Europejski panel obywatelski dotyczący efektywności energetycznej zakończył się sformułowaniem 13 zaleceń dla Komisji Europejskiej, które zachęcają do realizacji ambitnej polityki klimatycznej.
W trakcie sesji końcowej europejskiego panelu obywatelskiego poświęconego efektywności energetycznej, która odbyła się 12-14 kwietnia w Brukseli, 150 uczestników przyjęło 13 zaleceń dla Komisji Europejskiej dotyczących efektywności energetycznej. Mniejsze zużycie energii i korzystanie z niej w mądrzejszy sposób – to klucz do czystej, bezpiecznej i przystępnej cenowo energii oraz istotne elementy Europejskiego Zielonego Ładu i planu REPowerEU. Efektywność energetyczna pomaga zmniejszyć ogólne zużycie energii i dlatego ma kluczowe znaczenie dla osiągnięcia celu klimatycznego UE, a jednocześnie dla zwiększenia obecnego i przyszłego bezpieczeństwa energetycznego oraz przystępności cenowej energii. Dyrektywa w sprawie efektywności energetycznej której znaczenie jeszcze bardziej wzrosło wraz z włączeniem jej do pakietu „Gotowi na 55”, uczyniła zasadę „efektywność energetyczna przede wszystkim” filarem polityki energetycznej, nadając jej po raz pierwszy status prawny. W dyrektywie znacznie zwiększono również cel klimatyczny UE, który zakłada obecnie podniesienie efektywności energetycznej o 11,7% do 2030 r., przy czym ma on być priorytetowo realizowany wśród osób dotkniętych ubóstwem energetycznym.
– Efektywność energetyczna pozytywnie wpływa na planetę, bezpieczeństwo energetyczne UE i budżety gospodarstw domowych. Z przyjemnością odebrałem sprawozdanie z tego ekologicznego dialogu obywatelskiego. Jest to ważne narzędzie zaangażowania obywateli i cenne źródło informacji dla naszych działań – mówi Maroš Šefčovič, Wiceprzewodniczący Wykonawczy ds. Europejskiego Zielonego Ładu, Stosunków Międzyinstytucjonalnych i Prognozowania.
Od lutego 2024 r. paneliści spotykali się zarówno osobiście, jak i zdalnie, aby omówić wyzwania i korzyści związane z efektywnością energetyczną.
Komisja uwzględni teraz zarówno informacje otrzymane od panelu, jak i te zebrane za pośrednictwem Portalu Aktywności Obywatelskiej przy tworzeniu zalecenia w sprawie zasady „efektywność energetyczna przede wszystkim”, które następnie przekaże kolegium komisarzy, aby ostatecznie skierować je jeszcze w tym roku do państw członkowskich.
W zaleceniach końcowych uczestnicy panelu zachęcają Komisję do zwrócenia szczególnej uwagi na:
- zwiększenie atrakcyjności transportu publicznego dla podróżnych
- rozwinięcie najbardziej energooszczędnego transportu w całej Europie: „nie” dla tirów i samolotów pasażerskich, „tak” dla zasady „kolej przede wszystkim”
- wdrożenie na szerszą skalę rozwiązań w zakresie efektywności energetycznej w budynkach
- zwiększenie liczby pracowników z odpowiednimi umiejętnościami w sektorze związanym z efektywnością energetyczną
- budowanie bezpiecznej przyszłości poprzez edukację w zakresie zagadnień ekologicznych
- zarządzanie wdrażaniem dyrektyw UE i jego monitorowanie
- zapewnienie obywatelom UE informacji i wsparcia finansowego, które pomogą im w tworzeniu społeczności energetycznych skupiających się na efektywności energetycznej
- zapewnienie sprawiedliwego dostępu do finansowania na rzecz renowacji domów pod kątem zwiększenia ich efektywności energetycznej
- poprawę zdolności wszystkich zainteresowanych do działania, aby osiągnąć cele w zakresie efektywności energetycznej
- zwiększenie niezależności i efektywności energetycznej i stanie się przykładem dla świata
- budowanie energooszczędnych społeczności, aby wspierać odpowiedzialną konsumpcję i zwiększyć lokalną produkcję energii
- zachęcanie mieszkańców do oszczędzania energii
- optymalizację i rozwój systemu sieci energetycznej od producenta po użytkownika końcowego pod kątem odnawialnych źródeł energii.
Kontekst
W związku z priorytetem przewodniczącej Ursuli von der Leyen, jakim jest budowanie europejskiej demokracji na miarę przyszłości, europejskie panele obywatelskie i internetowe narzędzia zaangażowania obywateli stały się stałym elementem życia demokratycznego w UE. Jest to jedno z kluczowych osiągnięć Konferencji w sprawie przyszłości Europy. Europejskie panele obywatelskie pozwalają mieszkańcom wpływać na kształt polityki UE.
Uczestnicy europejskich paneli obywatelskich są wybierani losowo za pomocą narzędzi do generowania aktywnych numerów telefonów komórkowych. Dzięki temu skład paneli odzwierciedla różnorodność i sytuację społeczno-demograficzną Europy. Są one również zrównoważone pod względem płci. Jedną trzecią uczestników paneli muszą ponadto stanowić młodzi ludzie w wieku 16-25 lat. Pozostałe kryteria społeczno-demograficzne dotyczą poziomu wykształcenia, położenia geograficznego i zawodu.
Uczestnicy współpracują ze sobą w małych grupach, które liczą 10-15 osób. Wsparcia udzielają moderatorzy, a dodatkową wiedzą dzielą się eksperci. Na podstawie dyskusji uczestnicy redagują zalecenia, które Komisja Europejska powinna uwzględnić przy kształtowaniu polityki i opracowywaniu inicjatyw. Portal Aktywności Obywatelskiej stanowi kluczowy element nowego ekosystemu zaangażowania obywatelskiego i jest tym samym realizacją zobowiązania zawartego w komunikacie dotyczącym działań następczych po Konferencji w sprawie przyszłości Europy.
Więcej informacji
– Portal Aktywności Obywatelskiej
– Europejski panel obywatelski na temat efektywności energetycznej
– Zasada „efektywność energetyczna przede wszystkim”
– Infografika dotycząca efektywności energetycznej i oszczędności energii
Źródło: Przedstawicielstwo Komisji Europejskiej w Polsce
