Z udziałem ponad 40 osób – senatorów, posłów, ministrów i przedstawicieli resortów, reprezentantów świata nauki, samorządów i przedsiębiorstw energetyki geotermalnej – zainaugurowano 11 kwietnia br. w gmachu Sejmu wystawę „25 lat rozwoju geotermii w Polsce”. Ekspozycję zorganizowało Przedsiębiorstwo Energetyki Cieplnej Geotermia Podhalańska SA we współpracy z Narodowym Funduszem Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej, który jest głównym akcjonariuszem tej spółki. Wystawę wykonano w Instytucie Ochrony Środowiska –Państwowym Instytucie Badawczym.
Ekspozycję otworzył Minister Środowiska Henryk Kowalczyk. W wystąpieniu podkreślił, że oprócz licznych zalet ekologicznych geotermii, która jest bezemisyjnym, stabilnym, odnawialnym źródłem energii, ma ona również walory ekonomiczne, nawet jeśli początkowo wiąże się z ryzykiem i trudnymi decyzjami finansowymi. Minister zaznaczył, że wspieranie geotermii jest realizowane przez resort poprzez NFOŚiGW. Aktywność w tym zakresie to kontynuacja działań rozpoczętych przez prof. Jana Szyszko.
W uroczystości otwarcia wystawy w Sejmie, której gospodarzem była Poseł Anna Paluch, Zastępca Przewodniczącego Sejmowej Komisji Ochrony Środowiska, Zasobów Naturalnych i Leśnictwa, wraz z Ministrem Środowiska Henrykiem Kowalczykiem, uczestniczyło wiele innych osobistości. Obecni byli: poprzedni Minister Środowiska, wspomniany Poseł prof. Jan Szyszko, Zastępca Przewodniczącego Sejmowej Komisji Ochrony Środowiska – Dariusz Bąk, Doradca Prezydenta RP ds. Ochrony Środowiska i Klimatu – Paweł Sałek, prof. Beata Kępińska – Prezes Zarządu Polskiego Stowarzyszenia Geotermicznego, Wojciech Ignacok – Prezes PEC Geotermia Podhalańska SA oraz dr inż. Krystian Szczepański – Dyrektor Instytutu Ochrony Środowiska. Przybyli także przedstawiciele gmin, w których są prowadzone prace badawczo-rozpoznawcze złóż geotermalnych oraz Prezesi przedsiębiorstw energetyki geotermalnej. NFOŚiGW reprezentowali: p.o. Prezesa Zarządu Marek Ryszka, Zastępcy Prezesa Zarządu – Anna Mańk i Artur Michalski oraz członek Rady Nadzorczej Krzysztof Masiuk.
Okolicznościowy list do uczestników uroczystości na ręce Poseł Anny Paluch skierował Marszałek Sejmu Marek Kuchciński. Podkreślił w piśmie atuty geotermii jako nośnika energetycznego ważnego dla utrzymania dobrej jakości powietrza. Zwrócił przy tym uwagę na wiodącą rolę Geotermii Podhalańskiej SA w rozwoju tej branży w Polsce. Marszałek Sejmu stwierdził, że geotermia to klucz do ekologicznego i ekonomicznego postępu.
Artur Michalski, Wiceprezes Zarządu NFOŚiGW, jako współorganizator wystawy, podkreślił, że pokazuje ona dorobek całej branży geotermalnej w Polsce. Zaznaczył, że dofinansowanie z NFOŚiGW dotyczy zarówno badawczych odwiertów geologicznych, jak i projektów inwestycyjnych ciepłowni termalnych. Wsparcie obejmuje cały kraj, już nie tylko Podhale czy Małopolskę, ale również Mazowsze, Dolny Śląsk, Łódzkie, Kujawsko-Pomorskie. Prezes Artur Michalski zwrócił również uwagę na dwa fakty dotyczące Geotermii Podhalańskiej. Po pierwsze, jest ona wzorem dla innych o czym świadczą liczne wizytacje i wycieczki. A po drugie, spółka ta systematycznie poprawia swoje wyniki finansowe, dzięki czemu maleją ceny ciepła dla konsumentów.
Poseł prof. Jan Szyszko w swoim wystąpieniu nawiązał do rozmowy w 1997 r. z wybitnym geologiem prof. Julianem Sokołowskim, który określił, że zasoby geotermalne w Polsce znacznie przewyższają potrzeby energetyczne kraju. Są one kilkakrotnie wyższe niż w Niemczech, gdzie jednak liczba instalacji geotermalnych jest na razie znacznie większa niż u nas. Rozwój geotermii to priorytet obecnych władz RP, po okresie zaniechań i opóźnień z poprzednich kadencji. Były szef resortu środowiska jako przykład sukcesu z ostatnich lat wskazał Geotermię Toruńską, która obecnie szuka już zbytu na ciepło. Wyraził przy tym zadowolenie, że obecnie w całej Polsce są nadrabiane zaniedbania i odbywa się stabilny rozwój geotermii.
Paweł Sałek, Doradca Prezydenta RP ds. Ochrony Środowiska i Klimatu, nawiązał do niedawnej, przypomnianej na wystawie wizyty głowy państwa w Ciepłowni Geotermalnej w Bańskiej Niżnej. Prezydent Andrzej Duda podkreślił wówczas efektywność i ekonomię działań PEC Geotermia Podhalańska SA. Minister Paweł Sałek powtórzył, że Polska musi inwestować w OZE, w tym w geotermię. Zaapelował zarazem, aby dalsze finasowanie geotermii było realizowane wspólnie ze środków NFOŚiGW oraz pieniędzy samorządowych w ramach Regionalnych Planów Operacyjnych.
