Aktualna polityka energetyczna państwa wobec wyzwań transformacyjnych i legislacyjnych w Europie – to główny temat 25. edycji Ogólnopolskiego Kongresu Energetyczno-Ciepłowniczego POWERPOL, który od wtorku obraduje w Warszawie. Andrzej Gutowski z Narodowego Centrum Badań i Rozwoju opowiedział uczestnikom o innowacyjnych projektach ciepłowniczych zrealizowanych dzięki wsparciu Funduszy Europejskich, a także o planach instytucji w odniesieniu do ciepłownictwa przyszłości.
Na wydarzenie, objęte patronatem honorowym Narodowego Centrum Badań i Rozwoju, Europejskie Centrum Biznesu zaprosiło szerokie grono prelegentów i uczestników. Kongres POWERPOL podejmuje szereg zagadnień, które są okazją do wymiany wiedzy, opinii i doświadczeń między przedstawicielami: administracji państwowej i samorządowej, dużych przedsiębiorstw energetycznych i ciepłowniczych, organizacji branżowych, środowisk akademickich oraz przedstawicieli biznesu. Eksperci rozmawiają o wpływie otoczenia geopolitycznego na polski sektor elektroenergetyczny oraz działaniach zaradczych, które pozwolą na stopniowe odchodzenie od paliw kopalnych.
Organizatorzy 25. Kongresu POWERPOL zwracają uwagę, że dla polskich wytwórców i dostawców energii rok 2025 jest czasem intensywnych wyzwań związanych zarówno z bezpieczeństwem surowcowym, otoczeniem prawnym, ukierunkowaniem europejskiej polityki klimatycznej, zapewnieniem bezpieczeństwa operacyjnego spółek strategicznych, a także przygotowaniem sektora do dużych inwestycji w OZE, offshore, energię jądrową, biometan i wodór.
Wyzwania rynku ciepła i kogeneracji
Pierwszego dnia wydarzenia, w panelu dyskusyjnym Rynek ciepła i kogeneracji, udział wziął Andrzej Gutowski, Ekspert Strategiczny z Działu Rozwoju Innowacyjnych Metod Zarządzania Programami w Narodowym Centrum Badań i Rozwoju.
Grono 9 ekspertów i praktyków rozmawiało m.in. o tym, jak racjonalnie, także w zakresie kosztów, przemodelować rynek ciepła w Polsce i jakich rozwiązań potrzebujemy w pierwszej kolejności. A także o tym, czy w ciepłownictwie jest miejsce dla technologii jądrowych. Moderator debaty, red. Mariusz Marszałkowski, inspirował dyskusję o znaczeniu magazynowania ciepła dla wzrostu efektywności energetycznej i obniżania emisyjności polskiego ciepłownictwa oraz wykorzystaniu ciepła odpadowego. Prelegenci byli zgodni co do tego, że modernizacja ciepłownictwa powinna zostać przeprowadzona w sposób holistyczny, począwszy od trafnej diagnozy i planu działania, poprzez wypracowanie rozwiązań prawnych i analizę kosztów uwzględniających wymiar lokalny inwestycji, po przygotowanie i zastosowanie właściwych technologii. Konieczny jest otwarty dialog przemysłu, nauki, przedsiębiorstw ciepłowniczych i samorządów, oparty na pokazywaniu korzyści związanych z konkretnymi scenariuszami zmian.
Wzorcowe przedsięwzięcia ciepłownicze NCBR
Taki dialog od dawna prowadzi Narodowe Centrum Badań i Rozwoju. Andrzej Gutowski nakreślił rolę NCBR w procesie transformacji ciepłownictwa oraz wizję ciepłownictwa przyszłości w Polsce.
– Jestem dumny z tego, że reprezentuję Narodowe Centrum Badań i Rozwoju, które poprzez swoje przedsięwzięcia wspiera innowacyjne pomysły firm, pomagając tym samym społeczeństwu, środowisku i polskiej gospodarce. W ostatniej perspektywie finansowej UE przeprowadziliśmy wiele ciekawych projektów z myślą o tranzycji gospodarki w duchu Europejskiego Zielonego Ładu. Dotyczyły one nie tylko ciepłownictwa, energetyki, mieliśmy także projekty skupione na pozyskiwaniu biometanu. Staramy się podchodzić do zagadnienia w sposób kompleksowy. Być może ciepłownictwo w Polsce w stosunku do ciepłownictwa np. w Danii jest zapóźnione, ale paradoksalnie dzięki temu polskie firmy mogą korzystać z tych doświadczeń, wykorzystywać potencjał rozwiązań, które się sprawdziły i nie brnąć w takie, o których wiadomo, że zawiodły – powiedział Andrzej Gutowski.
