Kompleks energetyczny w Turowie składa się z nierozerwalnie związanych ze sobą kopalni węgla brunatnego oraz konwencjonalnej elektrowni. Kopalnia posiada niezbędne pozwolenia środowiskowe i ważną, legalnie wydaną koncesję, na podstawie których prowadzi wydobycie.
Kompleks Turów: dostarcza do 7-8% krajowej produkcji energii elektrycznej, co pokrywa potrzeby około 3,7 mln gospodarstw domowych. Jest jedynym źródłem energii cieplnej dla miasta i gminy Bogatynia.
- Kopalnia: wydobycie węgla brunatnego kształtuje się na poziomie od 7,5-10 mln ton rocznie. Wydobyty węgiel brunatny w ponad 92% jest dostarczany przenośnikami taśmowymi z rejonu wydobycia do Elektrowni Turów.
- Elektrownia: dysponuje mocą 2 000 MW, na którą składa się 7 bloków energetycznych.
Bloki nr 1-6 przeszły kompleksową modernizację w latach 1998-2004, a najnowocześniejszy w Polsce blok nr 7 o mocy 450 MW netto został oddany do użytku 14 maja 2021 r. - Paliwo: paliwem do wszystkich kotłów jest węgiel brunatny, do którego składu dostosowane są wszystkie instalacje.
Kalendarium sporu o Kopalnię w Turowie
30 września 2020
- Ministerstwa Spraw Zagranicznych i Środowiska Czech, aktywnie naciskane wcześniej przez organizacje społeczne Greenpeace i Frank Bold, złożyły skargę do Komisji Europejskiej w związku z wydaniem koncesji przedłużającej działalność Kopalni Węgla Brunatnego Turów.
17 grudnia 2020
- KE wydaje tzw. uzasadnioną opinię, w której przychyliła się do części zarzutów Czech wobec Polski, stwierdzając, że Polska popełniła „pewne naruszenia prawa” UE, które Czechy podnosiły w swojej skardze.
26 lutego 2021
- Republika Czeska wniosła skargę do TSUE przeciwko Polsce w sprawie dalszego funkcjonowania Kopalni Turów.
- Czechy wnoszą jednocześnie o zastosowanie środka tymczasowego – żądają nakazania Rzeczypospolitej Polskiej niezwłocznego wstrzymania działalności wydobywczej w Kopalni Turów do czasu wydania wyroku kończącego postępowanie TSUE w związku z wydłużeniem terminu obowiązywania i rozszerzeniem koncesji na działalność wydobywczą w Kopalni Turów.
21 maja 2021
- TSUE nakazał „zaprzestanie natychmiast i do chwili ogłoszenia wyroku wydobycia węgla brunatnego w Kopalni Turów”. Postanowienie zostało wydane jednoosobowo przez Wiceprezes Trybunału Sprawiedliwości Rosario Silva de Lapuerta, tuż przed jej przejściem na emeryturę.
- Argumenty strony polskiej dotyczące utrzymania miejsc pracy odrzucono, jako przesłanki o charakterze ekonomicznym, które nie powinny być brane pod uwagę przy ocenie zasadności zastosowania środka tymczasowego.
7 czerwca 2021
- Czechy wnoszą do TSUE o zasądzenie od Polski na rzecz budżetu UE okresowej kary pieniężnej w kwocie 5 mln EUR dziennie za niewykonanie decyzji o zamknięciu kopalni Turów.
- 2 dni później Komisja Europejska zdecydowała o dołączaniu jako strona do pozwu Czech przeciwko Polsce w sprawie Kopalni Turów.
20 września 2021
- TSUE nałożył na Polskę okresową karę pieniężną w wysokości 0,5 mln euro dziennie.
- Oddalono też wnioski proceduralne, które dotyczyły rozpoznania wniosków strony polskiej i czeskiej przez wielką Izbę Trybunału.
- Trybunał uznał, że zdecydowana większość argumentów Polski była już uwzględniona przy wydawaniu postanowienia z 21 maja 2021 r., a rozpatrywany wniosek stanowi ich rozwinięcie, w związku z czym nie stanowią one „nowych okoliczności”.
