Prosumenci i fotowoltaika przejmują rynek mikroinstalacji
Coraz większa świadomość Polaków w dziedzinie ochrony środowiska oraz możliwości zaoszczędzenia na rachunkach za energię elektryczną przekładają się na rosnące zainteresowanie konsumentów produkcją energii z własnych, ekologicznych źródeł energii. Z przydomowych instalacji produkuje się energię na własny użytek, a nadwyżki wprowadzane są do sieci dystrybucyjnych. Najnowszy przygotowany przez Urząd Regulacji Energetyki Raport zawierający zbiorcze informacje dotyczące energii elektrycznej wytworzonej z odnawialnego źródła energii w mikroinstalacji (w tym przez prosumentów) i wprowadzonej do sieci dystrybucyjnej w 2020 r.[1] pokazuje ponad trzykrotny (w stosunku do 2019 r.) wzrost wolumenu energii elektrycznej wprowadzonej do sieci z mikroinstalacji. Blisko 98,5% tej energii wyprodukowali prosumenci w instalacjach fotowoltaicznych.
– Dane prezentowane w naszym raporcie jednoznacznie wskazują, że generacja energii w zielonych mikroźródłach przyrasta w ogromnym tempie. Ich moc zainstalowana w przeciągu trzech lat wzrosła blisko dziesięciokrotnie – zauważa Rafał Gawin, Prezes URE. – Wydaje się, że rola tego rodzaju rozproszonych źródeł wytwórczych w naszym kraju może rosnąć, szczególnie w kontekście transformacji energetycznej i budowy nowej architektury rynku energii, na którym pojawiają się nowe podmioty, jak chociażby obywatelskie społeczności energetyczne, prosumenci, a z czasem – gdy rozwiną się usługi elastyczności- także fleksumenci – podkreśla Prezes URE.
Rys. 1. Przyrost mocy zainstalowanej w mikroinstalacjach OZE w latach 2018-2020 (w MW).
Coraz więcej energii elektrycznej z mikroinstalacji
Łączna ilość energii elektrycznej wprowadzonej do sieci elektroenergetycznych przez wytwórców w mikroinstalacjach w 2020 r. wyniosła 1,15 TWh. To ponad trzykrotnie więcej niż w 2019 r. Dynamika wzrostu wolumenu energii elektrycznej wytworzonej we wszystkich mikroinstalacjach w okresie 2019/2018 wyniosła około 122%, natomiast w okresie 2020/2019 – już blisko 211%.
Rys. 2. Ilość energii elektrycznej wprowadzonej do sieci dystrybucyjnych przez wszystkie mikroinstalacje w latach 2018-2019
Najwięcej energii elektrycznej z mikroinstalacji fotowoltaicznych
W minionym roku energia elektryczna wytwarzana była w niemal 460 tys. mikroinstalacji, a ich łączna moc zainstalowana wynosiła ponad 3 GW. Najwięcej pod względem liczby – bo prawie 459 tys. – było mikroinstalacji wykorzystujących energię promieniowania słonecznego (PV). Dla porównania, pozostałych mikroinstalacji wykorzystujących inne źródła odnawialne było tylko 493.
Rys. 3. Mikroinstalacje OZE w podziale na rodzaj odnawialnego źródła energii (stan na koniec 2020 r.).
98,5% mikroinstalacji to prosumenci
Prosumenci eksploatowali 452 tys. z 459 tys. wszystkich mikroinstalacji, wprowadzając do sieci dystrybucyjnych nieco ponad 1,1 TWh energii elektrycznej. Warto zauważyć, że na koniec 2019 r. w naszym kraju było ok. 149 tys. prosumentów, podczas gdy na koniec 2018 r. – 51 tys.
Rys. 4. Przyrost liczby mikroinstalacji prosumenckich w latach 2018-2020 (w tys.)
W 2020 r. nastąpił także wzrost o 17 punktów procentowych udziału ilości energii elektrycznej wprowadzonej do sieci przez prosumentów w łącznej ilości energii oddanej do sieci przez wszystkich wytwórców w mikroinstalacjach. Udział ten w kolejnych latach rósł, od niemal 78% w roku 2018 osiągając ponad 95% na koniec 2020 r.
Rys. 5. Udział ilości energii elektrycznej wprowadzonej do sieci OSD przez prosumentów w łącznej ilości energii elektrycznej wprowadzonej do sieci OSD przez wszystkich wytwórców w mikroinstalacjach.
Podobnie jak w 2019 r. największa część mikroinstalacji prosumenckich została przyłączona do sieci PGE Dystrybucja (około 154 tys.) i Tauron Dystrybucja (około 142 tys.). Do sieci tych dwu operatorów przyłączono 2/3 wszystkich mikroinstalacji prosumenckich. Trzecie miejsce pod względem liczby przyłączonych prosumentów przypadło Enerdze – Operator (niemal 87 tys. mikroinstalacji).
***
- Mikroinstalacje – to kategoria obejmująca najmniejsze instalacje OZE o mocy do 50 kW. Zgodnie z definicją ustawową to instalacje odnawialnych źródeł energii o łącznej mocy zainstalowanej elektrycznej nie większej niż 50 kW, przyłączone do sieci elektroenergetycznej o napięciu znamionowym niższym niż 110 kV albo o mocy osiągalnej cieplnej w skojarzeniu nie większej niż 150 kW, w której łączna moc zainstalowana elektryczna jest nie większa niż 50 kW.
- Mikro i małe instalacje OZE korzystają z preferencji związanych z ułatwieniem formalności (m.in. łatwiejsze przyłączenie do sieci, brak konieczności uzyskania koncesji, w przypadku małych instalacji OZE wystarczy tylko wpis do odpowiedniego rejestru wytwórców w małej instalacji; zwolnienie małych instalacji z kosztów bilansowania handlowego) czy specjalnych mechanizmów wsparcia przy sprzedaży energii (wyznaczony na danym terenie sprzedawca – tzw. sprzedawca zobowiązany – obowiązany jest odkupić od takiego wytwórcy energię).
- Prosumenci dodatkowo korzystają z tzw. systemu opustów. Polega on na korzystnym rozliczaniu energii wprowadzanej do sieci przez prosumenta i pobieranej (kiedy instalacja prosumenta nie produkuje energii lub nie pokrywa jego potrzeb energetycznych w całości). Prosument posiadający instalację o mocy do 10 kW za 1 kWh oddaną do sieci może z niej odebrać 0,8 kWh.
Źródło: Urząd Regulacji Energetyki
[1] Raport przygotowywany na podstawie art. 6a ust. 2 pkt 1 ustawy z dnia 20 lutego 2015 r. o odnawialnych źródłach energii (Dz. U. z 2020 r. poz. 261, z późn. zm.).
