Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej (NFOŚiGW) oraz Bank Światowy w porozumieniu z Komisją Europejską rozpoczynają współpracę, której celem jest wymiana doświadczeń pomiędzy regionami górniczymi Polski i Ukrainy, co ma pomóc obu krajom przygotować się w najbliższych latach na transformację energetyczną. Inicjatywa jest częścią międzynarodowego programu, który wspiera kraje w tworzeniu i wdrażaniu przyjaznej społecznie, niskoemisyjnej energetyki.
NFOŚiGW będzie koordynował wizyty studyjne, konferencje i spotkania organizowane w Polsce przez Instytut Ekologii Terenów Uprzemysłowionych oraz Główny Instytut Górnictwa. Udział strony ukraińskiej w wymianie wiedzy będzie z kolei zapewniony dzięki środkom Banku Światowego (fundusze powiernicze ESMAP oraz EGPS), we współpracy z Komisją Europejską.
Przedstawiciele ukraińskiego sektora publicznego i prywatnego odbędą spotkania z przedstawicielami polskich miast, między innymi w województwie śląskim, aby rozmawiać o doświadczeniach na temat transformacji i wyzwaniach, z jakimi borykają się poszczególnie regiony górnicze, m.in. związanych z otoczeniem regulacyjnym, organizacyjnym, gospodarczym, społecznym, przestrzennym czy środowiskowym.
– NFOŚiGW od 31 lat z powodzeniem promuje i finansuje działania na rzecz proekologicznych zmian w Polsce, w tym m.in. projekty na rzecz poprawy perspektyw gospodarczych regionów zdominowanych przez górnictwo. Mamy więc skąd czerpać doświadczenie na temat procesu sprawiedliwej transformacji. Wiele polskich ośrodków ma w tym obszarze spore sukcesy. Cieszymy się, że to doświadczenie polskich miast i regionów może się przydać naszym ukraińskim partnerom – mówi Artur Lorkowski, Wiceprezes NFOŚiGW.
Rząd Ukrainy pracuje obecnie nad planem transformacji dla regionów górniczych, którego celem jest dywersyfikacja lokalnych gospodarek dzięki tworzeniu dobrych warunków do rozwoju nowych branż i powstawania nowych miejsc pracy. Jednocześnie, celem jest zapewnienie równych szans wszystkim mieszkańcom poprzez działania osłonowe dla górników i pracowników sektorów bezpośrednio związanych z przemysłem wydobywczym.
Polska, z bogatą, ponad trzydziestoletnią historią zmian w sektorze górniczym może być źródłem wartościowych lekcji dla innych. Choć kraj nadal jest największym producentem węgla kamiennego w Unii Europejskiej, to udało się mu osiągać wzrost gospodarczy bez analogicznego wzrostu emisji dwutlenku węgla do atmosfery. Podczas gdy w ciągu ostatnich 30 lat polski produkt krajowy brutto (PKB) wzrósł siedmiokrotnie, intensywność energetyczna (ilość energii potrzebna do wyprodukowania jednej jednostki PKB) obniżyła się o około jedną trzecią, czyniąc z Polski sztandarowy przykład odpowiedzialnego społecznie i zrównoważonego rozwoju gospodarczego.
– Nasza współpraca z NFOŚiGW w obszarze sprawiedliwej transformacji wpisuje się w dwa zasadnicze cele programu Banku Światowego w Polsce, tj. wspieranie proekologicznych zmian i propagowanie wymiany wiedzy pomiędzy Polską a innymi krajami. Nasze obecne projekty przeciwpowodziowe na Odrze i Wiśle, a także realizowane wspólnie z NFOŚiGW inicjatywy dla czystego powietrza, pokazują, że zrównoważony wzrost jest dla nas w Polsce priorytetem – mówi Marcus Heinz, Przedstawiciel Banku Światowego na Polskę i kraje bałtyckie.
Nowy projekt będzie realizowany w ramach „Platformy na rzecz Regionów Górniczych na Bałkanach Zachodnich i Ukrainie”, powołanej we wrześniu 2019 r. z inicjatywy Banku Światowego i Komisji Europejskiej (Dyrekcja Generalna ds. Energii i Dyrekcja Generalna ds. Polityki Sąsiedztwa i Negocjacji w sprawie Rozszerzenia), z koncepcyjnym wsparciem w zakresie transformacji gospodarczej ze strony polskiego rządu, Prezydencji COP24. Poprzez doradztwo, opracowywanie materiałów naukowych i propagowanie współpracy pomiędzy regionami, platforma ma ułatwiać proces energetycznej i ekonomicznej transformacji regionów węglowych w kierunku gospodarki niskoemisyjnej. Platforma bazuje na doświadczeniach „Inicjatywy na rzecz Regionów Górniczych w Procesie Transformacji” Komisji Europejskiej, poszerzając zakres działań o nowe możliwości wymiany pomysłów i wiedzy drogą kontaktów bezpośrednich i wirtualnych.
– Proces transformacji energetycznej dotyczy wszystkich mieszkańców regionów węglowych w Europie. Poszukując rozwiązań musimy zabiegać o zaangażowanie wszystkich zainteresowanych stron. Najlepsze pomysły często rodzą się na miejscu, w regionach, a przykład inicjatywy Komisji Europejskiej pod nazwą ‘inicjatywa na rzecz Regionów Górniczych w Transformacji’ pokazuje jak działania spod znaku sprawiedliwej transformacji wspierają wymianę wiedzy, rozwój strategii i identyfikację projektów w celu wsparcia regionów węglowych w ich transformacji energetycznej – mówi Catharina Sikow-Magny, Dyrektor ds. Wewnętrznego Rynku Energii w Komisji Europejskiej.
Źródło: Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej
