Europejski Zielony Ład jest hasłem odmienionym już przez wszystkie przypadki. Nie ma sektora gospodarki, który nie dyskutowałby o wyzwaniach i obawach związanych z implementacją EZŁ. Polska Chemia, jako jedna z kluczowych gałęzi przemysłu, zarówno z ekonomicznej, jak i produktowej perspektywy, jest świadoma wielu stojących przed nią wyzwań, z którymi wiąże się wdrożenie założeń Green Dealu. Ten realny i pełnowymiarowy dokument Komisji Europejskiej, warunkuje działanie naszej gospodarki na najbliższe lata. Proces ten jest już bardzo zaawansowany. Tylko do końca 2021 r. zapowiadana jest praca nad kilkunastoma przekrojowymi dokumentami, których finalnym celem jest osiągnięcie neutralności klimatycznej netto do 2050 r. Jak widać, nie są to już tylko wizje i trendy, lecz realne wymagania, przekładające się na konkretne projekty aktów prawnych. Pierwsza w 2021 r. Debata w ramach Kampanii Polska Chemia, zorganizowana przez Polską Izbę Przemysłu Chemicznego (PIPC) została zdominowana przez wątki legislacyjne związane z przyszłością biznesów przedstawicieli polskiego przemysłu chemicznego.
– Europejski Zielony Ład to ogromny temat, który będzie nam towarzyszył podczas wielu kolejnych spotkań organizowanych przez Polską Izbę Przemysłu Chemicznego zarówno w ramach Kampanii Polska Chemia jak i innych projektów, które prowadzimy. Wyzwań jest naprawdę sporo. Można rzec, Europa, która walczy z innymi regionami o jak najlepszą pozycję konkurencyjną, a równocześnie nakłada na siebie mnóstwo nowych celów, ma pod górę. Dzisiaj skupimy się na przygotowaniu Mapy Drogowej po Europejskim Zielonym Ładzie. Dokument ma pomóc poruszać się w gąszczu strategii, dyrektyw i rozporządzeń budujących EZŁ. Wraz z kolejnymi debatami w ramach Kampanii będziemy pokazywać Państwu coraz to więcej elementów. Regulacji związanych z tematem EZŁ jest mnóstwo i występuje między nimi bardzo dużo powiązań, więc nie ma możliwości, aby skupiać się tylko na jednym głównym temacie. Dzisiaj skupiliśmy się tylko na kilku kluczowych elementach, żeby zasygnalizować, co się dzieje i gdzie widzimy najważniejsze elementy. Kluczowe jest zrozumienie przez cały sektor, wszystkich uczestników rynku, że EZŁ stanowi realne wymagania a nie mgliste wizje. To jest dokument, który nie będzie tylko listkiem figowym, to są ramy naszego przyszłego funkcjonowania – powiedział dr inż. Tomasz Zieliński, Prezes Zarządu PIPC, w trakcie Debaty „Europejski Zielony Ład. Mapa drogowa dla Polskiej Chemii – co przed nami?”.
Projekty i strategie, które nie są jeszcze wiążące prawnie
Europejski Zielony Ład jest dokumentem bardzo kompleksowym. W jego skład wchodzi wiele inicjatyw klimatycznych, środowiskowych, energetycznych, transportowych, przemysłowych oraz rolnych. Idea, która stoi za politykami EZŁ, to bardziej efektywne wykorzystanie zasobów, poprzez przejście na gospodarkę o obiegu zamkniętym. Mecenas Agnieszka Skorupińska z Kancelarii CMS, przedstawiająca w ramach Debaty wybrane strategie EZŁ mogące mieć znaczący wpływ na krajową branże chemiczną, podkreśliła, że inwestycje w technologie przyjazne dla środowiska są ogromną szansą dla polskiego przemysłu chemicznego i warto wykorzystać wsparcie finansowe, które przeznaczone jest na promowanie tego nurtu. Ekspertka jednocześnie zaznaczyła, że obecne dokumenty nie są jeszcze wiążące prawnie i nie przekładają się bezpośrednio na sytuację sektora chemicznego w Polsce. Jak stwierdziła, są to pewnego rodzaju strategie i projekty, z których w przyszłości wynikną właściwe oraz prawomocne przepisy.
