Nowelizacja Ustawy o elektromobilności i paliwach alternatywnych, nowe przepisy dotyczące stref czystego transportu i mechanizmu interwencyjnego czy planowane uruchomienie systemu wsparcia finansowego ze środków NFOŚiGW – to tylko niektóre wyzwania, stojące przed samorządami w Polsce w obszarze zrównoważonego transportu. Wszystkie zostaną omówione podczas panelu z udziałem prezydentów największych polskich miast w trakcie Kongresu Nowej Mobliności 2021.
Dążenie do dekarbonizacji i ograniczenia zanieczyszczeń z sektora transportu w Europie w ostatnich latach uległo zdecydowanej intensyfikacji nie tylko na szczeblu unijnym i krajowym, ale również lokalnym, w szczególności samorządowym. To szczególne wyzwanie dla polskich metropolii. Sektor transportu odpowiada aż za 24% łącznych emisji gazów cieplarnianych w Polsce. Na podstawie danych EEA, w latach 1990-2017 emisje z tego sektora w naszym kraju wzrosły aż o 206%, przy średniej w Unii Europejskiej na poziomie 28%. Coraz poważniejszym problemem w polskich miastach pozostaje również smog. Według danych IQAir z 2019 r., spośród stu europejskich miast najbardziej zanieczyszczonych pyłem PM 2.5 aż dwadzieścia dziewięć znajduje się w Polsce. Co więcej, Polska jest czwartym najbardziej zanieczyszczonym krajem PM 2.5 w Unii Europejskiej. Jednocześnie, spalinowy transport drogowy powoduje powszechne przekroczenie dopuszczalnych norm hałasu. Z danych państwowego Głównego Inspektoratu Ochrony Środowiska wynika, że w 2018 r. na 92% polskich dróg poziom hałasu przekraczał 60 dB w dzień, zaś na 85% dróg poziom hałasu przekraczała 55 dB w nocy. Wynikające z Ustawy o elektromobilności i paliwach alternatywnych obowiązki w zakresie rozwoju floty pojazdów zeroemisyjnych, elektryfikacji floty publicznego transportu zbiorowego i rozbudowy ogólnodostępnej infrastruktury ładowania w polskich gminach również pozostają na bardzo różnym etapie realizacji. Co więcej, w żadnej gminie w Polsce nie funkcjonują strefy czystego transportu.
– O tym, w jaki sposób zmienić ten stan rzeczy będą dystkutować prezydenci największych polskich miast podczas Panelu Prezydenckiego pn. „Koalicja polskich miast na rzecz czystego transportu”, który odbędzie się już 8 października br. w ramach Kongresu Nowej Mobilności 2021. Do dyskusji w panelu zostali zaproszeni prezydenci Białegostoku, Bydgoszczy, Gdańska, Katowic, Kielc, Krakowa, Lublina, Poznania, Rzeszowa, Szczecina, Torunia, Wałbrzycha, Warszawy, Wrocławia, Zielonej Góry oraz pozostałych miast – mówi Maciej Mazur, Dyrektor Zarządzający Polskiego Stowarzyszenia Paliw Alternatywnych (PSPA), które wraz z Miastem Łódź jest organizatorem Kongresu.
Debata na KNM 2021 zaadresuje wiele istotnych wyzwań, mających szczególne znaczenie dla transformacji sektora transportu w Polsce. Obejmują one m.in. obszar komunikacji zbiorowej. Po ulicach polskich miast jeździ już niemal pół tysiąca autobusów elektrycznych. 1 września NFOŚiGW uruchomił drugi nabór w ramach programu „Zielony Transport Publiczny”. Na wsparcie elektryfikacji flot autobusowych w polskich samorządach przeznaczono 1,2 mld zł. Uczestnicy Panelu Prezydenckiego odpowiedzą na pytanie, jakie jeszcze działania są niezbędne dla przyspieszenia procesu wymiany miejskiego taboru transportu zbiorowego w Polsce na zeroemisyjny. Debata uwzględni również zagadnienia związane z infrastrukturą ładowania. Z perspektywy samorządów bardzo istotną kwestią w tym zakresie jest planowana nowelizacja Ustawy o elektromobilności i paliwach alternatywnych, która przewiduje wykreślenie części przepisów (art. 64-66) dotyczących realizacji tzw. mechanizmu interwencyjnego, w ramach którego operatorzy systemów dystrybucyjnych elektroenergetycznych mieli wybudować brakującą liczbę stacji ładowania, o ile próg minimalny (określony w art. 60 ustawy) nie został osiągnięty w trybie rynkowym. Ustawa zakłada również obowiązek wymiany flot samorządowych na elektryczne. Uczestnicy Panelu Prezydenckiego wskażą, jakie są największe bariery realizacji tego obowiązku z perspektywy polskich miast i czy wdrożenie dotacji z programu „Mój Elektryk” przyczyni się do przyspieszenia elektryfikacji samorządowych flot samochodów. Kluczowym zagadnieniem podczas konferencji będą strefy czystego transportu. Przepisy Ustawy o elektromobilności umożliwiające ustanawianie tego typu obszarów w polskich gminach obowiązują już ponad 3 lata. Mimo to, obecnie strefy tego typu nie funkcjonują w żadnym mieście w Polsce. Nasz kraj pozostaje pod tym względem białą mapą na mapie Europy. Podczas debraty, prezydenci porozmawiają o tym, jak przekonać Polaków, że wprowadzanie stref czystego transportu przyniesie im korzyści i jak zachęcić samorządy do ich ustanawiania.
– To od naszych działań zależy jakość życia mieszkańców miast, a dzisiaj kluczowe jest ograniczenie emisji zanieczyszczeń oraz hałasu. Najprostszą drogą do osiągnięcia tego celu są strefy czystego transportu. Aby samorządy mogły je skutecznie tworzyć, przepisy ustawowe muszą zostać zmienione. Samorządy wyznaczając SCT muszą dostosować je do lokalnych uwarunkowań gospodarczych i społecznych. Najważniejsze z punktu widzenia jednostek samorządu terytorialnego i ich mieszkańców jest stopniowe, rozłożone w czasie wprowadzanie kolejnych ograniczeń. Tak aby m.in. dać mieszkańcom czas na dostosowanie się do tych wymogów – mówi Adam Wieczorek, Wiceprezydent Łodzi.
W celu ułatwienia tworzenia obszarów niskoemisyjnych poprzez wprowadzenie odpowiednich zmian legislacyjnych, Unia Metropolii Polskich, Polskie Stowarzyszenie Paliw Alternatywnych (PSPA) oraz samorządy podpisały Deklarację miast na rzecz rozwoju Stref Czystego Transportu. Nowa inicjatywa stworzy grunt do budowy czystych i przyjaznych dla mieszkańców terenów miasta. Panel Prezydencki to nie jedyne wydarzenie dedykowane samorządom w ramach Kongresu Nowej Mobilności 2021. Bezpośrednio po panelu odbędzie się sesja merytoryczna „Nowa mobilność w samorządach”. Podczas sesji zostanie zainaugurowana m.in. działalność Komitetu Samorządowego Polskiego Stowarzyszenia Paliw Alternatywnych – największej organizacji branży elektromobilności w Polsce.
– Wysoko wyspecjalizowany Komitet, koordynowany przez Miasto Łódź, będzie skupiał samorządy z całej Polski, najbardziej aktywne w obszarze zrównoważonego transportu, z myślą o mieszkańcach i środowisku. Jesteśmy przekonani, że dzięki połączeniu wysiłków i wiedzy polskich samorządów, wspólnie stworzymy grunt do budowy czystych i przyjaznych dla mieszkańców miast – mówi Maciej Mazur, Dyrektor Zarządzający PSPA.
KNM 2021, najważniejszy w Polsce kongres w całości poświęcony elektromobilności, to miejsce wymiany idei i wiedzy eksperckiej na najwyższym poziomie merytorycznym. W dniach 6-8 października br. w Łodzi spotkają się kluczowi interesariusze całego łańcucha wartości zeroemisyjnego transportu, osoby zawodowo związane z rynkiem e-mobility w Polsce i Europie. Producenci pojazdów, firmy technologiczne i infrastrukturalne, koncerny energetyczne i paliwowe, operatorzy transportowi, rozwijające się startupy i decydenci będą omawiać wprowadzane na rynek technologie, a także identyfikować modele biznesowe oraz partnerstwa, gwarantujące realizację nowych projektów mobilnościowych. Wszystko po to, aby zmniejszyć emisje z sektora transportu w Polsce oraz umożliwić bezpieczny i zrównoważony przepływ ludzi, towarów i usług. Więcej informacji o Kongresie dostępne jest na stronie www.kongresnowejmobilnosci.pl, która umożliwia również rejestrację na wydarzenie.
Źródło: Polskie Stowarzyszenie Paliw Alternatywnych
