W ostatnich dniach sierpnia odbył się II Kongres Kogeneracji – najważniejsze wydarzenie w branży ciepłowniczej w naszym kraju. Jego druga edycja zbiegła się w tym roku z 30. rocznicą powstania Polskiego Towarzystwa Elektrociepłowni Zawodowych, i uhonorowaniem osób, które w szczególny sposób przyczyniły się do rozwoju kogeneracji w Polsce. Po raz drugi przyznano także wyróżnienie tytułem „Przyjaciela Kogeneracji”.
Między 30 sierpnia a 1 września Kazimierz Dolny, już po raz drugi, gościł ekspertów, przedstawicieli branży energetycznej i ciepłowniczej, samorządowców, polityków i naukowców. Pierwszego dnia odbyły się obchody 30. rocznicy powstania Polskiego Towarzystwa Elektrociepłowni Zawodowych. Z kolei drugi dzień był poświęcony merytorycznym dyskusjom nt. przyszłości oraz wyzwań stojących przed branżą.
30 lat minęło
Uroczyste obchody 30-lecia otworzył prezes Polskiego Towarzystwa Elektrociepłowni Zawodowych i prezes PGE Polskiej Grupy Energetycznej, Pan Wojciech Dąbrowski. Podkreślił znaczenie organizacji w procesie transformacji sektora elektroenergetycznego i branży ciepłowniczej. Zwrócił również uwagę na istotną rolę Towarzystwa w działaniach na rzecz tworzenia przyjaznego otoczenia prawnego dla ciepłownictwa i energetyki oraz kształtowania przestrzeni dialogu i współpracy pomiędzy przedstawicielami świata nauki, biznesu i administracji rządowej.
– Polskie Towarzystwo Elektrociepłowni Zawodowych od 1991 r. odgrywa bardzo ważną rolę w tworzeniu nowoczesnego systemu elektroenergetycznego w Polsce, a także w zakresie kształtowania ram funkcjonowania rynku ciepła. Stanowimy wsparcie merytoryczne i eksperckie dla decydentów, świata nauki i biznesu w procesie transformacji gospodarczej naszego kraju, tworząc platformę do wymiany doświadczeń i poglądów w zakresie kluczowych dla sektora obszarów. Działalność Towarzystwa, w tym podejmowane inicjatywy i realizowane projekty, to dowód na to jak ważną rolę odgrywa nasza organizacja w kształtowaniu przyjaznego otoczenia regulacyjnego, tworzenia sprawiedliwych zasad funkcjonowania rynków energii elektrycznej i ciepła.
W uroczystej kolacji podsumowującej 30 lat funkcjonowania PTEZ wzięli udział m.in: minister Jacek Ozdoba – sekretarz stanu w Ministerstwie Klimatu i Środowiska, minister Artur Soboń – sekretarz stanu w Ministerstwie Aktywów Państwowych oraz Rafał Gawin – prezes Urzędu Regulacji Energetyki. W spotkaniu uczestniczyli również przedstawiciele zarządu Towarzystwa, członkowie organizacji branżowych oraz menadżerowie czołowych przedsiębiorstw branżowych.
– Obecnie, za sprawą ogłoszenia przez Komisję Europejską pakietu „Fit for 55″, wyzwania stojące przed sektorem zostały podniesione do bezprecedensowego poziomu. Wierzę jednakże, że dotychczasowe doświadczenia, potencjał i kompetencje, jakimi dysponuje Polskie Towarzystwo Elektrociepłowni Zawodowych, pozwolą wypracować rozwiązania pozwalające w jak najlepszy sposób wykorzystać szanse, jakie niesie transformacja energetyki, a wraz z nią systemów ciepłowniczych – podkreślił Sekretarz Stanu w Ministerstwie Klimatu i Środowiska, Pan Jacek Ozdoba.
– Transformacja energetyczna w Polsce stoi przed ogromnym wyzwaniem – to zmiany nie tylko na płaszczyźnie technologicznej, ale również w obszarze ekonomiki produkcji. W procesie transformacji dużą rolę odgrywa bliska współpraca sektora ciepłownictwa systemowego, administracji rządowej i przedsiębiorstw technologicznych. To od skuteczności dialogu tych środowisk zależeć będzie tempo zmian i ich ostateczny efekt – zaznaczył Sekretarz Stanu w Ministerstwie Aktywów Państwowych, Pan Artur Soboń.
Pan Rafał Gawin, Prezes Urzędu Regulacji Energetyki podkreślił znaczenie kogeneracji w kontekście ochrony środowiska i jej rolę w transformacji energetycznej kraju. W ocenie regulatora trzy dekady działalności Towarzystwa, w tym promowanie produkcji energii i ciepła w skojarzeniu, wpisują się w wypełnianie strategicznych celów naszego kraju w obszarze polityki klimatyczno-energetycznej.
W trakcie wydarzenia uhonorowano 17 zasłużonych przedstawicieli PTEZ, doceniając ich pracę na rzecz promocji i rozwoju kogeneracji w Polsce, jak również za działalność w ramach Towarzystwa Wśród wyróżnionych znaleźli się: Marian Augustyn, Marian Babiuch, Stanisław Błach, Sławomir Burmann, Wojciech Dąbrowski, Jacek Dreżewski, Waldemar Dunajewski, Piotr Górnik, Włodzimierz Kędziora, Arkadiusz Kosiel, Elżbieta Kowalewska, Eugeniusz Kuglarz, Małgorzata Mika-Bryska, Ewa Pulkowska, Janusz Ryk, Marian Strumiłło i Arkadiusz Szymański.
Nieodłącznym elementem Kongresu Kogeneracji organizowanego przez PTEZ jest przyznanie statuetki “Przyjaciela Kogeneracji”. Wyróżnienie honoruje wybitne osoby zaangażowane w działania na rzecz rozwoju kogeneracji w Polsce. W tym roku statuetka trafiła w ręce prof. dr hab. inż. Waldemara Kamrata z Katedry Elektroenergetyki, Wydziału Elektrotechniki i Automatyki Politechniki Gdańskiej, który od lat podejmuje wysiłki, aby kogeneracja i efektywna produkcja energii elektrycznej i ciepła mogły się rozwijać w Polsce. Gratulujemy!
Wyzwania, przyszłość i technologie
Podczas drugiego dnia Kongresu, inaugurując rozpoczęcie części merytorycznej wydarzenia, słowo wstępne wygłosił prezes PTEZ, Pan Wojciech Dąbrowski:
– Bardzo cieszy mnie przyjęcie zaproszenia do udziału w Kongresie przedstawicieli rządu, ponieważ to oni na co dzień podejmują starania w zakresie stworzenia i utrzymania odpowiedniego otoczenia regulacyjnego, a także zapewnienia właściwego funkcjonowania i rozwoju w poszczególnych obszarach działalności sektora elektrociepłowniczego. W najbliższym czasie czeka nas dużo pracy w ramach procesów związanych z procedowaniem na forum Unii Europejskiej pakietu legislacyjnego „Fit for 55” – wierzę, że wnioski z tegorocznego Kongresu będą przydatne przy formułowaniu postulatów strony polskiej w tym procesie.
Drugi dzień kongresu jest zawsze wypełniony merytoryczną dyskusją. W tym roku Polskie Towarzystwo Elektrociepłowni Zawodowych zaplanowało cztery panele eksperckie:
- Nowy model funkcjonowania Rynku Ciepła
- Europejski Zielony Ład – kogeneracja w 2050r.
- Rola kogeneracji w procesie rozwoju gmin
- Nowoczesne technologie dla kogeneracji
W pierwszym z nich wziął udział, między innymi, minister Artur Soboń, sekretarz stanu w Ministerstwie Aktywów Państwowych, który podkreślił wpływ procesu transformacji energetycznej na rozwój polskiej gospodarki, zwracając uwagę na znaczenie bliskiej współpracy przedstawicieli przedsiębiorstw branżowych, administracji rządowej i samorządowej w osiągnięciu przez Polskę i państwa członkowskie Unii Europejskiej neutralności klimatycznej. Z ministerialnych wyliczeń wynika, że do 2030 r., aby sprostać wyzwaniom polityki klimatycznej do tego czasu należy zainwestować około 100 mld zł. Według Piotra Sprzączka, dyrektora Departamentu Ciepłownictwa w Ministerstwie Klimatu i Środowiska przed ciepłownictwem w Polsce długa droga, bo jeszcze około 70% produkcji oparta jest na węglu. Co więcej proces zazieleniania ciepłownictwa jest o wiele łatwiejszy w wymiarze indywidualnym niż systemowym. Do tego dochodzi jeszcze kwestia rozproszenia regulacji po wielu różnych aktach prawnych. W panelu brał również udział Sławomir Burmann, Doradca Prezesa Zarządu Veolia Energia Polska; Wojciech Dąbrowski, Prezes Zarządu, PGE Polska Grupa Energetyczna; Piotr Górnik, Prezes Zarządu Fortum Power and Heat Polska; Jarosław Maślany, Członek Zarządu Wiceprezes ds. Operacyjnych PGNiG TERMIKA.
