Jaki jest poziom bezpieczeństwa energetycznego państw Europy Środkowo-Wschodniej (EŚW) i ich gospodarek? Jakie jest znaczenie odnawialnych źródeł energii (OZE), gdy chodzi o bezpieczeństwo energetyczne? Jaki jest udział OZE w miksie elektroenergetycznym gospodarek EŚW w latach 2004-2022? Na te pytania odpowiada opracowany przez ekspertów SGH jeden z rozdziałów Raportu SGH i Forum Ekonomicznego 2024, który 3 września br. zostanie zaprezentowany na inauguracji Forum Ekonomicznego w Karpaczu.
Głównym celem badania jest zdiagnozowanie poziomu bezpieczeństwa energetycznego państw EŚW i ich gospodarek – w ujęciu komparatywnym oraz z uwzględnieniem wielopłaszczyznowości takiego bezpieczeństwa w dobie współczesnych wyzwań. Badanie skupia się m.in. na rosnącym znaczeniu OZE oraz próbie określenia ich związku z kreowaniem bezpieczeństwa energetycznego państw EŚW.
Strukturalna zmiana odchodzenia od paliw kopalnych w skali całego miksu energetycznego regionu EŚW spowodowana jest efektywnym pojawieniem się odnawialnych źródeł energii, które na przestrzeni ostatnich kilkunastu lat osiągnęły w rezultacie udział na poziomie 7% (miks energetyczny sensu largo w 2022 r.). Taki kierunek zmian strukturalnych gospodarek jest wysokopoziomowym odzwierciedleniem procesów trwającej obecnie transformacji energetycznej, polegającej na docelowym dążeniu do osiągnięcia zeroemisyjnych netto miksów energetycznych poprzez dekarbonizację sektora energetycznego, a także innych sektorów.
Celem badania empirycznego była weryfikacja, czy państwa EŚW z różnym udziałem OZE w miksie elektroenergetycznym charakteryzują się wyższym/niższym:
a) poziomem cen energii elektrycznej,
b) poziomem zmienności cen energii elektrycznej,
c) poziomem emisyjności sektora elektroenergetycznego.
Analizując znaczenie OZE w miksie energetycznym, należy zwrócić szczególną uwagę na znaczenie tych źródeł wytwórczych w miksie elektroenergetycznym. Na przestrzeni ostatnich kilkunastu lat OZE zwiększają swój udział właśnie w elektroenergetyce. O ile w przypadku miksu elektroenergetycznego regionu EŚW oraz gospodarki światowej źródła odnawialne (energetyka wiatrowa oraz słoneczna) osiągnęły udział na poziomie odpowiednio 5% oraz 6% (w 2022 r.), o tyle na poziomie miksu elektroenergetycznego Unii Europejskiej jest to już w analogicznym okresie poziom 24%.
– Zwiększenie udziału OZE wpisuje się zarówno w procesy modernizacji jednostek wytwórczych, jak i realizację polityki zmierzającej do transformacji energetycznej oraz zachowania bezpieczeństwa energetycznego krajów EŚW – mówi dr hab. Dorota Niedziółka, prof. SGH.
Udział OZE w miksie elektroenergetycznym gospodarek EŚW wzrastał z poziomu 0% lub bliskiego 0% w 2004 r. do poziomu nawet 48% (w przypadku Litwy). Większość państw EŚW rejestrowała zmiany na poziomie kilkunastu procent. Najniższy udział OZE w miksie elektroenergetycznym w EŚW osiągnęły w 2022 r. Słowacja i Słowenia (ok. 3%). Dla gospodarki światowej analogiczna zmiana spowodowała wzrost znaczenia OZE w elektroenergetyce z udziału 1% do 6%, natomiast unijny miks elektroenergetyczny odnotował wzrost z poziomu 2% do wspomnianego wyżej poziomu 24%.
Eksperci: dr Maciej Mróz, Katedra Geografii Ekonomicznej; dr hab. Dorota Niedziółka, prof. SGH, kierownik Katedry Geografii Ekonomicznej; dr Tomasz Wiśniewski, Zakład Unii Europejskiej; prof. dr hab. Bartosz Witkowski, Dyrektor Instytutu Ekonometrii; dr hab. Grażyna Wojtkowska-Łodej, prof. SGH, Dyrektor Instytutu Międzynarodowej Polityki Gospodarczej.
W sprawie wywiadów z ekspertami prosimy o kontakt z rzecznikiem SGH i Zespołem prasowym.
Źródło: Szkoła Główna Handlowa w Warszawie
