Prezes Urzędu Regulacji Energetyki przygotował sprawozdanie dotyczące wykorzystania mechanizmów redysponowania w polskiej elektroenergetyce w 2023 r.
Obowiązek opracowania przez Regulatora rocznego raportu dotyczącego redysponowania został wprowadzony unijnym rozporządzeniem w sprawie rynku wewnętrznego energii elektrycznej[1]. Dokument jest przygotowywany m.in. na potrzeby Agencji ds. Współpracy Organów Regulacji Energetyki (ACER).
Przygotowany po raz pierwszy przez Regulatora raport został opracowany na podstawie sprawozdań przedłożonych przez operatora systemu przesyłowego, Polskie Sieci Elektroenergetyczne, a także operatorów systemów dystrybucyjnych[2]. W publikacji przedstawiono m.in. rodzaje mechanizmów redysponowania wykorzystywane przez OSP oraz OSD, dane na temat ilości energii i typów źródeł poddanych tej procedurze, z wyłączeniem rynku bilansującego[3], a także informacje o środkach zastosowanych w celu zmniejszenia w przyszłości potrzeby ograniczania wytwarzania energii w źródłach odnawialnych oraz w kogeneracji.
Redysponowanie w Polsce w 2023 r.
W 2023 r. Polskie Sieci Elektroenergetyczne zlecały wytwórcom i operatorom oraz przyjmowały zlecenia na redysponowanie zarówno o charakterze rynkowym, jak i nie rynkowym. Podejmowane działania dotyczyły jednak nie tylko ograniczenia, ale też zwiększenia generacji. Miały również charakter transgraniczny.
Redysponowanie jednostek będących poza rynkiem bilansującym, zlecone i rozliczone w ramach umów GWS[4], objęło polecenia zwiększenia generacji o łącznym wolumenie blisko 20,65 GWh oraz polecenia redukcji generacji o wolumenie ponad 9,24 GWh.
Mechanizm redysponowania transgranicznego służącego odciążeniu elementów sieciowych, polegający na zwiększeniu generacji i eksportu energii do krajów sąsiadujących z Polską, objął łącznie 4,65 GWh.
Natomiast redysponowanie transgraniczne dla celów bilansowych w kierunku eksportu (zwiększenia generacji), objęło blisko 234,05 GWh, a w kierunku importu (ograniczenia generacji) ponad 25,31 GWh.
OSP stosował w 2023 r. również nierynkowe redysponowanie, polegające na ograniczeniu generacji ze źródeł odnawialnych, o łącznym wolumenie 66,07 GWh. Z tego blisko 41,82 GWh przypadło na energetykę wiatrową.
Operatorzy sieci dystrybucyjnych z własnej inicjatywy zastosowali w 2023 r. nierynkowe redysponowanie źródeł odnawialnych o łącznym wolumenie 4,16 GWh, przy czym dla źródeł fotowoltaicznych wyniosło ono prawie 3,23 GWh. Jednocześnie tylko trzech na blisko dwustu OSD skorzystało w ubiegłym roku z tej procedury.
Środki na rzecz zmniejszenia potrzeby redysponowania
Wśród podjętych w 2023 r. działań na rzecz zmniejszenia liczby przypadków ograniczenia mocy jednostek wykorzystujących odnawialne źródła energii lub wysokosprawną kogenerację, wskazane zostały m.in. przygotowania do drugiego etapu reformy rynku bilansującego w Polsce.
Ponadto, w celu zmniejszenia potrzeby redysponowania z powodu warunków pracy sieci dystrybucyjnych, wskazano na konieczność:
- rozwoju sieci OSD wszystkich napięć, w tym zwiększenia jej potencjału do obsługi OZE oraz przyłączania infrastruktury ładowania pojazdów elektrycznych;
- ustalenia katalogu usług elastyczności, a także wprowadzenia go do rozporządzenia wykonawczego oraz IRiESP[5];
- rozszerzenia nadzoru nad obsługiwanymi urządzeniami, m.in. w kwestii monitorowania stanu sieci oraz przepływów mocy i energii elektrycznej;
- usprawnienia systemów informatycznych wspierających działalność OSD, w tym wspomagających decyzje o zakupie usług elastyczności.
Sprawozdania dotyczące wykorzystania mechanizmów redysponowania będą opracowywane i publikowane przez Prezesa URE co roku.
[1] Na podstawie art. 13 ust. 4 Rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2019/943 z dnia 5 czerwca 2019 r. w sprawie rynku wewnętrznego energii elektrycznej (Dz. U. L 158 z 14.6.2019, s. 54).
[2] Zgodnie z art. 9d ust. 7q ustawy Prawo energetyczne (Dz. U. z 2024 r. poz. 266 z późn. zm.).
[3] W ramach rynku bilansującego nie następuje redysponowanie w rozumieniu art. 2 pkt 26 ww. Rozporządzenia 2019/943, ponieważ dysponowanie jednostkami wytwórczymi przez OSP odbywa się na podstawie planów pracy wyznaczanych w ramach procesu grafikowania.
[4] Umowa o świadczenie usługi Generacji Wymuszonej Względami Sieciowymi, zawierana pomiędzy OSP a jednostką wytwórczą nie zaliczaną do jednostek centralnie dysponowanych (nJWCD). Umowa zapewnia wymagane ze względu na prawidłowe funkcjonowanie KSE wytwarzanie energii elektrycznej przez nJWCD.
[5] Instrukcja Ruchu i Eksploatacji Sieci Przesyłowej.
Źródło: Urząd Regulacji Energetyki
