Za dwa tygodnie zacznie obowiązywać unijne rozporządzenie[1], które ma szczególne znaczenie dla integralności i przejrzystości hurtowego rynku energii.
Rozporządzenie REMIT II wprowadza szereg zmian w przepisach chroniących hurtowy rynek energii przed manipulacjami i nieuprawnionym wykorzystywaniem informacji wewnętrznych. Rozszerza zakres podmiotów oraz produktów energetycznych objętych ww. przepisami, rozszerza obowiązki uczestników rynku i innych podmiotów, a także poszerza definicję manipulacji na rynku i informacji wewnętrznej. Wzmocnieniu ulegają również kompetencje Agencji ds. Współpracy Organów Regulacji Energetyki (ACER) oraz regulatorów krajowych.
Rozporządzenie REMIT II wchodzi w życie już 7 maja 2024 r.[2]
Z uwagi na szeroki zakres nowelizacji, Prezes URE zaleca wszystkim podmiotom działającym na hurtowym rynku energii zapoznanie się z nowym aktem prawnym, a także z informacją ACER – Open letter on the implications of the revision of Regulation (EU) No 1227/2011 on REMIT data reporting aspects and notification obligations.
Wpisując się w priorytety działań edukacyjnych i informacyjnych URE oraz kierując się potrzebą dotarcia z istotnym dla rynku przekazem do jak najszerszego grona podmiotów, regulator przygotował zestawienie najistotniejszych zmian wprowadzonych nowymi przepisami. Obejmują one w szczególności:
- Rozszerzenie zakresu zastosowania rozporządzenia REMIT II także o obrót produktami energetycznymi sprzedawanymi w obrocie hurtowym, które są instrumentami finansowymi.
- Dostosowanie definicji zawartych w rozporządzeniu do tych obowiązujących w regulacjach dotyczących rynku finansowego, jak np. MiFID II[3] /MiFIR[4] i MAR[5], w tym:
- rozszerzenie definicji informacji wewnętrznej o etapy pośrednie rozciągniętego w czasie procesu;
- rozszerzenie definicji manipulacji na rynku o wszelkie zachowania związane z produktami energetycznymi sprzedawanymi w obrocie hurtowym, m.in. które generują lub mogłyby generować fałszywe lub wprowadzające w błąd sygnały dotyczące ich podaży, popytu lub ceny.
- Wskazanie, że manipulacja na rynku może oznaczać zachowanie osoby prawnej lub, zgodnie z prawem Unii lub prawem krajowym, osoby fizycznej, która bierze udział w podejmowaniu decyzji o prowadzeniu działalności na rachunek danej osoby prawnej.
- Rozszerzenie definicji produktów energetycznych sprzedawanych w obrocie hurtowym o:
- kontrakty na dostawy energii elektrycznej, które mogą skutkować dostawą w UE w wyniku jednolitego łączenia rynków dnia następnego i dnia bieżącego;
- instrumenty pochodne dotyczące energii elektrycznej, które mogą skutkować dostawą w UE w wyniku jednolitego łączenia rynków dnia następnego i dnia bieżącego;
- kontrakty dotyczące magazynowania energii elektrycznej lub gazu ziemnego w UE;
- instrumenty pochodne dotyczące magazynowania energii elektrycznej lub gazu ziemnego w UE.
- Wskazanie wprost, jako uczestników rynku podlegających rozporządzeniu, operatorów systemów dystrybucyjnych, operatorów systemu magazynowania i operatorów systemu LNG[6].
- Wprowadzenie definicji osoby zawodowo pośredniczącej w zawieraniu transakcji lub zawodowo realizującej transakcje (PPAET – ang. person professionally arranging or executing transactions), z zastrzeżeniem w motywie 18 preambuły do rozporządzenia REMIT II, że dostawcy bezpośredniego dostępu elektronicznego i dostawcy arkusza zleceń są uznawani za osoby zawodowo pośredniczące w zawieraniu transakcji.
