji należy do prosumentów.
Taki obraz wyłania się z najnowszego raportu URE poświęconego mikroinstalacjom OZE[1]. Zestawienie oparte jest na sprawozdaniach rocznych dystrybutorów energii, którzy podają liczbę mikroinstalacji OZE przyłączonych do sieci. Do mikroinstalacji zaliczane są najmniejsze źródła generacji, o łącznej mocy zainstalowanej do 50 kW.
Rys. 1. Liczba mikroinstalacji OZE ogółem oraz mikroinstalacji prosumenckich w latach 2019–2024
Według stanu na koniec 2024 r., do sieci elektroenergetycznych w naszym kraju przyłączonych było 1 544 574 mikroinstalacji, a ich łączna moc wynosiła 12 749,891 MW. W 2024 r. wszystkie mikroinstalacje wprowadziły do sieci ponad 8,5 TWh energii elektrycznej.
Rys. 2. Moc zainstalowana w mikroinstalacjach OZE w latach 2019-2024 (GW)
Zdecydowana większość mikroinstalacji (prawie 98,6%) należała do prosumentów – w całym kraju było ich 1 522 655. Odpowiadały one za niemal 95% mocy (12 045 MW) i 97,2% energii wprowadzonej do sieci ze wszystkich mikroinstalacji (8,318 TWh). Drugi rok z rzędu minimalnie zmniejszył się udział prosumentów w produkcji energii w mikroinstalacjach (w 2023 r. wyniósł on 97,7%, a w 2022 r. – 98,1%).
Według danych na koniec 2024 r. 2/3 z mikroinstalacji prosumenckich (ponad 1 mln) przyłączonych było do sieci dystrybucyjnej dwóch operatorów – Tauron Dystrybucja i PGE Dystrybucja. Do sieci tych dystrybutorów trafiło też 2/3 energii z najmniejszych instalacji OZE.
Rys. 3. Energia wprowadzona do sieci OSD przez mikroinstalacje OZE w latach 2019-2024, w tym przez instalacje prosumenckie (GWh)
Dane za 2024 r. wskazują, że utrzymuje się malejąca dynamika przyrostu liczby mikroinstalacji i ilości energii oddawanej przez nie do sieci. W 2022 r. liczba mikroinstalacji zwiększyła się o ok. 41% rok do roku, w 2023 – o ok. 15%, a w 2024 r. – tylko o 10%. Biorąc pod uwagę ilość wprowadzonej do sieci energii, w 2022 r. nastąpił wzrost aż o 110%, w 2023 r. – o 26%, a w 2024 r. – o ok. 17%. Obserwujemy także coraz wolniejszy przyrost mocy mikroinstalacji – w 2022 r. całkowita moc zwiększyła się o 52%, w 2023 r. – o 22%, a w 2024 – o 12%.
Rys. 4. Dynamika przyrostu liczby mikroinstalacji oraz ilości energii wprowadzonej przez nie do sieci w latach 2019-2024 r.
W 2024 r. po raz pierwszy zarejestrowano trzy mikroinstalacje należące do prosumentów zbiorowych. Ich łączna moc wyniosła 0,113 MW, a sumaryczna produkcja energii elektrycznej wprowadzonej do sieci 87,768 MWh.
Z uwagi na to, że regulacje prawne dotyczące funkcjonowania instytucji prosumenta wirtualnego wejdą w życie 2 lipca 2025 r., raport nie zawiera danych obejmujących ten obszar.
– Stale rosnąca – choć już w nieco wolniejszym tempie – liczba instalacji OZE, wymaga ogromnych nakładów na infrastrukturę sieciową. Dzięki działaniom Regulatora, podjętym między innymi w ramach „Karty Efektywnej Transformacji Sieci Dystrybucyjnych Polskiej Energetyki”, udało się zaplanować wzrost wydatków na ten cel. W sumie operatorzy w najbliższych latach przeznaczą na inwestycje w rozbudowę i modernizację sieci 130 mld zł – mówi Renata Mroczek, Wiceprezes URE.
***
- Mikroinstalacje OZE korzystają z szeregu preferencji związanych z ułatwieniem formalności, m.in. łatwiejszego przyłączenia do sieci, zwolnienia z kosztów bilansowania handlowego czy też mechanizmów wsparcia przy sprzedaży/wprowadzeniu energii do sieci (wyznaczony na danym terenie sprzedawca, tzw. sprzedawca zobowiązany, ma obowiązek odkupu energii od wytwórcy i dokonania rozliczenia dedykowanego prosumentom).
- Aktualnie prosumenci rozliczają wyprodukowaną energię na podstawie dwóch systemów: net-metering (gdzie bilansowaniu podlega ilość energii pobranej i oddanej do sieci) oraz net-billing (w którym rozlicza się wartość energii oddanej i pobranej z sieci). Prosumenci, którzy przyłączyli mikroinstalację do sieci przed 1 marca 2022 r. mogą nadal korzystać z systemu net-metering; ci, którzy uzyskali przyłączenie po tym terminie – rozliczają się według zasad net-billingu.
- Raport URE na temat energii wytworzonej i wprowadzonej do sieci przez mikroinstalacje OZE przedstawia dane zbiorcze, ponieważ jest tworzony m.in. na podstawie wykazu wytwórców energii elektrycznej w mikroinstalacji, który w zdecydowanej większości dotyczy osób fizycznych, a dane te są zastrzeżone na podstawie przepisów o ochronie danych osobowych.
[1] Raport przygotowywany jest na podstawie art. 6a ust. 2 pkt 1 ustawy z 20 lutego 2015 r. o odnawialnych źródłach energii (Dz. U. z 2024 r. poz. 1361, z późn. zm.).
Źródło: Urząd Regulacji Energetyki