W podobnym tonie wypowiadali się także przedstawiciele administracji którzy wzięli udział w I Debacie Kampanii Polska Chemia. Europejski Zielony Ład zawiera konkretne plany działań i strategii, z listą najważniejszych inicjatyw umożliwiających jego realizację dla poszczególnych sektorów gospodarki. Ostateczny sukces będzie zależał od determinacji w jego wdrażaniu. Green Deal stał się również centralnym punktem planu odbudowy po pandemii, a inwestycje przeznaczone na odbudowę gospodarki będą służyć zielonej transformacji: 30% środków z wyjątkowo wysokiego, nowego budżetu unijnego oraz 37% środków z planu odbudowy zostało przeznaczone właśnie na inwestycje związane z ochroną klimatu i transformacją ekologiczną. Eksperci wskazali, że Rada Europejska oraz Parlament Europejski przykładają wagę do tego, aby odbudowa gospodarek po skutkach pandemii szła w parze z Europejskim Zielonym Ładem. Przeprowadzane inwestycje mają się przełożyć również na tworzenie nowych miejsc pracy, dążyć w kierunku wzmacniania konkurencyjności europejskiej gospodarki oraz tworzenia europejskich łańcuchów dostaw.
Inwestycje w technologie przyjazne dla środowiska
W trakcie I Debaty Kampanii Polska Chemia głos administracji konfrontowany był z ekspertami firm branży chemicznej. Sektor reprezentowali przedstawiciele: PKN ORLEN, Grupy LOTOS, Grupy Azoty oraz ANWILU.
– PKN ORLEN, jako największa firma petrochemiczna i multienergetyczna w Europie Środkowej czuje nie tylko potrzebę, ale i obowiązek implementowania inicjatyw Europejskiego Zielonego Ładu. – zaznaczył Józef Węgrecki, Członek Zarządu ds. Operacyjnych w PKN ORLEN. Z kolei Grzegorz Jóźwiak, Dyrektor Biura Wdrażania Paliw Alternatywnych w PKN ORLEN zwrócił uwagę na kolejne bardzo istotne kwestie. Zdarza się tak, że legislacja tworzy się własnym trybem, a biznes ma dużo mniej do powiedzenia i mniej czasu na działanie. Europejski Zielony Ład dotyka wszystkich obszarów działalności Grupy ORLEN. Posiadamy aktywa rafineryjne, petrochemiczne oraz chemiczne. W zeszłym roku ogłosiliśmy naszą strategię, która prowadzi do osiągnięcia neutralności klimatycznej do 2050 r. Pojawiają się w niej takie elementy, jak czysta energia, GOZ, ochrona bioróżnorodności, zrównoważona mobilność i inwestycje w nowe technologie. Chcemy równolegle wdrażać produkcję wodoru zielonego i liczymy na to, że pozwoli ona na maksymalizację efektów pracy nad OZE. Wodór będziemy mogli wykorzystać do celów dekarbonizacji naszego przemysłu, jak również transportu. Ekspert zauważył także, że w Polsce produkuje się ponad 12 mln ton odpadów komunalnych rocznie, co oczywiście jest dużym problemem. Każdy z nas, w gospodarstwie domowym, płaci za ich utylizację dość znaczne pieniądze. Model GOZ dedykowany dla odpadów komunalnych może zmienić tę sytuację. Chcemy spojrzeć na odpady komunalne, jako surowiec do procesów recyklingu mechanicznego i chemicznego. Możemy nadać wartość tym odpadom i jednocześnie w istotny sposób wpłynąć na zmniejszenie zużycia paliw kopalnych, czyli ropy i gazu. To nad czym pracujemy, to kierunek przetwarzania odpadów do wodoru w sposób sekwencyjny. Chcemy odzyskać z odpadów jak najbardziej wartościowe produkty w postaci węglowodorów, a z pozostałej części produkować wodór. Widzimy w tym obszarze bardzo duży potencjał – zakończył.
Bez wdrożenia wielu kosztownych inwestycji transformacja klimatyczna nie będzie mogła się ziścić. Zdaniem dr inż. Sylwii Pawlak, Dyrektor ds. innowacji w Grupie LOTOS, kluczowe inicjatywy Europejskiego Zielonego Ładu to inwestycje w technologie przyjazne dla środowiska, wspieranie innowacji przemysłowych, a także wprowadzanie czystszych i zdrowszych form zarówno transportu prywatnego, jak i publicznego. Są to również główne obszary, w których Grupa LOTOS rozwija się, i do których będzie dążyła w ciągu najbliższych lat. Tradycyjne paliwa będą nadal zasilać polski przemysł transportowy, jednak w większym stopniu zostaną zastąpione przez coraz to nowsze i bardziej przyjazne dla środowiska rozwiązania. – Prowadzimy działania w celu poszerzenia oferty na stacjach paliw, czego przykładem jest zrealizowany już projekt „LEM Niebieski Szlak”, dzięki któremu na odcinku Warszawa-Trójmiasto zbudowaliśmy punkty szybkiego ładowania. Bardzo mocno wierzymy, że wodór stanie się paliwem XXI w. Jest bezemisyjny i nieszkodliwy dla środowiska. W ramach inwestycji prośrodowiskowych rozpoczęliśmy w tym roku eksploatację nowej instalacji odzyskiwania oparów na terenie rafinerii w Gdańsku. Dzięki niej, nalew do cystern jest całkowicie hermetyczny, co zminimalizuje oddziaływanie zakładu na środowisko naturalne. Odzyskane w ramach instalacji opary węglowodorów będą wykorzystywane do produkcji benzyny. Zastosowaliśmy nowe technologie pozwalające na oczyszczenie do 99,9% oparów wydostających się do powietrza podczas napełniania cystern – omawiała „zielone działania” Grupy LOTOS dr inż. Sylwia Pawlak.