W kolejnym panelu zastanawiano się nad rolą kogeneracji w Europejskim Zielonym Ładzie, zasadą „energy efficiency first”, wymogami dyrektywy RED II i projektami RED III i EED z pakietu „Fit for 55” oraz kwestiom gospodarki o obiegu zamkniętym i wykorzystaniem biopaliw i paliw alternatywnych w kogeneracji. W tej dyskusji brali udział między innymi: Piotr Górnik, Prezes Zarządu Fortum Power and Heat Polska; Zbigniew Kozłowski, Partner, DWF Poland; Małgorzata Mika-Bryska, Doradca ds. Regulacji i Relacji Publicznych, Veolia Energia Polska; Bogusław Regulski, Wiceprezes Zarządu, Izba Gospodarcza Ciepłownictwo Polskie oraz Maciej Riemer, Dyrektor Departamentu Ekologii i Klimatu, Urząd Miasta Łodzi.
Uczestnicy panelu zwrócili uwagę na znaczenie planowania i dedykowania środków na rozwój przedsiębiorstw i transformację sektora w kierunku zeroemisyjności. Zwrócono uwagę na tworzenie nowych źródeł OZE w kontekście wytwarzania energii elektrycznej, ciepła i chłodu i wykorzystania ich na rynku lokalnym. Kluczowym wyzwaniem dla branży jest rozwój tkanki mieszkaniowej największych miast i prawdopodobne kurczenie się systemów ciepłowniczych. Sporo miejsca poświęcono wysiłkom władz samorządowych, oraz zachęt kierowanych do mieszkańców, których celem jest zwiększanie dostępu do ciepła systemowego. Ważną rolę w transformacji systemów ciepłowniczych odgrywać będą środki unijne z kolejnej perspektywy budżetowej. Uczestnicy debaty wskazywali na fakt, że do momentu uruchomienia programów brak jest dokładnych informacji na temat lokowania środków na konkretne cele i zadania. Odniesiono się do kwestii dalszego rozwoju technologii RDF w produkcji energii elektrycznej i ciepła i jej roli w osiągnięciu neutralności klimatycznej.
Po przerwie II Kongres Kogeneracji wznowił obrady. Tym razem tematem przewodnim była rola kogeneracji w procesie rozwoju gmin i szerzej samorządów. Paneliści rozmawiali między innymi na temat tego, jakie jest miejsce samorządów w rozwoju polskiego ciepłownictwa, jak się ma system wsparcia do oczekiwań samorządu terytorialnego, czy kogeneracja może wesprzeć samorządy w walce ze smogiem oraz na temat inwestycji w ciepłownictwo: kierunkach, barierach i źródłach finansowania. W panelu dyskusyjnym wzięli udział Janusz Dobrosielski, Prezes Zarządu PGNiG TERMIKA Energetyka Rozproszona; Krzysztof Gigol, Prezes Zarządu PGNiG TERMIKA Energetyka Przemyśl; Jarosław Głowacki, Wiceprezes Zarządu PGNiG TERMIKA; Przemysław Kołodziejak, Prezes Zarządu PGE Energia Ciepła; Artur Michalski (zdalnie), Zastępca Prezesa Zarządu, Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej oraz Radosław Tabak, Naczelnik Wydziału Kogeneracji i Ciepłownictwa w Departamencie Ciepłownictwa Ministerstwa Klimatu i Środowiska.
Uczestnicy debaty podjęli tematy realizowanych obecnie projektów inwestycyjnych i ich znaczenia dla branży ciepłowniczej. Podkreślono fakt, że trwająca obecnie transformacja energetyczna musi być przede wszystkim “sprawiedliwa”. Wskazano na szereg problemów, na jakie napotykają władze samorządowe małych miejscowości. Ze względu na specyfikę działania mają ograniczony dostęp do środków na konieczne inwestycje. Omówiono funkcjonujące dotychczas programy, m.in. wspierane ze środków NFOŚiGW. Duże nadzieje eksperci pokładają w środkach z tzw. Funduszu Modernizacyjnego i Krajowego Planu Odbudowy oraz Fundusz Sprawiedliwej Transformacji. Uczestnicy panelu podkreślili ważną rolę przyjętego przez rząd dokumentu strategicznego Polityki Energetycznej Polski do 2040 r. Zwrócono uwagę na powołanie w ramach Ministerstwa Klimatu i Środowiska dedykowanego Departamentu Ciepłownictwa. To dowód zainteresowania decydentów tematem ciepłownictwa, również w kontekście przygotowania dokumentu projektu Strategii dla ciepłownictwa do 2030 roku, z perspektywą do 2040.
