Konieczność wprowadzenia zmian na liście punktów właściwych systemu przesyłowego związana jest z konfliktem zbrojnym w Ukrainie oraz nałożeniem sankcji na Białoruś i Federację Rosyjską.
Celem jest usunięcie punktów Wysokoje i Tietierowka z listy punktów właściwych Krajowego Systemu Przesyłowego oraz punktu Kondratki z listy punktów właściwych Systemu Gazociągów Tranzytowych (SGT).
Zwiększenie możliwości dostaw gazu do Polski z nowych kierunków, poprzez wybudowanie połączeń międzysystemowych z Danią, Słowacją oraz Litwą, jak również rozbudowa Terminalu LNG w Świnoujściu, zapewniły techniczne możliwości zabezpieczenia dostaw gazu do Polski, bez konieczności kontynuowania dostaw z kierunku wschodniego (z Białorusi).
Co więcej, wyniki aukcji rocznych w horyzoncie wieloletnim we wskazanych do usunięcia punktach wskazują, że nie ma zainteresowania rynku dostawami gazu z tego kierunku.
Za brakiem wykorzystania tych punktów do przesyłu gazu ziemnego z Federacji Rosyjskiej w perspektywie długoterminowej przemawiają także plany uniezależnienia Unii Europejskiej od rosyjskich paliw kopalnych ogłoszone przez Komisję Europejską w planie REPowerEU, który został zaprezentowany 18 maja 2022 r. Zakłada on bowiem podjęcie szeregu działań, które do 2030 r. mają istotnie ograniczyć zależność państw członkowskich UE od gazu ziemnego pochodzącego z Federacji Rosyjskiej.
Do 13 marca 2023 r. regulator czeka na uwagi do zaktualizowanej przez GAZ-SYSTEM listy punktów właściwych Krajowego Systemu Przesyłowego oraz Polskiego Odcinka Systemu Gazociągów Tranzytowych Jamał-Europa Zachodnia.
Zgodnie z rozporządzeniem Parlamentu Europejskiego[1], każdy operator systemu przesyłowego podaje do wiadomości publicznej – w odniesieniu do świadczonych przez siebie usług – informacje liczbowe o technicznej, zakontraktowanej i dostępnej zdolności dla wszystkich właściwych punktów, w tym dla punktów wejścia i wyjścia, w sposób regularny i z zachowaniem ciągłości, w przyjaznej dla użytkownika i znormalizowanej formie.
Odpowiednie punkty systemu przesyłowego[2], których dotyczą informacje, i które mają być objęte wymogiem podania do wiadomości publicznej, zatwierdzane są przez właściwe krajowe organy po konsultacji z użytkownikami sieci. Dlatego też Prezes URE zwraca się do zainteresowanych użytkowników systemu z prośbą o zapoznanie się z załączonymi dokumentami zawierającymi zaktualizowaną listę punktów oraz zgłaszanie uwag i propozycji pisemnie na adres:
***
Czym są punkty właściwe? Ich definicja znajduje się w pkt 3.2. załącznika I do rozporządzenia 715/2009. Właściwe punkty systemu przesyłowego obejmują co najmniej:
- wszystkie punkty wejścia i wyjścia sieci przesyłowej obsługiwanej przez operatora systemu przesyłowego, z wyjątkiem punktów wyjścia przyłączonych do pojedynczego odbiorcy końcowego i z wyjątkiem punktów wejścia przyłączonych bezpośrednio do zlokalizowanego w UE obiektu produkcyjnego pojedynczego producenta;
- wszystkie punkty wejścia i wyjścia łączące obszary bilansowania operatorów systemów przesyłowych;
- wszystkie punkty łączące sieć operatora systemu przesyłowego z terminalem LNG, węzłami sieci gazowych, w których wykonywane są transakcje handlowe, obiektami magazynowymi i obiektami produkcyjnymi, o ile te obiekty produkcyjne nie są objęte wyłączeniem zgodnie z lit. a);
- wszystkie punkty łączące sieć danego operatora systemu przesyłowego z infrastrukturą niezbędną do świadczenia usług pomocniczych określonych w art.2 ust. 14 dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2009/73/WE z dnia 13 lipca 2009 r. dotyczącej wspólnych zasad rynku wewnętrznego gazu ziemnego i uchylającej dyrektywę 2003/55/WE (Dz. U. L 176 z 15 lipca 2009 r.).