Przedstawiciel NCBR podał przykłady demonstratorów technologii zbudowanych w ramach przedsięwzięć badawczych „Ciepłownia Przyszłości, czyli system ciepłowniczy z OZE” oraz „Elektrociepłownia w lokalnym systemie energetycznym”. Oba projekty, w blisko 100 proc. bazujące na odnawialnych źródłach energii, zostały sfinansowane ze środków Funduszy Europejskich w Programie Inteligentny Rozwój. Zarówno prototypowa ciepłownia w Lidzbarku Warmińskim, jak i elektrociepłownia w Sokołowie Podlaskim już dziś są uważane za instalacje modelowe.
– Te instalacje pokazują, że polscy wykonawcy są w stanie realizować ambitne cele, które pokazują kierunek, jak docelowo system ciepłowniczy mógłby wyglądać, z jakich elementów się składać. Za bardzo istotne uważam to, że powstał pierwszy w Polsce sezonowy magazyn ciepła. Udowodniliśmy, że mamy w naszym kraju firmy wykonawcze, które potrafią go zbudować. Nie musimy jechać np. do Kopenhagi czy jakiegoś niemieckiego bądź holenderskiego miasta, żeby taką instalację oglądać. Dzięki temu powstał zarazem ogromny zasób wiedzy, którą my staramy się też przekazywać dalej, pokazując, jak transformacja energetyczna mogłaby wyglądać – wskazał Ekspert.
Wyciągając wnioski z realizacji tych inicjatyw, Andrzej Gutowski przedstawił również plany NCBR w zakresie kolejnych przedsięwzięć badawczych dotyczących transformacji ciepłownictwa systemowego w Polsce, tym razem w ramach programu Fundusze Europejskie dla Nowoczesnej Gospodarki.
– Innowacje są potrzebne i my je w dalszym ciągu chcemy rozwijać. Obecnie pracujemy nad kolejnymi projektami badawczymi. Chcemy wspierać polskich producentów, żeby wypracować rozwiązania, które mogą pomóc w transformacji ciepłownictwa, ogrzewnictwa, a jednocześnie napędzić polską gospodarkę. W ciepłownictwie planujemy 3-4 projekty. Uważamy, że np. w sektorze pomp ciepła jest jeszcze bardzo wiele do zrobienia. Istotnym wyzwaniem byłoby znalezienie rozwiązania, jak w praktyce powinna przebiegać transformacja większego miasta, dlatego chcemy się zająć większymi instalacjami. Samorządy bardzo na to czekają – mówił Andrzej Gutowski. – Mamy swoje plany, ale nie zamykamy się na żadną technologię. Rozważymy wsparcie każdego pomysłu, jeśli ktoś wykaże jego racjonalność, a więc to, że da się go zrealizować z korzyścią dla społeczeństwa, środowiska i gospodarki.
Ekspert podzielił opinię, że do dalszego rozwoju i przyspieszenia procesu modernizacji potrzebna jest kierunkowa strategia dla ciepłownictwa i rozwiązanie kwestii administracyjnych. Zwrócił też uwagę, że sektor ciepłowniczy powinien być traktowany jako równorzędny partner dla sektora elektroenergetycznego.
– Planując działania, powinniśmy uważnie patrzeć na lokalny rynek, jego potrzeby i zasoby. Bo możemy się przetransformować i jako gospodarka niewiele z tego wynieść, ale możemy też wykorzystać tę szansę, aby firmy, które obecnie produkują np. kotły, spróbowały przestawić się na inne technologie, żeby stać się ich dostawcą, gdy będą potrzebne na rynku za rok czy pięć lat, albo nawet już są potrzebne. Możemy też eksportować naszą myśl technologiczną. Mamy świetnych inżynierów w Polsce i ten kapitał należy wykorzystać – podsumował przedstawiciel NCBR.
Kongresowi POWERPOL towarzyszy panel prezentacyjny, podczas którego można poznać nowatorskie rozwiązania dla branży elektroenergetycznej.
Źródło: Narodowe Centrum Badań i Rozwoju