Ostatni panel, podczas II Kongresu Kogeneracji, był poświęcony nowoczesnym technologiom kogeneracyjnym. Po dyskusjach związanych z otoczeniem regulacyjnym oraz perspektywie Europejskiego Zielonego Ładu i podkreśleniu roli kogeneracji w rozwoju samorządów przyszedł czas na zaprezentowanie najnowszych rozwiązań kogeneracyjnych dostępnych na rynku. Ten panel, gościł między innymi przedstawicieli dostawców technologii: Jana Andersona z firmy Wartsila; Jakuba Misztala z Mitsubishi Power Europe; Krzysztofa Figata, Prezesa Zarządu Polimex Mostostal; Jarosława Owsickiego z PGE Energia Ciepła; Jana Pica z Veolia Energia Poznań oraz Mariusza Słomę z firmy Valmet. Rozmawiano m.in. na temat wpływu nowoczesnych technologii kogeneracyjnych na realizację celów polityki klimatycznej i innowacjach, które mają szansę zrewolucjonizować rynek ciepłowniczy w najbliższych latach.
W trakcie dyskusji panelowej podkreślono, że motorem zmian i poszukiwania nowoczesnych rozwiązań w kogeneracji jest m.in. polityka UE w zakresie troski o klimat. Wyzwaniem dla branży ciepłowniczej pozostaje, w kontekście realizacji projektów inwestycyjnych w oparciu o innowacyjne technologie, sytuacja na rynku, i rosnące koszty w sektorze budowlanym czy produkcji stali. Przekłada się to na wzrost ryzyk i spadek przewidywalności całego procesu inwestycyjnego. Dążeniem firm zajmujących się poszukiwaniem nowoczesnych rozwiązań dla ciepłownictwa jest stałe podnoszenie konkurencyjności procesów wytwarzania i podnoszenie efektywności energetycznej. Istotną rolę odgrywać będzie uelastycznianie energetyki i ciepłownictwa – m.in. poprzez zastosowanie wielkoskalowych pomp ciepła w produkcji energii i ciepła. Podkreślono, że wdrożenie nowoczesnych technologii nie będzie możliwe bez finansowania tego rodzaju implementacji. Obecnie wiele uwagi branża i producenci technologii dla ciepłownictwa poświęcają poszukiwaniu rozwiązań, które przyspieszą proces dekarbonizacji. Pozwoli to na zmniejszenie emisyjności i tym samym wzrost konkurencyjności i rentowności produkcji. Eksperci podnosili kwestię magazynowania ciepła, energii elektrycznej i powiązania tych narzędzi z produkcją opartą o OZE. Zwrócono uwagę na utraty energii i konieczność dialogu z klientami i odbiorcami, w kwestii takiego projektowania systemów dystrybucji i współpracy z klientami, aby optymalizować i poprawiać efektywność wykorzystania.
Na zakończenie II Kongresu Kogeneracji Polskie Towarzystwo Elektrociepłowni Zawodowych przyjęło stanowisko pt. „Ewolucja, nie rewolucja” w sprawie pakietu „Fit for 55”, które przedstawił Wojciech Dąbrowski, prezes PTEZ.
W stanowisku podkreślono, że zaniepokojenie związane z zaproponowanym przez Komisję Europejską pakietem legislacyjnym dostosowującym wybrane obszary regulacji do nowego celu redukcji emisji gazów cieplarnianych („Fit for 55”). Uczestnicy Kongresu zwrócili uwagę, że instytucje Unii Europejskiej, w ramach rozwiązań legislacyjnych proponowanych w pakiecie „Fit for 55”, powinny uwzględnić specyfikę polskiego sektora ciepłownictwa systemowego. Zaznaczono, że transformację powinno się rozpatrywać w sposób ewolucyjny, nie rewolucyjny. Aby zaimplementować zaproponowane kierunki zmian niezbędne byłyby znaczne nakłady finansowe, co skutkowałoby w dużej mierze przeniesieniem kosztów na odbiorców końcowych. Polskie Towarzystwo Elektrociepłowni Zawodowych wyraziło chęć aktywnego uczestnictwa w debacie nad racjonalną transformację sektora ciepłownictwa systemowego, w kontekście dostosowania do specyfiki lokalnych uwarunkowań.
W tym roku, w Kongresie Kogeneracji wzięło udział ponad 150 gości, praktyków i ekspertów, przedstawicieli samorządów i władz centralnych oraz środowiska akademickiego. Mamy nadzieję, że w przyszłym roku spotkamy się w tym samym lub nawet szerszym gronie!
Źródło: Polskie Towarzystwo Elektrociepłowni Zawodowych
