Decyzja o budowie EcoGeneratora, czyli szczecińskiej instalacji termicznego unieszkodliwiania odpadów komunalnych była przez władze Miasta dokładnie przemyślana. Dziś, po 6 latach działalności zakładu, z całą odpowiedzialnością można powiedzieć, że wszystkie założone efekty zostały osiągnięte, bo korzyści z nowoczesnej utylizacji odpadów jest bardzo wiele. To przede wszystkim ochrona środowiska, ale też produkcja tańszej energii dla Szczecina.
Dzięki temu, że Szczecin ma Zakład Unieszkodliwiania Odpadów, czyli EcoGenerator, odpady zmieszane odbierane od mieszkańców miasta, nie trafiają na składowisko i nie narażają środowiska na zagrożenia z tym związane. Do EcoGeneratora przywożone są odpady komunalne, zmieszane, te które nie nadają się do recyklingu. Odpady z terenu Gminy Miasto Szczecin, a także ich odbiór na podstawie porozumień zawartych między Gminą i innymi gminami, związkami celowymi gmin, to strumień ok. 70% odpadów, które termicznie unieszkodliwia zakład, odzyskując energię. Pozostałe 30% odpadów to tzw. odpady pozyskane komercyjnie, pochodzące od różnych dostawców, ale wyłącznie z terytorium Polski.
EcoGenerator znajduje się na Ostrowie Grabowskim w Szczecinie i działa od grudnia 2017 r. Realizację inwestycji poprzedził otwarty dialog społeczny, co pozwoliło wykorzystać obopólnie zaakceptowane i najnowocześniejsze rozwiązania. Jest to zakład, który w procesie termicznego unieszkodliwiania odpadów komunalnych w sposób bezpieczny dla otoczenia odzyskuje energię, produkując prąd i ciepło. To także jedna z najnowocześniejszych spalarni w Europie, wykorzystująca tzw. mokry system oczyszczania spalin.
Szczecinianie posiadając w swoim mieście własną instalację termicznego unieszkodliwiania odpadów, ponoszą mniejszy koszt za ich zagospodarowanie. Opłata za przyjęcie odpadów przez EcoGenerator dla Gminy Miasto Szczecin niezmiennie od kilku lat wynosi 300 zł netto za jedną tonę. To stawka o co najmniej 50 proc. niższa niż obowiązujące w instalacjach komercyjnych w regionie. Taką stawkę EcoGenerator może utrzymywać, dzięki produkowaniu energii z odpadów.
Maksymalna wydajność osiągnięta
W 2018 r., czyli pierwszym roku swojej działalności, szczecińska spalarnia przyjęła do unieszkodliwienia ponad 114 tys. ton odpadów. Trafiły one do zakładu w ramach ponad 7,5 tys. dostaw. Maksymalną wydajność instalacja osiągnęła w 2022 r. Do termicznego unieszkodliwienia EcoGenerator przyjął w tym czasie prawie 176 tys. ton odpadów, które dotarły dzięki około 14 tys. dostaw. Stało się to możliwe po uzyskaniu pozwolenia zintegrowanego w październiku 2021 r.
W grudniu 2023 r. minęło 6 lat od momentu uruchomienia EcoGeneratora. W tym czasie zakład wyprodukował w sumie brutto ponad 492 tys. MWh energii elektrycznej oraz prawie 3,6 mln GJ energii cieplnej, dzięki ponad 928 tys. ton odpadów.
Energia dla Szczecina
Zakład Unieszkodliwiania Odpadów jest jednym z filarów programu ENERGIA Miasta Szczecin, którego celem jest zwiększenie wykorzystania przez Miasto własnych źródeł energii, a docelowo uzyskania samodzielności energetycznej. Już teraz Szczecin jest liderem w samowystarczalności energetycznej wśród dużych miast. W 2023 roku dzięki korzystaniu z odnawialnych źródeł energii oraz własnej produkcji energii, Miasto zaoszczędziło 16 mln zł. Prawie 8 mln zł oszczędności udało się wypracować dzięki produkcji energii elektrycznej właśnie w procesie termicznego unieszkodliwiania odpadów, pozostała kwota to oszczędności z tytułu niezakupionego prądu, a wyprodukowanego przez OZE. Zwiększając udział własnych źródeł energii, Miasto uniknęło kolosalnych opłat za energię elektryczną i w znacznym stopniu uniezależniło się od czynników zewnętrznych. Konsekwentne wdrażanie nowych rozwiązań i inwestycje w odnawialne źródła energii zapewnią Szczecinowi bezpieczeństwo dostaw i pewność, że energii w Szczecinie nie zabraknie, a w przypadku OZE – dbałość o środowisko.