- Zmianę definicji zorganizowanej platformy obrotu (OMP – ang. organised marketplace), wcześniej zawartej w rozporządzeniu wykonawczym 1348/2014[7], która zgodnie z REMIT II oznacza giełdę energii, brokera energetycznego, platformę zdolności energetycznych lub inny system lub mechanizm, w ramach którego dochodzi do interakcji wielu deklaracji gotowości stron trzecich do zakupu lub sprzedaży produktów energetycznych sprzedawanych w obrocie hurtowym w sposób, który może skutkować transakcją.
- Wprowadzenie definicji uczestnika rynku LNG – osoby fizycznej lub prawnej – niezależnie od jej siedziby lub miejsca zamieszkania – która zajmuje się obrotem LNG.
- Doprecyzowanie pojęcia niezgodnego z prawem wykorzystywania informacji wewnętrznej.
- Zwiększenie obowiązków informacyjnych wobec zorganizowanych platform obrotu (OMP).
- Wprowadzenie obowiązku ujawniania informacji wewnętrznych za pośrednictwem platform informacji wewnętrznych (IIP – ang. inside information platform).
- Uszczegółowienie obowiązków informacyjnych uczestników rynku w zakresie przekazywania ACER danych dotyczących rynku LNG.
- Rozszerzenie obowiązków uczestników rynku w zakresie przekazywania ACER danych na temat transakcji zawieranych na hurtowych rynkach energii o informacje na temat swoich ekspozycji, w podziale na produkty.
- Nałożenie na uczestników rynku mających siedzibę poza UE, którzy zawierają transakcje objęte obowiązkiem zgłaszania do ACER w ramach rozporządzenia REMIT II, obowiązku wyznaczenia przedstawiciela w państwie członkowskim, w którym prowadzą działalność oraz rejestracji w krajowym organie regulacyjnym tego państwa członkowskiego.
- Wprowadzenie obowiązku powiadomienia ACER i krajowego organu regulacyjnego państwa członkowskiego, w którym uczestnik rynku jest zarejestrowany na podstawie art. 9 ust. 1 rozporządzenia REMIT II, o prowadzeniu przez uczestnika rynku handlu algorytmicznego.
- Wprowadzenie obowiązku powiadomienia ACER i krajowego organu regulacyjnego państwa członkowskiego, w którym uczestnik rynku jest zarejestrowany na podstawie art. 9 ust. 1 rozporządzenia REMIT II, o zapewnieniu bezpośredniego dostępu elektronicznego do zorganizowanej platformy obrotu.
- Rozszerzenie obowiązków osób zawodowo pośredniczących w zawieraniu transakcji (PPATs – ang. persons professionally arranging transactions) o powiadamianie ACER i krajowych organów regulacyjnych o podejrzeniu naruszenia obowiązku publikowania informacji wewnętrznych.
- Nałożenie obowiązków na osoby zawodowo realizujące transakcje objęte art. 16 rozporządzenia MAR, które ponadto realizują transakcje dotyczące produktów energetycznych niebędących instrumentami finansowymi, do powiadamiania ACER i krajowych organów regulacyjnych o podejrzeniu naruszenia zakazu niezgodnego z prawem wykorzystywania informacji wewnętrznych i zakazu manipulacji na rynku oraz naruszenia obowiązku publikowania informacji wewnętrznych.
- Zwiększenie kompetencji ACER m.in. w zakresie:
- prowadzenia dochodzeń w sprawach REMIT o charakterze transgranicznym (obejmujących co najmniej dwa kraje członkowskie UE) we współpracy z krajowymi organami regulacyjnymi;
- przeprowadzania kontroli w siedzibach i innych obiektach uczestników rynku podejrzanych o naruszenie rozporządzenia REMIT;
- wzywania podmiotów kontrolowanych do udzielenia informacji;
- nakładania okresowych kar pieniężnych na podmioty kontrolowane w przypadku braku przekazania żądanych przez ACER informacji;
- przygotowywania sprawozdania z dochodzeń dla krajowych organów regulacyjnych zawierającego wstępne ustalenia ACER wraz z zebranymi dowodami;
- udzielania i wycofywania zezwoleń platformom informacji wewnętrznych (IIP) i prowadzenia nadzoru nad tymi platformami;
- udzielania i wycofywania zezwoleń dla zarejestrowanych mechanizmów sprawozdawczych (RRM – ang. registered reporting mechanism) oraz prowadzenia nadzoru nad tymi podmiotami.