3 lutego 2022
- Premierzy Polski i Czech, Mateusz Morawiecki i Petr Fiala, podpisali porozumienie kończące spór związany z funkcjonowaniem Kopalni Węgla Brunatnego Turów. W umowie Czesi zobowiązali się do wycofania skargi z TSUE.
- Umowa określiła zasady współpracy dotyczącej wdrażania i finansowania na terytorium Czech działań wykrywających, minimalizujących i zapobiegających skutkom (w tym ich monitoring), które wynikają z eksploatacji i późniejszych prac rekultywacyjnych w kopalni Turów.
- Polski rząd zobowiązał się do przekazania stronie czeskiej 35 mln euro rekompensaty, a także dodatkowo – wpłaty 10 mln euro od Fundacji PGE na rzecz Kraju Libereckiego. Pieniądze z rekompensaty mają być przeznaczone m.in. na budowę nowych ujęć wody i wodociągów po czeskiej stronie granicy.
- Elementem umowy jest budowa przez PGE podziemnego ekranu przeciwfiltracyjnego, który zapobiega potencjalnemu odpływowi czeskich wód podziemnych do Polski. PGE wybudowało podziemny ekran przeciwfiltracyjny kosztem 24 mln zł (ekran działa, obecnie trwa okres testowy, który pozwoli ocenić, czy bariera ochronna wód podziemnych jest w pełni funkcjonalna, w szczególności w zakresie zapobiegania odpływowi wód podziemnych z terytorium Republiki Czeskiej).
- Dodatkowo uzgodniono budowę wału ziemnego, który zabezpieczy mieszkańców przygranicznego czeskiego regionu przez hałasem, zanieczyszczeniem powietrza, pyłami i światłem.
24 lutego 2023 r.
- Stowarzyszenie Ekologiczne Eko-Unia, Fundacja „Rozwój Tak-Odkrywki Nie”, Greenpeace i Fundacja Frank Bold zapowiadają zaskarżenie decyzji ministra klimatu przedłużającą do 2044 roku koncesję na wydobycie węgla brunatnego w Turowie. Finalnie zaskarżają do WSA decyzję środowiskową GDOŚ.
31 maja 2023 r.
- Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie na posiedzeniu niejawnym wstrzymał wykonanie decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach związanych z wydobyciem w Kopalni Węgla Brunatnego Turów po 2026 r. – wydanej przez Generalną Dyrekcję Ochrony Środowiska we wrześniu 2022 r.
- Decyzję środowiskową – dotyczącą możliwości przedłużenia wydobycia w kopalni Turów – zaskarżyli aktywiści organizacji pozarządowych m.in. z Niemiec i Czech. W ich opinii decyzja środowiskowa i koncesja dla kopalni Turów została wydana z naruszeniem prawa (obecnie wydobycie odbywa się w oparciu o inną koncesję wydaną do 2026 r., która nie jest przedmiotem tego postępowania).
- Podważana decyzja środowiskowa GDOŚ na kontynuację eksploatacji złoża węgla brunatnego Turów została wydana w postępowaniu administracyjnym przeprowadzonym z udziałem społeczności z Polski, Czech i Niemiec, a także organizacji ekologicznych i przedstawicieli samorządów z Czech i Niemiec.
12 czerwca 2023 r.
- Pełnomocnik PGE złożył zażalenie na postanowienie WSA o wstrzymaniu wykonania decyzji środowiskowej. W zażaleniu Spółka wniosła o wstrzymanie wykonania postanowienia z dnia 31 maja 2023 r.
21 czerwca 2023 r.
- Wojewódzki Sąd Administracyjny w sprawie zażalenia złożonego przez PGE GiEK na decyzję o wstrzymaniu wykonania decyzji środowiskowej dla Kopani w Turowie, odmówił wstrzymania wykonania zaskarżonego postanowienia i przekazał sprawę do rozpoznania do NSA.
Źródło: PGE Polska Grupa Energetyczna SA
