Kryzys energetyczny uwidocznił niedoskonałości unijnego rynku energii elektrycznej. Obecne przepisy zostały stworzone prawie 30 lat temu w celu wspierania dużych, konwencjonalnych źródeł wytwarzania, ale obecnie należy je dostosować do nowych wyzwań.
Polska zawsze była, delikatnie mówiąc, ostrożna w kwestii transformacji energetycznej. Jako argument przeciw podawała, że zmiana będzie zbyt kosztowna i nie wspiera bezpieczeństwa energetycznego opartego na krajowym węglu.
Były to głównie deklaracje polityczne, ale rozpaczliwe próby utrzymania status quo przyniosły efekt odwrotny do zamierzonego. Bezpieczeństwo dostaw pogarsza się, a ceny energii pozostają wysokie, mimo że sytuacja na rynku gazu powoli się normalizuje.
Mimo to w ubiegłym roku Polska, która zaczęła planować odejście od węgla, zatrzymała się w pół drogi. Ale fakty w 2023 r. są takie, że produkcja z węgla kamiennego spadła rok do roku o 5 TWh, a wydobycie tego surowca spadło. Obecnie Polska musi odejść nie tylko od węgla, ale także ograniczyć rolę gazu w planowaniu transformacji energetycznej.
Zmiana myślenia o odnawialnych źródłach energii i roli, jaką mają do odegrania w miksie energetycznym w kontekście bezpieczeństwa energetycznego, jest niezbędna i to jest praca domowa do odrobienia. Jednak nie można powiedzieć, że nic się w tej kwestii nie dzieje.
Energia słoneczna w ciągu kilku lat gwałtownie wzrosła z 300 MW do ponad 12 GW. Wzrost sprzedaży pomp ciepła jest najwyższy na świecie i w 2022 r. osiągnie prawie 200 tys. sztuk.
Natomiast rozwój lądowej i morskiej energetyki wiatrowej jest powolny i nieadekwatny do potrzeb. W kontekście toczącej się dyskusji na temat rynku energii elektrycznej, kluczowymi czynnikami w naszej ocenie są:
- właściwe sygnały cenowe dla transformacji,
- bezpieczne moce wytwórcze, które zrównoważą system, oraz,
- objęcie kontrolą nadmiernych zysków spółek energetycznych.
Kliknij, aby przeczytać całość artykułu (w języku angielskim).
Autorki:
dr Joanna Maćkowiak-Pandera
dr Aleksandra Gawlikowska-Fyk
Źródło: Fortum Energii