- Zwiększenie obowiązków krajowych organów regulacyjnych w zakresie nadzoru nad hurtowym rynkiem energii, współpracy z ACER i innymi krajowymi organami regulacji energetyki, organami nadzoru finansowego oraz Europejskim Urzędem Nadzoru Giełd i Papierów Wartościowych (ESMA), organami ds. ochrony konkurencji, organami podatkowymi oraz EUROFISC[8], a także innymi instytucjami na poziomie krajowym.
- Ujednolicenie we wszystkich krajach członkowskich UE podejścia do sankcji i środków administracyjnych przewidzianych za naruszenia rozporządzenia REMIT II, w tym nałożenie na nie obowiązku zapewnienia, aby krajowe organy regulacyjne były uprawnione do nakładania co najmniej jednej ze wskazanych w rozporządzeniu kar administracyjnych lub zastosowania co najmniej jednego z innych środków administracyjnych.
Informacje o rozporządzeniach REMIT i REMIT II są dostępne na stronie internetowej URE.
[1]Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2024/1106 z dnia 11 kwietnia 2024 r. w sprawie zmiany rozporządzeń (UE) nr 1227/2011 i (UE) 2019/942 w odniesieniu do poprawy ochrony Unii przed manipulacjami na hurtowym rynku energii, które znane jest jako rozporządzenie REMIT II, opublikowane w dniu 17 kwietnia 2024 r. w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej. Rozporządzenie REMIT II stanowi nowelizację rozporządzenia UE w sprawie integralności i przejrzystości hurtowego rynku energii (tzw. rozporządzenie REMIT), a także rozporządzenia ustanawiającego Agencję Unii Europejskiej ds. Współpracy Organów Regulacji Energetyki (ACER).
[2] Z pewnymi odstępstwami przewidzianymi w rozporządzeniu REMIT II.
[3] Dyrektywa PE i Rady 2014/65/UE z 15 maja 2014 r. w sprawie rynków instrumentów finansowych oraz zmieniająca dyrektywę 2002/92/WE i dyrektywę 2011/61/UE; Dz.U.UE.L.2014.173.349.
[4] Rozporządzenie PE i Rady (UE) nr 600/2014 z 15 maja 2014 r. w sprawie rynków instrumentów finansowych oraz zmieniające rozporządzenie (EU) nr 648/2012, Dz. Urz. UE L 173/84.
[5] Rozporządzenie PE i Rady (UE) nr 596/2014 z 16 kwietnia 2014 r. w sprawie nadużyć na rynku oraz uchylające dyrektywę 2003/6/WE PE i Rady i dyrektywy Komisji 2003/124/WE, 2003/125/WE i 2004/72/WE, Dz. Urz. UE L 173/1.
[6] Skroplony gaz ziemny
[7] Rozporządzenie wykonawcze 1348/2014 w sprawie przekazywania danych wdrażające art. 8 ust. 2 i 6 rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1227/2011 w sprawie integralności i przejrzystości hurtowego rynku energii; Dz.U.UE.L.2014.363.121 z dnia 18.12.2014
[8] Sieć służąca sprawnej wymianie, przetwarzaniu i analizie między państwami członkowskimi ukierunkowanych informacji na temat oszustw transgranicznych, a także koordynacji wszelkich działań następczych w zakresie zwalczania oszustw w dziedzinie VAT, ustanowiona na mocy rozdziału X rozporządzenia Rady (UE) NR 904/2010 z dnia 7 października 2010 r. w sprawie współpracy administracyjnej oraz zwalczania oszustw w dziedzinie podatku od wartości dodanej; Dz.U.UE.L.2010.268.1 z dnia 12.10.2010.
Źródło: Urząd Regulacji Energetyki
