Wprowadzony w 2017 r. do polskiego systemu elektroenergetycznego rynek mocy ma gwarantować bezpieczeństwo dostaw energii zapewniając dostępność mocy na poziomie pozwalającym na pokrycie zapotrzebowania oraz utrzymanie odpowiedniego poziomu rezerw.
Ustawa o rynku mocy[1] wprowadziła w Polsce mechanizm, który zaczął działać z początkiem 2021 roku i który ma zapobiegać nieplanowanym przerwom w dostawach prądu do odbiorców. Polega on na tym, że dostawcy mocy zobowiązują się pozostawać w gotowości do dostarczenia określonej mocy elektrycznej do systemu elektroenergetycznego i udostępnić określoną moc elektryczną bądź obniżyć jej pobór w okresach zagrożenia, na wezwanie operatora systemu przesyłowego – czyli Polskich Sieci Elektroenergetycznych (PSE). Jest to tzw. obowiązek mocowy. Dostawcę mocy wybiera się w wyniku aukcji, których przedmiotem nie są dostawy energii, a obowiązek mocowy.
Obowiązek mocowy realizuje się za wynagrodzeniem proporcjonalnym do zakontraktowanej mocy (wypłaca go państwowa spółka: Zarządca Rozliczeń), a pochodzi on z płaconej przez wszystkich odbiorców prądu tzw. opłaty mocowej. Ustawodawca wprowadził także system kar, który ma gwarantować wysoką dyspozycyjność jednostek rynku mocy objętych umową mocową.
Prezes Urzędu Regulacji Energetyki wyliczył[2], że jednostkowa stawka kary za niewykonanie obowiązku mocowego na rok 2023 wyniesie 4 799,99zł zł/MWh.
***
- Nowelizacja ustawy o rynku mocy przeniosła obowiązek wyliczania jednostkowej stawki kary z operatora systemu przesyłowego (PSE, które organizują aukcje rynku mocy) na Prezesa URE.
- Do obliczenia jednostkowej stawki kary wykorzystane zostały dane opublikowane przez Główny Urząd Statystyczny za 2021 r., tj. wartość produktu krajowego brutto w Polsce określoną w cenach bieżących oraz ilość zużywanej energii elektrycznej, o których mowa w rozporządzeniu w sprawie wykonania obowiązku mocowego[3].
- Koszt rynku mocy w 2021 r. wyniósł 5,5 mld zł. Wysokość obowiązków mocowych zakontraktowanych w aukcjach na 2022 i na 2023 r. wynosi po ok. 5,3 mld zł.
- 30 września 2022 r. Prezes URE przedstawił stawki opłaty mocowej, jakie będą ponosili odbiorcy za utrzymanie bezpieczeństwa energetycznego kraju w 2023 r.
- Dostawcami mocy mogą być:
- jednostki redukcji zapotrzebowania – podmioty lub grupy podmiotów zdolne do ograniczenia poboru energii z sieci poprzez wykorzystanie sterowanego odbioru lub swoich jednostek wytwórczych – np. zakład przemysłowy, który w okresie zagrożenia ograniczy zapotrzebowanie na moc z systemu, uruchamiając agregaty prądotwórcze,
- jednostki wytwórcze – podmioty uprawnione do dostarczania energii elektrycznej do sieci – np. elektrownie lub elektrociepłownie,
- magazyny energii.
Więcej informacji o rynku mocy na stronie regulatora oraz Polskich Sieci Elektroenergetycznych.
[1] Ustawa z dnia 8 grudnia 2017 r. o rynku mocy (Dz.U.2021.1854 t.j. z dnia 2021.10.13).
[2] Na podstawie art. 59 ust. 2a ustawy z dnia 8 grudnia 2017 r. o rynku mocy (tj. Dz. U. z 2021 r. poz. 1854) oraz zgodnie z § 16 ust. 1 i 2 Rozporządzenia Ministra Energii z dnia 18 lipca 2018 r. w sprawie wykonania obowiązku mocowego, jego rozliczania i demonstrowania oraz zawierania transakcji na rynku wtórnym (Dz. U. z 2018 r. poz. 1455).
[3] Rozporządzenia Ministra Energii z dnia 18 lipca 2018 r.
Źródło: Urząd Regulacji Energetyki