ZUO odgrywa ogromną rolę w tym procesie. Przełomowym wydarzeniem, które miało miejsce w 2022 r., było uzyskanie od prezesa Urzędu Regulacji Energetyki koncesji na obrót energią elektryczną, co umożliwiło zakładowi startowanie w przetargach na sprzedaż energii elektrycznej (wcześniej cały wolumen wyprodukowanej energii elektrycznej trafiał do Polskich Sieci Elektroenergetycznych).
W efekcie przez cały 2023 r. m. in. energia potrzebna do zasilenia lamp ulicznych i sygnalizacji świetlnych w Szczecinie a także ta wykorzystywana do funkcjonowania Szczecińskiego Parku Naukowo-Technologicznego, została wyprodukowana przez EcoGenerator.
Działania te zrealizowano w ramach wspomnianego wcześniej programu ENERGIA Miasta Szczecin i są kontynuowane do dziś. Umowa na 2024 rok z Technoparkiem Pomerania została podpisana pod koniec października 2023 roku a miesiąc później zawarto ją z Zarządem Dróg i Transportu Miejskiego w Szczecinie. Nowe podmioty, które w 2024 roku energię elektryczną czerpią od EcoGeneratora to Tramwaje Szczecińskie Sp. z o. o. – zasilanie sześciu stacji prostownikowych: „Piotra Skargi”, „Gontyny”, „Gdańska”, „Rugiańska”, „Kaliny”, „Piesza” oraz Szczecińskie Przedsiębiorstwo Autobusowe „Klonowica” Sp. z o.o. – stacje ładowania autobusów elektrycznych przy ul. Kołłątaja, Owocowej oraz przy ul. Kolumba.
Poza energią elektryczną, dzięki termicznemu unieszkodliwianiu odpadów, ZUO produkuje również energię cieplną. Od początku istnienia EcoGeneratora wyprodukowane przez zakład ciepło trafia do Szczecińskiej Energetyki Cieplnej i tym samym do kranów i kaloryferów szczecinian.
Otwarty na mieszkańców
Jesienią 2022 r. pierwszy raz po pandemii wznowiliśmy wizyty edukacyjne w naszym zakładzie. Od tamtej pory odbywają się one cyklicznie i cieszą się ogromnym zainteresowaniem grup w każdym wieku. W całym 2023 roku naszą instalację odwiedziły 1242 osoby w ramach 61 wizyt. Każda z wizyt składała się z części teoretycznej oraz z części plenerowej – oprowadzenie po instalacji. W ub. r. po raz pierwszy zorganizowaliśmy „Sobotę w EcoGeneratorze”, czyli zwiedzanie instalacji dla indywidualnych mieszkańców, natomiast w ubiegłym tygodniu 24 lutego, zakład można było zwiedzać także po raz pierwszy w ramach obchodów XI Międzynarodowego Dnia Przewodnika Turystycznego.
Dodajmy, że w ciągu roku mieszkańcy mogą „spotkać się” z EcoGeneratorem podczas wielu miejskich plenerowych wydarzeń. Bulwarove, Festiwal Młodych Talentów czy Iluminacje Szczecin, to tylko niektóre z tych, których co roku jesteśmy Partnerem.
Plany rozwoju
Przed ZUO jeszcze sporo celów i konkretnych planów rozwoju działalności związanych z odpadami i energią. To chociażby budowa w ramach współpracy z Województwem Zachodniopomorskim, nowego zakładu w sąsiedztwie EcoGeneratora. Ma to być instalacja termicznego unieszkodliwiania odpadów medycznych i weterynaryjnych. Uruchomienie zakładu, którego wydajność planowana jest na maksymalnie 5 tys. ton, miałoby nastąpić na przełomie 2027 i 2028 roku. Obiekt miałby zabezpieczyć Szczeciński Obszar Metropolitalny w zakresie zagospodarowania odpadów medycznych i weterynaryjnych, dla których nie ma w regionie instalacji, których moce odpowiadałyby na potrzeby szpitali i innych placówek medycznych województwa zachodniopomorskiego.
Podczas zbliżającej się marcowej konferencji dla samorządów pn. „Niezależność Energetyczna Miast i Gmin 2024”, która odbędzie się w Szczecinie, będziemy na własnym przykładzie mówić, jak Instalacja termicznego unieszkodliwiania odpadów komunalnych, w oparciu o posiadane zasoby i doświadczenie, może być bazą do wykonywania zadań gminy i rozwiązywania jej problemów. Taka instalacja jak EcoGenerator może również wykorzystywać swój potencjał, by tworzyć kolejne miejsca produkujące energię i stać się istotnym elementem, który w przyszłości umożliwi gminie samowystarczalność energetyczną.
O tym, co dzieje się w EcoGeneratorze na bieżąco piszemy na stronie www.ecogenerator.eu oraz na naszych profilach w social mediach.
Źródło: Zakład Unieszkodliwiania Odpadów Sp. z o.o. w Szczecinie
