Wdrożenie do prawa krajowego regulacji dotyczących tzw. Funduszu Modernizacyjnego to jedna z najważniejszych kwestii zawartych w uchwalonej 15 kwietnia 2021 r. przez Sejm RP ustawie o zmianie ustawy o systemie handlu uprawnieniami do emisji gazów cieplarnianych oraz niektórych innych ustaw. Uchwalone przepisy stanowić będą jeden z elementów systemu finansowania transformacji klimatycznej w Polsce.
Fundusz Modernizacyjny to nowy instrument utworzony w celu wsparcia realizacji celów polityki energetyczno-klimatycznej. Ma on wspierać modernizację systemu energetycznego i poprawę efektywności energetycznej krajów Unii Europejskiej, w których PKB per capita jest niższe niż 60% średniej dla całej UE (odnosząc do 2013 r.). Zacznie on funkcjonować od połowy 2021 r. i będzie bazował na środkach pochodzących ze sprzedaży przez Komisję Europejską uprawnień do emisji.
Jak podkreślił Wiceminister Klimatu i Środowiska Adam Guibourgé-Czetwertyński, Polska będzie największym beneficjentem Funduszu, a prognozowana (zależna od cen uprawnień do emisji) pula środków dla naszego kraju to co najmniej 20 mld zł w okresie 2021-2030.
– Wdrożenie finansowania w ramach Funduszu Modernizacyjnego przyczyni się do modernizacji polskiego sektora energetycznego, ograniczenia emisji gazów cieplarnianych oraz innych zanieczyszczeń powietrza, korzystnie wpływając na stan zdrowia oraz komfort życia Polaków – podkreślił Wiceminister Adam Guibourgé-Czetwertyński.
– Wsparcie inwestycyjne pobudzi obszary gospodarki zaangażowane w transformację energetyczną, tworząc nowe miejsca pracy oraz poprawiając konkurencyjność polskich firm na arenie międzynarodowej. Realizacja inwestycji przyczyni się również do osiągnięcia polskich zobowiązań wynikających z polityki klimatyczno-energetycznej Unii Europejskiej – dodał.
Zgodnie z ustawą zarządzanie Funduszem Modernizacyjnym ma być realizowane poprzez tzw. Krajowy system wdrażania Funduszu Modernizacyjnego. W jego ramach Funduszem Modernizacyjnym na szczeblu krajowym zarządzać będzie Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej (NFOŚiGW). Nadzór nad systemem będzie sprawował minister właściwy do spraw klimatu.
Dofinasowanie inwestycji ze środków Funduszu Modernizacyjnego będzie się odbywało w ramach programów priorytetowych. Na ich kształt będzie miała wpływ powołana Rada Konsultacyjna składająca się z przedstawicieli właściwych ministrów.
Każdy program priorytetowy będzie zatwierdzany przez ministra właściwego do spraw klimatu, przed przekazaniem do Europejskiego Banku Inwestycyjnego lub komitetu inwestycyjnego, ustanowionego na mocy dyrektywy EU ETS. Po ich zatwierdzeniu Narodowy Fundusz uruchomi pierwsze konkursy na dofinansowanie inwestycji służących transformacji energetycznej (m. in. w formie pożyczek i dotacji).
Zgodnie z dyrektywą Fundusz Modernizacyjny będzie wspierał inwestycje przede wszystkim z zakresu: wytwarzania i użytkowania energii elektrycznej ze źródeł odnawialnych; ciepłownictwa; magazynowania energii i modernizacji sieci energetycznych, w tym rurociągów należących do systemów ciepłowniczych, sieci elektroenergetycznej; transformacji regionów uzależnionych od stałych paliw kopalnych, sprawiedliwych przemian tych regionów; efektywności energetycznej, w tym w sektorach transportu, budownictwa, rolnictwa i odpadów.
Poza ustanowieniem systemu zarządzania Funduszem Modernizacyjnym, w projekcie został zawarty szereg zmian związanych m. in. z: dostosowaniem przydziałów uprawnień do emisji dla podmiotów objętych systemem handlu uprawnieniami do emisji EU ETS, oceną poziomów działalności instalacji czy funkcjonowaniem Krajowej bazy o emisjach gazów cieplarnianych oraz innych substancji.
Ustawa dopełnia pełnej transpozycji do polskiego porządku prawnego dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 14 marca 2018 r. zmieniającej dyrektywę 2003/87/WE w celu wzmocnienia efektywnych pod względem kosztów redukcji emisji oraz inwestycji niskoemisyjnych, która wyznacza ramy funkcjonowania systemu handlu uprawnieniami do emisji EU ETS w latach 2021-2030.
Źródło: Ministerstwo Klimatu i Środowiska