Informacje, które podlegają obowiązkowi publikacji (pkt 3.3. załącznika I do rozporządzenia 715/2009) oraz zasady ich publikacji
W odniesieniu do wszystkich właściwych punktów operatorzy systemów przesyłowych publikują informacje określone w lit. a)–g), dotyczące świadczonych przez siebie usług i usług pomocniczych (w szczególności informacje na temat mieszania, balastowania i konwersji). Informacje takie publikuje się w postaci danych liczbowych dla okresów dziennych lub godzinnych – równych najmniejszemu okresowi referencyjnemu w odniesieniu do rezerwowania zdolności i (re)nominacji oraz najmniejszemu okresowi rozliczeniowemu, za który naliczane są opłaty za niezbilansowanie. Jeżeli najmniejszy okres referencyjny jest inny niż okres dzienny, informacje wymienione w lit. a)–g) udostępnia się również w odniesieniu do okresu dziennego. Informacje te oraz ich aktualizacje publikuje się zaraz po otrzymaniu ich przez operatora systemu („w czasie zbliżonym do rzeczywistego”):
- a) zdolność techniczna w obu kierunkach;
- b) całkowita zakontraktowana zdolność ciągła i przerywana w obu kierunkach;
- c) nominacje i renominacje w obu kierunkach;
- d) dostępna zdolność ciągła i przerywana w obu kierunkach;
- e) faktyczna ilość przesyłanego gazu;
- f) planowane i faktyczne przerwy w zdolności przerywanej;
- g) planowane i nieplanowane przerwy w usługach ciągłych oraz informacje na temat przywracania usług ciągłych (dotyczące m.in. konserwacji i remontów systemu oraz spodziewanego czasu trwania przerwy spowodowanej konserwacją lub remontem). Informacje o planowanych przerwach publikuje się co najmniej z 42-dniowym wyprzedzeniem;
- h) przypadki nieuwzględnienia prawnie wiążących wniosków o produkty z zakresu zdolności ciągłej o czasie trwania wynoszącym co najmniej jeden miesiąc, w tym liczba nieuwzględnionych wniosków i wnioskowane ilości; oraz
- i) w przypadku aukcji: gdzie i kiedy produkty z zakresu zdolności ciągłej o czasie trwania wynoszącym co najmniej jeden miesiąc zostały rozliczone po cenach wyższych niż cena wywoławcza;
- j) gdzie i kiedy żadne produkty z zakresu zdolności ciągłej o czasie trwania wynoszącym co najmniej jeden miesiąc nie zostały zaoferowane w ramach zwykłego procesu alokacji;
- k) całkowita zdolność udostępniona poprzez procedury zarządzania ograniczeniami opisane w pkt 2.2.2, 2.2.3, 2.2.4 i 2.2.5 załącznika I do rozporządzenia 715/2009 z podziałem na poszczególne procedury zarządzania ograniczeniami.
Dla wszystkich właściwych punktów informacje wymienione w lit. a), b) i d) publikuje się w odniesieniu do okresu obejmującego przynajmniej następne 24 miesiące.
Dla wszystkich właściwych punktów operatorzy systemów przesyłowych publikują informacje historyczne dotyczące wymogów wymienionych w lit. a)–g) za ostatnie pięć lat z zachowaniem ciągłości.
Operatorzy systemów przesyłowych codziennie publikują dla wszystkich właściwych punktów wartości pomiarów wartości opałowej górnej lub liczby Wobbego. Wstępne dane publikuje się najpóźniej trzy dni po danym dniu gazowym. Dane ostateczne publikuje się przed upływem trzech miesięcy od zakończenia danego miesiąca.
Operatorzy systemów przesyłowych co roku publikują dla wszystkich właściwych punktów dane dotyczące dostępnej zdolności oraz zdolności zarezerwowanej i technicznej dla okresu, w którym zdolność jest zakontraktowana, plus jeden rok, oraz co najmniej na następne 10 lat. Informacje te aktualizuje się przynajmniej co miesiąc lub częściej, w miarę otrzymywania nowych informacji. W publikowanych informacjach wskazuje się okres, dla którego zdolność jest oferowana na rynku.
[1] Art. 18 ust. 3 rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) Nr 715/2009 z dnia 13 lipca 2009 r. w sprawie warunków dostępu do sieci przesyłowych gazu ziemnego i uchylającego rozporządzenia (WE) nr 1775/2005 (rozporządzenie 715/2009).
[2] Stosownie do art. 18 ust. 4 rozporządzenia 715/2009.
Źródło: Urząd Regulacji Energetyki