Ograniczenie stosowania pestycydów i nawozów
Piotr Zarosiński, Dyrektor Departamentu Korporacyjnego Handlu Segmentu Agro w Grupie Azoty S.A. zwrócił uwagę na to, że Polską Chemię obowiązuje legislacja europejska, ale konkurencja i wpływ na środowisko pochodzi z całego świata. Zdaniem eksperta Europa jest prekursorem światowych trendów. Są to rozwiązania konkretne, lecz także bardzo kosztowne. Zarosiński zaznaczył również, że dążenie do bezemisyjnej Europy musi być zrównoważone – to znaczy racjonalne kosztowo i społecznie. Sztuką jest dopasowanie się do już istniejącej legislacji. Należy tworzyć takie produkty, które będą spełniały wprowadzane coraz intensywniej dyrektywy. Jak twierdzi, Grupa Azoty dopiero buduje swoją strategię, która będzie zbieżna z zaleceniami Unii Europejskiej. – Wyprzedzamy rzeczywistość. Na bieżąco wprowadzamy na rynek produkty, które wypełniają zalecenia Europejskiego Zielonego Ładu – podsumował reprezentant Grupy Azoty w I Debacie Kampanii Polska Chemia.
Zdaniem Pawła Sławińskiego, Dyrektora Obszaru Produkcji Nawozów w ANWIL S.A., zmiany legislacyjne oraz coraz ambitniejsze cele klimatyczne, w tym strategia „Od pola do stołu”, to wyzwanie stojące przed producentami nawozów. KE wprowadza działania w celu ograniczenia strat składników pokarmowych o co najmniej 50%, przy jednoczesnym zapewnieniu, aby nie doszło pogorszenia żyzności gleby. Według analityków ograniczy to stosowanie nawozów o co najmniej 20% do 2030 r. Ekspert stwierdził jednak, że ocena sytuacji startowej polskiego rynku rolnictwa przed tymi zmianami wygląda pozytywnie.
Czy implementowane projekty nie są zbyt szczegółowe?
W podsumowaniu blisko trzygodzinnej I Debaty Kampanii Polska Chemia raz jeszcze usłyszeliśmy głos przedstawicieli administracji. Zwrócono uwagę na problem wielotorowości i bardzo dużej szczegółowości prac Komisji Europejskiej. Eksperci wskazali, że powoduje to nałożenie ogromnej ilości wymagań i regulacji oraz podkreślono, że nieustannie są prowadzone prace mające na celu jak najlepszą ochronę krajowego przemysłu.
Podsumowując wydarzenie, Prezes Zarządu PIPC dr inż. Tomasz Zieliński, podkreślił iż niezależnie od kierunku regulacji które stoją przed nami musimy umacniać naszą konkurencyjność. Nasza pozycja startowa jest trudniejsza niż reszty świata. Realizacja celów środowiskowych jest kluczowa ale powinna być również drogą do wzmacniania naszej konkurencyjności – zaznaczył Prezes Zieliński.
Kampania „Polska Chemia”
Debata „Europejski Zielony Ład. Mapa drogowa dla Polskiej Chemii – co przed nami?”, odbyła się 15 marca 2021 r., w ramach Kampanii „Polska Chemia”. Kampania jest autorskim projektem Polskiej Izby Przemysłu Chemicznego i jedynym tego typu przedsięwzięciem promującym tak istotny dla polskiej gospodarki sektor. Głównym celem Kampanii Polska Chemia jest umocnienie wizerunku branży jako dbającej o środowisko, promującej rozwój i innowacyjność, tworzącej atrakcyjne miejsca pracy oraz respektującej zasady zrównoważonego rozwoju.
Partnerzy Strategiczni Kampanii Polska Chemia: Grupa Azoty S.A., PKN ORLEN S.A.
Partnerzy Główni Kampanii Polska Chemia: Anwil S.A, Grupa LOTOS S.A.
Źródło: Polska Izba Przemysłu Chemicznego (PIPC)
