W Europie produkuje się rocznie blisko 100 mln ton żużli i popiołów, z czego do 10% stanowią odzyskiwane metale żelazne i nieżelazne, natomiast aż 85% stanowią części mineralne, które nadają się do wykorzystania w rekultywacji terenów, przemyśle cementowym i budownictwie. Zasady GOZ nakładają na przemysł obowiązek dbania o optymalne wykorzystanie zasobów. Gospodarcze wykorzystanie popiołów i żużli z energetyki i ciepłownictwa zdecydowanie wpisuje się w tę zasadę.
Polskie elektrownie i elektrociepłownie co roku produkują ok 20 mln. ton produktów ubocznych spalania węgla, w tym popiołów i żużli. To oznacza, że jesteśmy europejskim liderem pod względem ilości dobrej jakości popiołów. Zagospodarowanie popiołów i żużli ze spalania paliw kopalnych i paliw alternatywnych (biomasy i RDF) niesie wartość dodaną zarówno dla środowiska, jak i ekonomii – uboczne produkty spalania nie muszą być składowane, a zatem nie oddziałują na środowisko. Natomiast w wielu przypadkach mogą zastąpić surowce naturalne, jak na przykład kruszywa, których wytworzenie jest kosztowne i energochłonne.
– Polityka klimatyczna UE przyczynia się do zastępowania węgla paliwami alternatywnymi i OZE, co z kolei wpływa na ilość i jakość produkowanych popiołów. Trzeba więc odpowiednio dobrać istniejące zasoby popiołów i żużli do możliwych zastosowań oraz stale poszukiwać nowych obszarów ich wykorzystania. Prawidłowa klasyfikacja popiołów i żużli ma ogromne znaczenie dla ich recyklingu lub utylizacji – komentuje Andrzej Pudło, Krajowy Manager ds. Gospodarki Paliwowej w Fortum.
Popioły od lat z powodzeniem wykorzystywane są w budownictwie. Stanowią jeden ze składników w produkcji betonów wysokowytrzymałościowych, betonów komórkowych i drogowych. Ich zastosowanie pozwala m.in. na obniżenie kosztu produkcji i poprawę parametrów, jak np. większa wytrzymałość w dłuższym czasie. Popioły lotne wchodzą również w skład spoiw budowlanych. Dzięki aktywności pucolanowej, pod wpływem wilgoci reagują z wapnem dając w efekcie mocną i trwałą zaprawę.
Jakie inne obszary gospodarki mają potencjał do zagospodarowania popiołów?
Poza budownictwem, istnieje jeszcze kilka potencjalnych możliwości zastosowania popiołów. Jedną z nich jest ich wykorzystanie do oczyszczania ścieków przemysłowych i osadów ściekowych. W sprzyjających warunkach, popioły, dzięki swoim właściwościom potrafią absorbować nawet 95% metali ciężkich takich jak np. ołów czy kadm. Ścieki i osady pozbawione zanieczyszczeń, jednocześnie bogate w składniki organiczne i mineralne, mogłyby zostać wykorzystane do nawożenia pól uprawnych. Być może, w przyszłości przy pomocy popiołów uda się również usuwać zanieczyszczenia wód oraz gleb.
– Inną możliwością wykorzystania popiołów lotnych może być opracowanie bionawozów. W ramach prac FUNash, naukowcy z 3 polskich uczelni, planują wykorzystać popioły do stworzenia podłoża dla mikroorganizmów stymulujących np. wzrost roślin. Po odpowiedniej selekcji bakterii i grzybów, naukowcom udało się określić, które z nich mogą nadawać się do wykorzystania w opisanych bionawozach – dodaje Andrzej Pudło.
Jak widać, popioły znajdują zastosowanie w wielu gałęziach przemysłu i gospodarki. Jednak polityka klimatyczna silnie wpływa na ilość i jakość produkowanych popiołów. Z jednej strony zdecydowanie spada ilość spalanego węgla, a z drugiej strony coraz ostrzejsze standardy emisyjne wymuszają skomplikowane systemy oczyszczania spalin, które wytrącają zanieczyszczenia ze spalin do popiołów. Trzeba zatem wypracować rozwiązania dostosowane do zachodzących zmian w sektorze energetyki, które pozwolą na wykorzystywanie w większym stopniu popiołów pochodzących z innych źródeł, jak np. spalanie biomasy i paliw alternatywnych z odpadów.
Źródło: Fortum
