Prosumenci i fotowoltaika niezmiennie dominują w segmencie wytwórców energii w mikroinstalacjach OZE.
Rosnąca świadomość Polaków na temat zmian klimatycznych, a także coraz bardziej aktywne poszukiwanie możliwości zaoszczędzenia na rachunkach za energię elektryczną, przekładają się na wzrost zainteresowania konsumentów produkcją energii z własnych, ekologicznych źródeł. Z przydomowych instalacji produkuje się energię na własny użytek, a nadwyżki wprowadzane są do sieci dystrybucyjnych. Rozwój energetyki w skali mikro, przede wszystkim tej prosumenckiej, nie wyhamował podczas pandemii. Najnowszy przygotowany przez Urząd Regulacji Energetyki Raport zawierający zbiorcze informacje dotyczące energii elektrycznej wytworzonej z odnawialnego źródła energii w mikroinstalacji (w tym przez prosumentów) i wprowadzonej do sieci dystrybucyjnej w 2022 r.[1] pokazuje ponad dwukrotny (w stosunku do 2021 r.) wzrost wolumenu energii elektrycznej wprowadzonej do sieci z mikroinstalacji.
Na koniec 2022 r. do sieci elektroenergetycznych przyłączonych było ponad 1,2 mln mikroinstalacji, których łączna moc zainstalowana wyniosła ponad 9,3 GW, przy czym 99% z nich to instalacje fotowoltaiczne. W całkowitej liczbie mikroinstalacji zdecydowanie dominują te użytkowane przez prosumentów. Jednocześnie instalacje prosumenckie obejmują 96% ogółu mocy zainstalowanej w mikroinstalacjach. W 2022 roku mikroinstalacje wprowadziły do sieci dystrybucyjnych prawie 5,8 TWh energii, tj. o 109% więcej niż w 2021 r.
– Dane prezentowane w naszym najnowszym raporcie jednoznacznie wskazują, że generacja energii w zielonych mikroźródłach od kilku lat przyrasta w ogromnym tempie. Znaczenie tego rodzaju rozproszonych źródeł wytwórczych w naszym kraju będzie coraz większe, szczególnie w kontekście transformacji energetycznej i budowy nowej architektury rynku energii, w której pożądane jest wytwarzanie i zużywanie energii na poziomie lokalnym. Jednak wprowadzenie takiej mocy mikroinstalacji do systemu elektroenergetycznego wymaga pilnego dostosowania infrastruktury sieciowej – zauważa Rafał Gawin, Prezes URE.
Rys. 1. Przyrost liczby mikroinstalacji w latach 2018-2022 w podziale na instalacje prosumenckie i nie-prosumenckie
Rys. 2. Przyrost mocy zainstalowanej w mikoinstalacjach OZE w latach 2018-2022 ogółem (w GW)
W 2019 r. moc zainstalowana mikroinstalacji OZE przekroczyła 1 GW. Od tego czasu, tj. w przeciągu ostatnich czterech lat, moc zainstalowana wzrosła dziewięciokrotnie, do 9,3 GW. W ślad za przyrostem mocy zainstalowanej wzrasta produkcja energii. W 2022 r. wytwórcy energii w mikroinstalacjach wprowadzili do sieci dystrybucyjnych prawie 5,8 TWh energii. To ponad dwukrotnie więcej niż w 2021 r.
Rys. 3. Ilość energii elektrycznej wprowadzonej do sieci dystrybucyjnych przez mikroinstalacje w latach 2018-2022 w podziale na instalacje prosumenckie i nie-prosumenckie (TWh)
***
Mikroinstalacje – to kategoria obejmująca najmniejsze instalacje OZE o mocy do 50 kW. Zgodnie z definicją ustawową to instalacje odnawialnych źródeł energii o łącznej mocy zainstalowanej elektrycznej nie większej niż 50 kW, przyłączone do sieci elektroenergetycznej o napięciu znamionowym niższym niż 110 kV albo o mocy osiągalnej cieplnej w skojarzeniu nie większej niż 150 kW, w której łączna moc zainstalowana elektryczna jest nie większa niż 50 kW[2].
Mikro i małe instalacje OZE korzystają z preferencji związanych z ułatwieniem formalności (m. in. łatwiejsze przyłączenie do sieci, brak konieczności uzyskania koncesji, wystarczy tylko wpis do odpowiedniego rejestru wytwórców w małej instalacji; zwolnienie małych instalacji z kosztów bilansowania handlowego) czy specjalnych mechanizmów wsparcia przy sprzedaży energii (wyznaczony na danym terenie sprzedawca – tzw. sprzedawca zobowiązany – obowiązany jest odkupić od takiego wytwórcy energię).
Dla prosumentów dodatkowo przewidziano korzystne systemy rozliczeń wyprodukowanej energii. Jest to albo tzw. system opustów[3] albo system net – billingu[4].
[1] Raport przygotowywany na podstawie art. 6a ust. 2 pkt 1 ustawy z dnia 20 lutego 2015 r. o odnawialnych źródłach energii (Dz. U. z 2020 r. poz. 261, z późn. zm.).
[2] Art. 2 pkt 19 ustawy OZE.
[3] Dla „starych” instalacji, tj. tych które zostały przyłączone do sieci do końca marca 2022 r. Polega on na korzystnym rozliczaniu energii wprowadzanej do sieci przez prosumenta i pobieranej (kiedy instalacja prosumenta nie produkuje energii lub nie pokrywa jego potrzeb energetycznych w całości). Prosument posiadający instalację o mocy do 10 kWp za 1 kWh oddaną do sieci może z niej odebrać 0,8 kWh.
[4] Dotyczy prosumentów, którzy przyłączyli mikroinstalacje do sieci po 1 kwietnia 2022 r. lub samodzielnie zdecydowali o przejściu do nowego modelu rozliczeń. Zakłada on wynagradzanie za nadwyżki energii wprowadzanej do sieci po średniej rynkowej cenie energii z wcześniejszego miesiąca (wg indeksu RCEm). Wynagrodzenie za energię oddaną do sieci jest przekazywane na indywidualny depozyt prosumencki, z którego pomniejszane mają być rachunki za energię kupowaną z sieci.
Źródło: Urząd Regulacji Energetyki
