Decyzja dotyczy granic polskiego obszaru rynkowego znajdujących się w regionie Core (tj. granic Polska – Niemcy -, Polska – Czechy -, Polska – Słowacja).
Decyzja Prezesa URE uzasadniona jest potrzebą zapewnienia bezpieczeństwa pracy krajowego systemu przesyłowego. Celem jest ograniczenie ryzyka wystąpienia sytuacji, w której operator może być zmuszony do udostępniania zdolności przesyłowych niewykonalnych ze względu na uwarunkowania systemu, a co za tym idzie przyjęcia do realizacji takich grafików wymiany transgranicznej, które zagrażają bezpieczeństwu pracy krajowego oraz europejskiego systemu elektroenergetycznego.
Rys. Granice regionu Core (niebieskie połączenia) wraz z połączeniami objętymi derogacją (kolor czerwony).
Polskie Sieci Elektroenergetyczne (PSE) we wniosku złożonym do Prezesa URE wskazywały, że przyznanie odstępstwa konieczne jest do utrzymania bezpieczeństwa operacyjnego ze względu na[1]:
- brak możliwości ograniczenia przepływów kołowych z sąsiednich systemów do poziomu, który zapewni możliwość korzystania z właściwych zdolności przesyłowych krajowym i europejskim uczestnikom rynku;
- niepewność związaną z wielkością przepływów tranzytowych przez krajowy system elektroenergetyczny, która dodatkowo utrudnia spełnienie celów dotyczących udostępnianych zdolności.
Odstępstwo określone w decyzji Prezesa URE będzie obowiązywać od 1 stycznia 2022 r. Decyzje dotyczące odstępstw – zgodnie z przepisami rozporządzenia w sprawie rynku wewnętrznego energii – co do zasady wydawane są przez organy regulacyjne na rok[2].
***
- Zgodnie z rozporządzeniem w sprawie rynku wewnętrznego energii od 1 stycznia 2020 r. wprowadzony został wymóg udostępniania nie mniej niż 70% technicznej przepustowości połączeń dla realizacji wymiany transgranicznej. Kraje, które nie są w stanie wypełnić tego obowiązku, mają prawo do jego czasowego odroczenia lub przygotowania Planu działania. PSE skorzystały z przysługującego im prawa i skierowały do URE wniosek o przyznanie odstępstwa od obowiązku udostępniania minimalnych poziomów zdolności dostępnych do obrotu międzystrefowego.
- Podobny wniosek PSE złożyły w 2020 r. Wtedy Regulator również przychylił się do wniosku operatora.
- W przypadku, gdy nie jest możliwe udostępnienie przez operatora 70% zdolności, państwo członkowskie, po spełnieniu przesłanek, przygotowuje Plan działania.
- Kraje wdrażające Plan działania są zobowiązane, by do 31 grudnia 2025 r. osiągnąć wymagane wartości udostępnianych zdolności przesyłowych i do tego czasu muszą corocznie zwiększać dostępne zdolności zgodnie z trajektorią liniową.
- Polska, na podstawie Planu działania[3] uzyskała prawo do stopniowego osiągania celu 70% udostępnianych zdolności przesyłowych. Cel ten (tzw. „cel 70%”) jest osiągany według trajektorii liniowej, która corocznie wzrasta do docelowych min. 70% w 2026 r.
- Odstępstwo przyznane przez Prezesa URE ma zastosowanie do minimalnych zdolności określonych w Planie działania.
[1] Przyczyny uzasadniające przyznanie odstępstwa są zgodne z art. 16 ust. 9 rozporządzenia 2019/943 w sprawie rynku wewnętrznego energii elektrycznej.
[2] W szczególnych przypadkach mogą być wydane na dwa lata.
[3] Dokument opracowany przez ministra właściwego ds. energii (gdy przygotowywano Plan był to Minister Aktywów Państwowych) we współpracy z Prezesem URE. Plan został przyjęty 17 grudnia 2019 r. przez Komitet do Spraw Europejskich i obowiązuje do końca 2025 r.
Źródło: Urząd Regulacji Energetyki
