Piastów, po Włocławku i Rybniku, jest kolejnym miastem, które dzięki współpracy z Forum Energii stworzyło plan transformacji energetycznej do 2040 r. Długoterminowe strategie oparte na pogłębionej analizie danych i wykorzystujące najnowocześniejsze algorytmy, pozwalają zaplanować niezbędne inwestycje w najbardziej efektywny sposób. Takie podejście jest kluczowe dla mniejszych miast z ograniczonymi budżetami i zasobami kadrowymi.
Piastów, najmniejsza gmina na Mazowszu, od lat zmaga się z wyzwaniami typowymi dla mniejszych miast, takimi jak smog, brak własnej ciepłowni oraz bliskość ruchliwych szlaków komunikacyjnych (szczególnie ze względu na bezpośrednie sąsiedztwo stolicy). Mimo to Piastów wykazał determinację w redukcji smogu – w okresie od 2017 do 2022 r., dzięki stopniowej wymianie starych pieców węglowych oraz termomodernizacji budynków, emisje pyłów PM2,5 i PM10 zmniejszyły się o 40%. Piastów rozpoczął także badania nad energią geotermalną.
– Piastów, będący częścią ponad dwumilionowej aglomeracji warszawskiej, od kilku lat konsekwentnie realizuje działania na rzecz klimatu i poprawy jakości powietrza. W ramach miejskiej akcji „Stop Smog” wymieniliśmy ponad 300 najbardziej emisyjnych pieców węglowych. Efekty działań miasta są widoczne w znaczącym spadku zanieczyszczenia pyłami PM2.5 – z 24,4 µg/m³ w 2017 r. do 14,7 µg/m³ w 2022 r., co zbliża miasto do spełnienia norm WHO. Dzięki wsparciu Forum Energii realizujemy też ambitne projekty w ramach Europejskiego Instrumentu Miejskiego, czy Eleny. Ale to nie koniec, bo planujemy dalsze inwestycje w poprawę efektywności energetycznej budynków, rozwój OZE, niskoemisyjne źródła energii i zielono-niebieską infrastrukturę. Jestem przekonana, że w realizacji tych celów pomoże nam opracowany przez Forum Energii „Plan transformacji energetycznej Piastowa do 2040 r. – podkreśla Barbara Dudzik-Szelągowska, Zastępca Burmistrza Miasta Piastowa.
Kolejnym krokiem na ścieżce do neutralności klimatycznej miasta jest opracowanie Planu Transformacji do 2040 r. na podstawie raportu Forum Energii i Enercode. Analizowane w raporcie cztery scenariusze transformacji energetycznej pozwolą na podejmowanie świadomych decyzji o kierunkach zmian, z pełnym uwzględnieniem kosztów oraz spodziewanych rezultatów. Optymalny scenariusz dla Piastowa zakłada dalszą redukcję smogu, ale także zwiększanie niezależności energetycznej tego podwarszawskiego miasta oraz poprawę jakości życia mieszkańców.
Wyzwania przed jakimi stoi Piastów w zakresie transformacji energetycznej:
- Niska efektywność energetyczna budynków: Aż 26% powierzchni budynków jednorodzinnych w Piastowie należy do dwóch najniższych klas energetycznych, co prowadzi do wysokiego zapotrzebowania na ciepło i wysokich rachunków. Konieczne jest wsparcie mieszkańców w pozyskaniu funduszy na modernizację, aby obniżyć koszty.
- Decyzja o rozwoju geotermalnego źródła ciepła: Miasto rozważa budowę źródła energii geotermalnej, które mogłoby dostarczać do 32 tys. MWh energii, co stanowi 21% produkcji Elektrociepłowni Pruszków. To niskoemisyjna alternatywa, która wspiera dekarbonizację, ale wymaga znacznych inwestycji.
- Stare kotły węglowe: Około 6% powierzchni użytkowej miasta ogrzewają przestarzałe kotły, z czego 7,4% dotyczy budynków jednorodzinnych.
- Modernizacja Elektrociepłowni Pruszków: Zakład ciepłowniczy, z którego korzysta Piastów, zlokalizowany jest w sąsiadującej z Piastowem miejscowości Pruszków, co stanowi dodatkowe wyzwanie w transformacji. Obecnie odpowiadający za 11% zapotrzebowania miasta na ciepło, przechodzi wymianę źródeł ciepła z węgla na gaz. Choć zmniejsza to emisje, może prowadzić do wyższych kosztów zmiennych i wzrostu cen ciepła w przyszłości oraz uzależni region od importu paliwa z zagranicy.
Optymalny scenariusz transformacji dla Piastowa
Rekomendowany plan transformacji energetycznej Piastowa zakłada osiągnięcie ambitnych celów, czyli całkowitej eliminacji smogu oraz redukcji emisji CO2 o 80% względem 1990 r. Koszty działań koniecznych do realizacji tego scenariusza wynoszą 609 mln zł w perspektywie 17 lat. Są one związane z inwestycjami w OZE i termomodernizację budynków, które pozwolą uzyskać średnioroczne oszczędności w rachunkach za ciepło wynoszące 36 mln zł. Inwestycja zwróci się jednak w wartościach nominalnych w niecałe 17 lat, w postaci niższych rachunków dla odbiorców indywidualnych i wyższej efektywności energetycznej budynków, co znacząco wpłynie na jakość życia mieszkańców Piastowa.
– Dzięki konsekwentnym działaniom, takim jak wymiana trujących pieców węglowych i wsparcie mieszkańców w procesach inwestycyjnych Piastów jest bliski osiągnięcia ambitnych norm jakości powietrza. Mimo tych sukcesów, pełna transformacja energetyczna miasta wymaga dalszych inwestycji, szczególnie w odnawialne źródła energii i kompleksową termomodernizację oraz efektywność energetyczną budynków. Strategia dekarbonizacji stworzona wspólnie z miastem, jeśli zostanie zrealizowana, uczyni Piastów liderem w walce o czyste powietrze i procesie lokalnej transformacji energetycznej. To nie tylko szansa na poprawę życia mieszkańców, ale także potencjał do stworzenia wzoru działań dla pozostałych małych miast w Polsce – przekonuje Anita Cieślicka, Dyrektorka Programu Miasta w Forum Energii.
Transformacja energetyczna Piastowa to nie tylko odpowiedź na wyzwania związane z jakością powietrza, ale także wizja przyszłości, w której miasto staje się nowoczesnym, zrównoważonym miejscem do życia. Działania podjęte dziś zadecydują o tym, jak Piastów będzie wyglądał za kilkanaście lat – czy stanie się liderem lokalnej dekarbonizacji i wzorem dla innych małych miast w Polsce. Kluczem do sukcesu będzie ścisła współpraca władz miasta z mieszkańcami i lokalnym biznesem, a także ustalenie ścieżki uzyskania finansowania na konieczne inwestycje. Przemiany, które już teraz są widoczne, to dopiero początek długofalowego procesu, którego rezultaty zadecydują o przyszłości miasta.
Przygotowanie raportu „Plan transformacji energetycznej Piastowa do 2040 r.” jest efektem prowadzonego przez Forum Energii projektu LeadAir – programu edukacyjno-doradczego dla samorządów, które poszukują wiedzy, inspiracji i wsparcia w podejmowaniu działań na rzecz czystego powietrza i neutralności klimatycznej. W tej samej serii opublikowane zostały już raporty dla Włocławka i Rybnika, a planowane są jeszcze raporty dla Rawicza i Warszawy.
Źródło: Fundacja Forum Energii
