Co roku 15 marca na całym świecie obchodzony jest Światowy Dzień Konsumenta. Tego dnia w 1962 r. John F. Kennedy, występując przed Kongresem Stanów Zjednoczonych, stwierdził, że wszyscy jesteśmy konsumentami, a wypracowany w konsekwencji projekt ustawy o prawach konsumenta sformułował cztery uniwersalne prawa konsumentów: do informacji, do wyboru, do bezpieczeństwa i do reprezentacji. Z okazji tego międzynarodowego święta, Urząd Regulacji Energetyki przypomina odbiorcom paliw i energii, gdzie szukać informacji i wsparcia w relacjach z przedsiębiorstwami energetycznymi.
Wspieranie konsumentów zadaniem regulatora
– Nadrzędnym celem właściwie każdej aktywności podejmowanej przez regulatora jest dbałość o równoważenie interesów firm energetycznych i konsumentów paliw i energii – zwraca uwagę Rafał Gawin, Prezes URE.
Promowanie konkurencji i wzmacnianie pozycji konsumentów regulator realizuje poprzez szereg działań, które z pozoru nie kojarzą się z działaniami pro-konsumenckimi, a mają duże znaczenie dla zapewnienia konkurencji i poszanowania praw konsumentów. Do takich działań należą: zatwierdzanie programów zgodności dystrybutorom gazu i energii (to dokumenty zapewniające niedyskryminacyjne traktowanie użytkowników systemu dystrybucyjnego), monitorowanie warunków przyłączania odbiorców i źródeł do sieci, czy zatwierdzanie instrukcji ruchu i eksploatacji sieci (tzw. kodeksy sieciowe).
– Ze względu na nierównowagę między tymi dwoma grupami naszych interesariuszy, specjalną uwagę i wsparcie należy kierować do grupy instytucjonalnie słabszej, jaką są konsumenci – podkreśla Prezes Urzędu. – Działania informacyjne i edukacyjne podejmowane przez Urząd Regulacji Energetyki wpisują się w ten cel. Jestem przekonany, że tylko odpowiednio poinformowany, świadomy swoich praw i obowiązków odbiorca może skutecznie dbać o własne interesy na rynku energii – dodaje.
Ceny pod kontrolą organu regulacyjnego
Szczególnie wrażliwa dla konsumentów jest kwestia cen. Te, zarówno jeśli chodzi o energię elektryczną (oferty taryfowe sprzedawców z urzędu) jak i gaz, pozostają pod kontrolą regulatora, który jest substytutem konkurencji rynkowej. Postępowania taryfowe prowadzone przez Prezesa URE mają na celu zapewnienie, że ceny energii elektrycznej i gazu proponowane odbiorcom końcowym w gospodarstwach domowych będą miały racjonalne uzasadnienie w kosztach ponoszonych przez przedsiębiorców. Spółki obrotu wnioskują o określony poziom taryfy, przedstawiając szczegółowe kalkulacje i uzasadnienie Prezesowi URE, który następnie analizuje przedłożone wyliczenia. Tak długo, jak regulator nie będzie przekonany, że dany poziom taryfy odpowiada aktualnym warunkom rynkowym i odzwierciedla uzasadnione koszty działalności prowadzonej przez sprzedawców, trwa dialog z przedsiębiorcami. Takie działanie chroni konsumentów przed nieuzasadnionym wzrostem cen.
Trudny rynek
Na rynku działa wiele firm oferujących energię elektryczną i gaz. Prawo konsumentów do wyboru i zmiany sprzedawcy energii elektrycznej i gazu jest ważnym elementem wzmacniania konkurencyjności. Jednak wraz ze wzrostem liczby sprzedawców pojawiły się także podmioty, które w celu pozyskania klientów stosują nieuczciwe praktyki. Urząd Regulacji Energetyki wielokrotnie apelował do odbiorców, żeby dokładnie czytali umowy przed ich podpisaniem. Oprócz ceny usługi, należy zwracać uwagę m.in. na jaki okres zawierany jest kontrakt, czy jest on automatycznie przedłużany, czy nie ma zapisów np. o dodatkowych opłatach lub karach.
Przypominamy, że w przypadku otrzymania oferty zmiany sprzedawcy energii odbiorca powinien:
- upewnić się, czy osoba składająca ofertę jest rzeczywiście przedstawicielem firmy, za którego się podaje; odbiorca powinien zatem poprosić o okazanie legitymacji służbowej bądź identyfikatora lub upoważnienia;
- przed podpisaniem umowy sprzedaży energii należy dokładnie zapoznać się z jej treścią, sprawdzając m.in. nazwę dostawcy, określone w umowie opłaty, okres obowiązywania umowy, warunki jej rozwiązania;
- nie należy ulegać presji przedstawiciela handlowego, w przypadku namawiania do szybkiego podpisania umowy bez uprzedniego jej przeczytania; odbiorca nie powinien podpisywać umowy tylko na podstawie zapewnienia ze strony przedstawiciela handlowego, że ten dokładnie przedstawił ofertę;
- w przypadku jakichkolwiek wątpliwości co do treści umowy należy poprosić przedstawiciela handlowego, aby pozostawił druk umowy oraz kontakt do siebie, a wątpliwości można wyjaśnić kontaktując się – na przykład – telefonicznie z Biurem Obsługi Klienta danego przedsiębiorstwa lub z Punktem Informacyjnym dla Odbiorców Energii i Paliw Gazowych URE, tel. 22 244 26 36;
- dopilnować, by po zawarciu umowy odbiorca otrzymał egzemplarz podpisanej umowy wraz ze wszystkimi jej załącznikami (cennik, ogólne warunki umowy, wzór oświadczenia o odstąpieniu z oznaczeniem nazwy oraz adresem siedziby tego przedsiębiorstwa).
Należy również pamiętać, że jeśli umowa została podpisana na odległość lub poza lokalem firmy czyli np. w domu klienta, konsument ma 14 dni na odstąpienie od takiego kontraktu bez podawania przyczyn takiej decyzji.
Lepiej chronić przed nieuczciwymi praktykami
Powtarzające się od lat przypadki oszustw i wprowadzania w błąd odbiorców paliw i energii w gospodarstwach domowych podczas sprzedaży bezpośredniej w tzw. formule door-to-door (sprzedaż poza lokalem przedsiębiorstwa), skłoniły Prezesa URE do zaproponowania zmian w prawie, które pozwoliłyby na wyeliminowanie lub znaczące zmniejszenie tego rodzaju niepożądanych zachowań. Ze skarg odbiorców składanych do URE wynikało bowiem, że sprzedawcy gazu i energii ‒ działający również za pośrednictwem wyspecjalizowanych agencji i przedstawicieli handlowych (akwizytorów) ‒ dopuszczają się niedozwolonych praktyk.
Dlatego, mając na celu ochronę odbiorców, regulator zaproponował wprowadzenie do ustawy Prawo energetyczne zakazu zawierania umów sprzedaży paliw gazowych i energii elektrycznej poza lokalem przedsiębiorstwa. Postulowane przez URE zmiany znalazły się w projekcie nowelizacji ustawy z 30 stycznia br.
Źródło: Urząd Regulacji Energetyki