Poseł Anna Paluch podkreśliła, że Geotermia Podhalańska jest swoistym przewodnikiem, który przeciera szlak branży geotermicznej w Polsce. Prezes Zarządu Geotermii Podhalańskiej, Wojciech Ignacok wyjaśnił, że działania inwestycyjne spółki idą w dwóch kierunkach: rozwoju źródeł geotermalnych i równocześnie podłączania do sieci dalszych obiektów.
Na planszach wystawowych przedstawiono m.in.: syntezę rozpoznania wód i energii geotermalnej w Polsce, z określeniem najbardziej perspektywicznych obszarów, obecny stan zagospodarowania wód i energii geotermalnej, parametry techniczne działających sieciowych ciepłowni geotermalnych oraz stan posiadania. Na koniec 2018 r. działało w Polsce sześć geotermalnych ciepłowni sieciowych (Bańska Niżna, Pyrzyce, Stargard, Mszczonów, Poddębice, Uniejów) o łącznej zainstalowanej mocy 75 MW(t). Geotermalne ciepłownictwo sieciowe powoduje obniżenie (od 30 do 100% w zależności od miejscowości) zużycia paliw kopalnych spalanych wcześniej dla celów grzewczych. Z zasobów geotermalnych w celach leczniczych korzysta 10 uzdrowisk i 15 ośrodków rekreacyjnych. Ponadto w kraju jest zainstalowanych ponad 62 tys. sprężarkowych pomp ciepła, które wykorzystują zasoby tzw. płytkiej geotermii.
Na mapach i schematach pokazano warstwy geologiczne, układ geotermalny Podhala, proces pozyskiwania energii geotermalnej, główne elementy układu produkcji ciepła z tego źródła oraz podstawowy obiekt PEC Geotermia Podhalańska SA – ciepłownię, która pracuje w oparciu o odwiert PGP-3 uruchomiony w 2014 r.
Geotermia Podhalańska w ciągu 25 lat funkcjonowania stała się ikoną polskiego ciepłownictwa geotermalnego. Jej osiągnięcie to 450,6 tys. GJ sprzedanej energii, co daje pierwsze miejsce w Polsce i oznacza ponad połowę ogółu sprzedanej energii geotermalnej. To także redukcja 533 tys. ton dwutlenku węgla i ograniczenie zużycia węgla o 265 tys. ton. Moc zamówiona wyniosła 69 MW. Do sieci podłączono ponad 1600 obiektów, w tym ponad 1200 budynków mieszkalnych: jednorodzinnych i wielorodzinnych. Długość sieci ciepłowniczej to już 113 km – w Zakopanem, Szaflarach, Białym Dunajcu i Poroninie. Średnia temperatura wody geotermalnej wynosi 86oC.
Nakłady inwestycyjne w latach 1998-2017 wyniosły 259,9 mln zł, w tym 154,3 mln zł to środki własne, 59,3 mln zł środki unijne, a 10,6 mln zł – środki NFOŚiGW.
Na kolejnych planszach pokazano plany rozwojowe Geotermii Podhalańskiej – planowany odwiert kierunkowy Bańska PGP-4 oraz działania w Szaflarach, Nowym Targu i Kościelisku. Inicjatywy te w najbliższym czasie obejmą m.in.: zabudowę sprężarkowej pompy ciepła, intensyfikację odwiertu produkcyjnego Bańska PGP-3 oraz modernizację pomp, rurociągów i zaworów. Realizowana będzie dalsza rozbudowa sieci (ponad 10 km) oraz nastąpi przyłączenie prawie 300 nowych obiektów. Działania Geotermii Podhalańskiej zostaną wykonywane w ramach klastra energii „Serce Podhala”.
Na jednej z tablic wystawowych przedstawiono działalność edukacyjną przedsiębiorstwa – możliwości zwiedzania obiektów geotermalnych, połączone z pogadankami, a także obchody Dnia Ziemi, konkursy plastyczne i inne przedsięwzięcia promocyjno-oświatowe.
Plansza finałowa wystawy ilustruje wsparcie rozwoju geotermii przez NFOŚiGW. W latach 1995-2018 Narodowy Fundusz zawarł 29 umów dotacji na realizację prac badawczo-rozpoznawczych dla geotermii w całym kraju na kwotę 257 mln zł. Na mapach pokazano lokalizacje obecnie wykonywanych 9 odwiertów badawczych: w Sieradzu, Kole, Turku, Lądku Zdroju, Tomaszowie Mazowieckim, Sochaczewie, Dębicy, Sękowej i Szaflarach. Na te odwierty NFOŚiGW przeznaczył ponad 170 mln zł dotacji. Potencjał energetyczny realizowanych projektów wynosi 512,5 tys. MWh/r, a możliwa redukcja CO2 wynosi ponad 200 tys. Mg/r.
NFOŚiGW, jako Instytucja Wdrażająca I osi priorytetowej POIiŚ 2014-2020, przeznaczył także 74 mln zł dotacji na realizację czterech projektów inwestycyjnych wytwarzania energii w oparciu o zasoby geotermalne. Projekty będą zrealizowane w Toruniu, Stargardzie i dwa na Podhalu. Łączny koszt tych inwestycji wyniesie 175 mln zł.
Źródło: Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej
